مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

زره | زِرِه، تن‌پوشی فلزی برای محافظت از جنگجویان در رزمهای کهن.
زروق، احمد | فاطمه لاجوردی زَرّوق، احمد (846- صفر 899 ق/ 1442- دسامبر 1493 م)، شهاب‌الدین ابوالعباس احمد بن محمد بن عیسى بُرنُسی فاسی مشهور به زروق، فقیه، صوفی، عالم و اصلاحگر مراکشی و بنیان‌گذار طریقۀ زروقیه.
زرنگ | علی کرم همدانی زَرَنْگ، نام یکی از استانهای شرقی هخامنشیان که سپس‌تر سیستان خوانده شد و همچنین نام شهر مرکزی آن استان، از سده‏های پیش از اسلام تا چند سدۀ نخست اسلامی.
زرگری | مهبانو علیزاده زَرْگَری، شاخه‌ای از فلزکاری هنری.
زرگری |
زرگری |
زرکوب شیرازی |
زرکوب تبریزی | میترا آقامحمدحسنی زَرْکوبِ تَبْریزی، نجم‌الدین ابوبکر محمد بن مودود طاهری تبریزی، معروف به نجم‌الدین زرکوب (د 15 رجب 712 ق/ 16 نوامبر 1312 م)، عارف و شاعر اواخر سدۀ 7 و اوایل سدۀ 8 ق.
زرکلی | اسماعیل شمس زِرِکْلی، ابـوغیث خیرالدین بـن محمـود (9 ذیحجـۀ 1310- 3 ذیحجۀ 1396 ق/ 25 ژوئن1893-25نوامبر 1976 م)، دائرةالمعارف‌نویس، ادیب، تاریخدان، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی سدۀ 14 ق/ 20 م جهان عرب.
بنارویی | عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا بنارویی / banâruyi/ ، گویش شهر بنارویه، که بخشی از شهرستان لار به شمار می‌رود.
آذری | یحیی ذکاء آذری / āzarī/ ،زبان پیشین آذربایجان، که شاخه‎ای از زبانهای ایرانی غربی است. این نام منسوب به «آذربایجان» است و در زبان عربی به‌صورت «اَذَرِیّ» و «اَذْرِیّ» تلفظ می‎شود. در عربی، صفت منسوب به آذربایجان به‌شکل «اَذْرَبیّ» و «اَذْرَبیجیّ» نیز به کار می‌رود که از «اَذْرَبیجان» گرفته شده، که تلفظ واژۀ «آذربایجان» ...
زرکشی | فرامرز حاج منوچهری زَرْکِشی، بدرالدين ابوعبداللٰه محمد (745-794 ق/ 1344-1392 م)، فقيه، اصولی، نحوی و اديب شافعی مصری، و صاحب کتاب البرهان فی علوم القرآن، نخستين اثر تأليف‌شده در اين زمينه.
فارسی کرمانشاهی | وحید رنجبر چقاکبودی فارسی کرمانشاهی / fārsi kermānšāhi/ ، از گویشهای زبان فارسی، که مرکز اصلی رواج آن شهر کرمانشاه است.
زرقالی | یونس کرامتی زَرْقالی، شهرت کنونی ابواسحاق ابراهیم بن یحیى تجیبی نقاش، مشهور به «ولد زرقیال» (صاعد، 255-256؛ و به پیروی از او، قفطی، 57) یا ابن‌زرقاله (ابن‌ابار، 1/ 120‌) یا زرقاله (همو، 1/ 34: ابواسحاق طلیطلی معروف به زرقاله؛ بطروجی، گ 2 ر؛ ابن‌هائم، گزیده‌های پوئیگ، 91: «ابواسحاق ابراهیم بن یحیى المعروف بالزرقاله»، نیز ...
طالقانی | جهاندوست سبزعلیپور طالقانی / tâleqâni/، از زبانهای ایرانی شاخۀ شمال غربی، که به گیلکی و مازندرانی نیز شباهتهایی دارد. زبان طالقانی در سدۀ اخیر تحت تأثیر زبانهای مازندرانی، فارسی تهرانی و ترکی اطراف قرار گرفته است (فلاحی، 1؛ منوچهری، 17). طالقانیها زبان خود را تاتی می‌دانند (آل‌احمد، 10).
زرقاله |
زرزا | مریم فرزانه زَرْزا، نام یکی از ایلات کرد که در مناطق مرزی ایران، ترکیه و عراق زندگی می‌کنند.
زردشتیان | کتایون مزداپور , آریابرزن غیبی زَرْدُشْتیان، بهدینان یا مَزدیَسنان یا گَورونی، از گروههای دینی ایرانی، که شمار آنان را در ایران در حدود 000‘30 تن دانسته‌اند.
زردشت، کمیته | پرستو مظفری , حسین رسولی زَرْدُشْت، کُمیته، انجمنی کردی در شهر سلیمانیه که خواستار برقراری اتحاد میان کردان و پیوستن کردستان پس از فروپاشی عثمانی به ایران بود.
زردشت بهرام پژدو | حمیدرضا دالوند زَرْدُشْتِ بَهْرامِ پَژْدو (سدۀ 7 ق/ 13 م)، شاعر زردشتی و پسر بهرام پژدو (ه‍ م) که برخی از متنهای دینی و غیر دینی مربوط به سنت زردشتی را به نظم درآورده است.
بهدینی | کتایون مزداپور بهدینی / behdini/ ‌، عنوان زبان‌ ویژۀ بهدینان‌ ایرانی‌، یعنی‌ ایرانیان‌ زردشتی.‌ گویش بهدینان یكی‌ از گویشهای‌ مركزی‌ ایران‌ به شمار می‌رود‌. زردشتیان‌ ایران‌ که در سده‌های اخیر در كرمان‌ و یزد می‌زیسته‌اند زبان‌ خود را دَری‌ و گوری (gаvri) و گورونی(gavruni)‌ می‌نامیده‌اند. گور در این‌ گویش‌ به‌ معنای «مرد» و...
زردشت | روزبه زرین کوب , چنگیز مولایی زَرْدُشْت، یا زرتشت، پیامبر زردشتیان که تا روزگار ورود اسلام به ایران، دین بیشتر ایرانیان بر تعالیم او استوار بود و نام، سرگذشت و برخی از عقاید و آیینهای دینی منتسب به او در منابع اسلامی مشهور است.
زرتشت |
زرافشان | شیوا جعفری زَرْاَفْشان، رودخانه‌ای محصور در خشکی، واقع در آسیای مرکزی، امروزه جاری در کشورهای تاجیکستان و ازبکستان.
همدانی | محمد راسخ مهند همدانی / hamedāni/ ، از گویشهای زبان فارسی، که در شهر همدان به آن گفت‌وگو می‌شود.
زرارة بن اعین |
زخمه | حسین میثمی زَخْمه، صنفی از اصناف تصنیف، که نخستین ‌بار در مکتب منتظمیه، مراغی آن را با عنوان یک «خانۀ پیشرو» در متون نظری موسیقی مطـرح کرد (نک‍ : جامـع ... ، 281). به نوشتـۀ وی، «اهل سازْ یک خانۀ پیشرو را زخمه گویند و آن مثل یک خانۀ پیشرو باشد که همان را تکرار کنند» (نک‍ : شرح ... ، 342). با‌این‌همه، وی در شرح «هوایی»، ...
زخمه |
زخرف | محمدجواد ورادی اصفهانی زُخْرُف، چهل‌وسومین سورۀ قرآن کریم به ترتیب مصحف، و شصت‌وسومین سوره در ترتیب نزول، پس از سورۀ شورى و پیش از سورۀ دخان.
زحل | حنیف قلندری زُحَل، در فارسی، کیوان و در انگلیسی، سَتِرن؛ هفتمین جرم آسمانی در ترتیب نظام زمین‌مرکزی و ششمین سیاره در نظام خورشیدمرکزی. دورترین سیارۀ قابل دیدن با چشم غیرمسلح.
زحاف |
زجاجی، ابوالقاسم عبدالرحمان | رضوان مساح زَجّاجی، ابوالقاسم عبدالرحمان بن اسحاق نهاوندی (د ح 340 ق/ 951 م)، نحوی، لغت‌شناس و محدث ایرانی‌تبار سدۀ 4 ق/ 10 م.
آل یاسین، خانه | بهناز رحیمی آل‌یاسین، خانه \xāne-ye āl-e yāsīn\، بنایی تاریخی ساخته‌شده در دورۀ قاجار واقع در کاشان. خانۀ آل‌یاسین در اواسط قرن 13 ق/ 19 م ساخته شده، و متعلق به سید محمدتقی حسینی کاشانی (پشت‌مهدی) بوده است (رحیمی؛ گنج‌نامه، 1/ 12؛ شاطری، 114). این خانه بعدها به‌صورت موروثی در اختیار سید نظام‌الدین مجتهد کاشانی (آل‌یاسین)...
آجی چای (تلخه رود)، پل | عاطفه غفوری آجی‌چای (تلخه‌رود)، پل \pol-e ājīčāy (talxe-rūd)\، اثری تاریخی در تبریز.
الویری | راحله ایزدی فر الویری / alviri/ ، از گویشهای فلات مرکزی ایران، متعلق به گروه غربی شاخۀ شمالی زبانهای ایرانی، که در روستای الویر رواج دارد (یارشاطر، «الویری»، 916).
زجاجی، ابوعمرو | فاطمه کیایی زَجّاجی، ابوعمرو محمد بن ابراهیم بن یوسف (د 348 ق/ 959 م)، از صوفیۀ نامدار سده‌های 3-4 ق/ 9-10 م.
زجاج | رضوان مساح زَجّاج، ابواسحاق ابراهیم بن سَری بن سَهْل، نحوی و لغت‌شناس نیمۀ نخست سدۀ 4 ق/ 10 م.
زبیری |
زبیر بن عوام | عاطفه زندی زُبَیْـرِ بْنِ عَـوّام، ابوعبـدالله (مق‍ 36 ق/ 656 م)، صحـابی مشهور، پسرعمۀ پیامبر اسلام (ص).
آقا ابراهیمیان | آقا ابراهیمیان \āqā ebrāhīmīyān\، غلامرضا (1300-1375 ش/ 1921-1996 م)، استادکار گره‌سازی، مقرنس و قطاربندی، از تزیینات وابسته به معماری.
آندره ورتی، کلیسا | عاطفه غفوری آندره ورتی، کلیسا / kelīsā-ye āndre vertī/ ، یا کلیسای چوپان، ساختمانی متعلق به دوران صفویه (سدۀ 16 م/ 10 ق)، واقع در ارتفاعات درۀ شام جلفا در ساحل جنوبی رود ارس.
زبیر بن بکار | عاطفه زندی زُبَیْرِ بْنِ بَکّار (172-256 ق/ 788-870 م)، ابوعبدالله، اخباری، نسب‌شناس و شاعر پرآوازه. زبیر (منسوب به اسدی، زبیری، مدینی، مکی) از نوادگان زبیر بن عوام، صحابی معروف بود (ابن‌ندیم، 140؛ ذهبی، سیر ... ، 10/ 31). وی در مدینه زاده شد و همان‌جا پرورش یافت و در جوانی به‌سبب دانش و آگاهی‌اش از سنن و تاریخ، به شهرت...
زبیر، شهر | عاطفه زندی زُبَیْر، شهری در جنوب عراق، و مرکز شهرستانی به همین نام، در استان بصره.
آصف، خانه | مهبانو علیزاده آصف، خانه \xāne-ye āsef\، یکی از کهن‌ترین خانه‌های تاریخی سنندج در بافت قدیم شهر. گرچه این عمارت زمانی در تملک میرزا‌ علی‌نقی خان لشکرنویس (آصف اعظم) (د 1316 ش؛ نک‍ : بـامداد، 5/ 167؛ قصری، 36) بوده است؛ اما بنـای اولیۀ آن را متعلق به دورۀ صفویه دانسته‌اند که در دوره‌های قاجار و رضا شاه پهلوی بخشهایی به آن اف...
زبیدی، محمد مرتضی بن محمد حسینی | رضوان مساح زَبیدی، محمد مرتضى بن محمد حسینی (1145-1205 ق/ 1732-1791 م)، محدث، فقیه، ادیب، لغت‌دان و صاحب تاج العروس.
زبیدی، ابوعبدالله محمد بن یحیی قرشی | رضوان مساح زَبیدی، ابوعبدالله محمد بن یحیى قرشی (د 555 ق/ 1160 م)، ادیب، نحوی و واعظ عصر عباسی. ازآنجاکه هیچ‌یک از منابع اشاره‌ای به سلسله‌نسب او تا اجداد قریشی‌اش نکرده‌اند، نمی‌دانیم آیا نسبت «قرشی» او قبیلۀ قریش است یا وجه دیگری دارد.
زبیدی، ابوبکر محمد بن حسن | رضوان مساح زُبَیْدی، ابوبکر محمد بن حسن (د 379 ق/ 989 م)، ادیب، لغت‌شناس، نحوی و شاعر اندلسی.
زبیده بنت جعفر | ستار عودی زُبَیْده بِنْتِ جَعْفَر (د 216 ق/ 831 م)، همسر هارون‌الرشید، مادر امین و از زنان نامی عصر اول عباسی (132-232 ق/ 749-847 م). مورخان نام و نسب وی را به‌صورت زبیده بنت جعفر (اکبر) ابن ابی‌جعفر منصور عبدالله بن محمد بن علی بن عبدالله بن عباس ابن عبدالمطلب بن هاشم قریشی ذکر کرده‌اند (ابن‌قتیبه، 383؛ ابوالفرج، 10/ ...
زبید | شیوا جعفری زَبید، شهری تاریخی در جنوب تِهامه در نواحی غربی یمن.
زبور، رسم الخط | محمدعلی طباطبایی زَبور، رَسْمُ‌الْخَط، خط تحریریِ مشتق از خط مُسند که پیش از اسلام در عربستان جنوبی برای نگارش مطالب روزمره، روی چوب، به کار می‌رفت.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام