گفتگو

اگر خواسته باشیم از یک «رشته» مستقل، به معنایی که در دانشگاه و زبان آکادمیک به این مفهوم داده می شود، مثلا «جامعه شناسی» ، «انسان شناسی» و غیره صحبت بکنیم، هنوز بسیار زود است که از «شاخه جدید»ی از علم و رشته تازه ای به نام «انسان شناسی هنر» نام ببریم.

امسال 10 سال از رفتن م. آزاد می‌گذرد؛ شاعر، نویسنده و مترجمی که آثارش همچنان در بین ما مانده است. او متولد پاییز بود و زمستان از دنیا رفت. محمود مشرف آزاد تهرانی (ﻡ. ﺁﺯﺍﺩ) 18 آذر ﺳﺎﻝ ۱۳۱۲ ﺩﺭ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻥ گشود و در ۲۹ دی‌ماه ۱۳۸۴ در هفتادودوسالگی به علت بیماری سرطان درگذشت و در امام‌زاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.

آنچه مطالعه و دقیق شدن در مباحث حوزه اندیشه و علوم انسانی را برای عموم مردم ضروری می‌کند، در سه خلأ موجود در فضای فرهنگی و اجتماعی جامعه ما نهفته است. علی‌محمد صابری، استاد و پژهشگر حوزه فلسفه، عرفان و تصوف معتقد است ‌دقیق نشدن مردم در حوزه‌هایی چون اندیشه و عرفان است که خلأ‌های مهم اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی را به بار می‌آورد.

«طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی – فرهنگی و توانمندسازی مالکان و بهره‌برداران بناهای تاریخی-فرهنگی» را می‌توان پس از قانون حفظ آثار عتیقه (مصوب سال 1309خورشیدی) جامع‌ترین و مهم‌ترین طرحی دانست که در حوزه میراث فرهنگی مطرح شده است. این طرح در آذرماه سال گذشته توسط 27 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ارائه شد و اکنون پس از برگزاری جلسات کمیسیون مشترک میان نمایندگان مجلس و نمایندگان دستگاه‌های ذیربط؛ و نیز ارائه نظرات کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس، بتدریج برای بررسی در صحن علنی آماده می‌شود. البته با توجه به تراکم طرح‌ها و لوایحی که در دستور کار مجلس قرار دارد و نزدیک شدن به ماه‌های پایانی دوره نهم، دور از نظر نیست که بررسی و تصویب نهایی این طرح به دوره بعد موکول شود. «محمد حسن طالبیان»، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور معتقد است که طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی – فرهنگی تا حدود 95 درصد خواسته‌های سازمان متبوع او را برآورد می‌سازد. او همچنین، نفس ارائه این طرح و پیام مستتر در آن را یک دستاورد بزرگ در حوزه میراث فرهنگی می‌داند. در ادامه، مشروح گفت‌و‌گوی روزنامه ایران با آقای طالبیان در این‌باره را از نظر می‌گذرانید.

نگاهی بر اوراق نشریات قدیمی، فارغ از اینکه می‌تواند به خواننده بینشی آگاهانه از سیر تاریخی مطبوعات و مجلات در ایران بدهد، می‌تواند از حیث اطلاع از دغدغه‌ها و مسائل و پرسش‌هایی که اهل‌نظر در زمانۀ خود با آن مواجه بودند نیز به کار آید. به‌طور قطع، انتشار مقالات و مصاحبه‌های قدیمی از بزرگان اندیشۀ این سرزمین، که در مجلات دهه‌های چهل، پنجاه و شصت به چاپ رسیده، برای نسل جدید و علاقه‌مند به تاریخ اندیشه که تنها ممکن است در بهترین حالت چیزهایی از فحوای آن مطالب را شنیده باشند، می‌تواند بسیار خوشایند باشد، اما «فرهنگ امروز» فراتر از اینکه صرفاً به بررسی تاریخ مطبوعات و مجلات در ایران بپردازد، در نظر دارد از این طریق، عیار پرسش‌های پیش روی اندیشه‌ورزان ایرانی در دهه‌های گذشته را به محک تاریخ بزند و همین‌طور نحوۀ مواجهۀ ایشان با چالش‌های فکری و سطح تحلیل‌های ایشان از وقایع را بسنجد تا از این طریق، در حد توان، به اندیشیدن و پرسش کردن از مسائل نظری جامعۀ امروز یاری رساند.

سیدمحمد‌امین قانعی‌راد، رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران و عضو هیات‌علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور است. او در گفت‌وگوی پیش‌رو که به مناسبت 16 آذر و روز دانشجو انجام شده است سیاست‌های نخبه‌پروری در نظام دانشگاهی امروز کشور را نقد می‌کند و با تاکید بسیار درباره «اکنون»های جامعه علمی کشور سخن می‌گوید. قانعی‌راد معتقد است جامعه علمی ایران در حال از دست‌دادن اکنون‌های خود به امید آینده‌ای نامعلوم است.

«محمدحسین غفاری»، دوچرخه‌ساز قدیمی خیابان خراسان ٧٠‌سال دارد. او از ١٠ سالگی در مغازه قدیمی‌اش دوچرخه‌های تهرانی‌ها را‌ تعمیر می‌کند؛ به تعبیر خودش دقیقا از ٦٠‌سال پیش تا امروز! پدر حسین آقا هم دوچرخه‌سازی قدیمی بود که در روزگار کودکی او از گرمسار به تهران آمد. اکنون که همه دوچرخه‌سازی‌های این شهر به موتورسازی تبدیل شده‌اند، آوازه دوچرخه‌سازی حسین آقا در شهر پیچیده است.

ترجمه در ایران، همچون هرکجای دیگر، یکی از راه‌های بروز دگرگونی‌های بنیادین در ساخت‌های فرهنگی و بالتبع، دگرگونی در ادبیات بوده است و بنابراین تاریخ ترجمه، به نوعی تاریخ تحول نثر و نظم و کلا تاریخ تحولات ادبی را هم در خود مستتر دارد؛ همچنانکه تاریخ تحول دیگر امور مرتبط با فرهنگ و اندیشه را. نوشتن این تاریخ البته کاری است دشوار، چرا که بسیاری از منابع مربوط به آن، به ویژه در بخش مربوط به روزگاران قدیم‌تر، از میان رفته‌اند و یا مخدوش به دست ما رسیده‌اند.

دن لانگو نویسنده، شاعر، نمایشنامه‌نویس و همچنین نظریه‌پرداز ادبی، جامعه‌شناس و روزنامه‌نگار است. او در سال ١٩٦٩ در شهر بوتوشن رومانی متولد شد. رمان‌های «من خدمتگزار كمونیسم هستم» و «بهشت جوجه» و مجموعه داستان كوتاه «مبارزه برای بلغم» نام او را به عنوان یكی از موفق‌ترین نویسنده‌های معاصر رومانی ثبت كردند. اكثر آثار وی در مورد تاثیر دوران كمونیسم بر زندگی فردی و اجتماعی افراد هستند و او با اتكا بر طنز ناب خود در زیباترین شكل ممكن این دوره از تاریخ رومانی را به تصویر كشیده است.

بیش از شش دهه از روز دانشجو می‌گذرد، عمر جنبش دانشجویی البته بیش از اینهاست و به طول عمر نهاد مدرن آموزش عالی در ایران است. در این چند دهه دانشجو و دانشگاه فراز و نشیب‌های گوناگونی را از سرگذرانده و دچار تغییرات و تحولات گسترده‌ای شده است. دغدغه‌ها و آرمان‌های دانشجویان اما همچنان به قوت خود باقی است، اگرچه شیوه بیان و نحوه عملیاتی شدن آنها از سوی دانشجویان با تحولات جدی مواجه شده است.