ادبیات

ناشناسی از سدۀ 11ق به آن سو، که در دیباچۀ کتاب می‌گوید: مفردات مرکباتی که بر زبان‌ها متداول و در «نامه» فارسی و عربی مستعمل است، گرد آورده‌ام...

نامه‌هایی ست كه برای آموزش عملی نامه‌نگاری گرد آمده است.

از ملاعبدالله یزدی شهابادی (د 981ق/1573م). به نوشتۀ «ذریعه 6/71» حاشیه‌ای است بر حاشیۀ نظام‌الدین عثمان خطایی (یا خطابی) بر «شرح تلخیص المفتاح، مختصر» (نک‍ : هف‍‌ )تفتازانی و «حاجی خلیفه 1/476» آن را حاشیه‌ای بر همان «شرح تلخیص المفتاح، مختصر» می‌داند و از خطایی نامی نمی‌برد.

از ناشناسی که شاید نام او در بخش نانوشتۀ دیباچه بوده است، که از بجا ماندۀ دیباچه برمی‌آید، نگارنده، نخست رسالۀ «الاستعارات» (نک‍ : هف‍‌ ) ابوالقاسم سمرقندی را گزیده «بلوغ الادب» نامیده است، سپس آن گزیده را خود شرح کرده است و می‌گوید «بلوغ الادب» را مانند متن در 3 «عقد» ساخته بودم و این شرح نیز به همان ترتیب و حامل متن است.

از جلال‌الدین محمد بن عبدالرحمان قزوینی، مشهور به خطیب دمشق (د 739ق/1338م). گزیده‌ای است از «مفتاح العلوم»
ابویعقوب یوسف سکاکی (د 626ق/1229م)، با دستبرگی و افزوده‌هایی از او. در دیباچه پس از ستایش از متن می‌گوید...

از سید میرزا قوام‌الدین محمد بن مهدی حسینی، قوام‌الدین سیفی قزوینی.

از ابونصر اسماعیل بن حماد جوهری، از مردم فاراب (د 393ق). واژه‌ها است به ترتیب حرف پایانی، در 28 «باب» و نخستین حرف را در «فصل»هایی داده، تنها واژه‌های صحیح را آورده است.

متن از سکاکی (مفتاح العلوم)، تلخیص از خطیب دمشقی، شرح از سعدالدین تفتازانی (د 792ق/1390م).

-

از ناشناس. تقلیدی از كار فراهی، و نیز هر چه خواسته به یاد سپرده شود.

از انجوی شیرازی، جمال‌الدین حسین.