دائرة المعارف بزرگ اسلامی

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

ریتر، هلموت | عسکر بهرامی ریتِر، هلموت، خاورشناس و اسلام‌شناس برجستۀ آلمانی، دارای تألیفات مهم در عرفان اسلامی.
ز، حرف سیزدهم | ملیحه مهدوی زِ، حرف سیزدهم از الفبای فارسی و یازدهم از الفبای عربی و ابتثی و هفتم از حروف ابجد. نام آن در کتابهای لغت، «زا، زاء، زای، زی، زای هوّز، زای منقوطه، زای نقطه‌دار، زاء معجمه، زای اخت‌الرّای، زاء خالصه» ضبط شده است (نک‍ : برهـان ... ، ذیل زای نقطه‌دار؛ آنندراج، باب زاء معجمه؛ بستانی؛ تاج ‌العروس، باب‌الزای؛ لغت‌...
روزن، گئورک | عسکر بهرامی روزِن، گئورگ (21 سپتامبر 1820-30 اکتبر 1891 م/ 23 ذیحجۀ 1236-26 ربیع‌الاول 1309 ق)، دیپلمات و خاورشناس آلمانی، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی و تاریخ و فرهنگ سرزمینهای شرقی.
روزافزونیان | نادره جلالی روزْاَفْزونیان، خاندانی حکومتگر در مازندران در سدۀ 10 ق/ 16 م، که از 810-954 ق/ 1407-1547 م، نقشی مهم در تحولات سیاسی بخشی از مازندران ایفا کردند. دربارۀ این خاندان آگاهیهای مختصر و پراکنده‌ای در منابع تاریخی و برخی پژوهشهای جدید مربوط به تاریخ مرعشیان وجود دارد. مؤلف تاریخ خاندان مرعشی دربارۀ اختلاف شدید این...
روح بن زنباع | علی بهرامیان روحِ بْنِ زِنْباع، ابوزرعه (د 83 ق/ 702 م)، از مردان مشهور در دورۀ اموی.
رکن الدین کاشانی | مسعود فریامنش رُکْنُ‌الدّینِ کاشانی، رکن‌الدین بن عماد دبیر (د پس از 738 ق/ 1337 م)، ملقب به «دبیر معنوی»، صوفی طریقۀ چشتیه در هند، و نویسندۀ چند اثر مهم عرفانی.
زجاجی، ابوالقاسم یوسف | مرتضی موسوی زُجاجی، ابوالقاسم یوسف بن عبدالله (352-415 ق/ 963-1024 م)، لغت‌دان، نحوی، شارح، ادیب و محدث ساکن جرجان.
زبیدی، محمد بن یحیی | رضوان مساح زَبیدی، ابوعبدالله محمد بن یحیى قرشی (د 555 ق/ 1160 م)، ادیب، نحوی و واعظ عصر عباسی. ازآنجاکه هیچ‌یک از منابع اشاره‌ای به سلسله‌نسب او تا اجداد قریشی‌اش نکرده‌اند، نمی‌دانیم آیا نسبت «قرشی» او قبیلۀ قریش است یا وجه دیگری دارد.
زبره |
زبده النصر و نخبه العصره |
زبدة التواریخ |
زبدة التواریخ |
زبانی |
زبانهای ایرانی |
زبان زنان | پریسا سنجابی زَبانِ زَنان، نشریه‌ای اجتماعی، تربیتی، سیاسی، و از مهم‌ترین نشریات بانوان ایرانی، به صاحب‌امتیازی و مدیریت صدیقه دولت‌آبادی (1258 یا 1264 ش ـ6 مرداد 1341 ش/ 1879 یا 1885- 28 ژوئیۀ 1962 م)، از فعالان حقوق زنان در ایران.
زاید بن شخبوط |
زایجه |
زاویه |
زاوه |
زاهد گیلانی | ابراهیم احمدیان زاهِدِ گیلانی، تاج‌الدین ابراهیم بن روشن بن امیر بن بابیل ابن شیخ بندار کردی سنجانی (د 700 ق/ 1301 م)، از مشایخ طریقۀ سهروردیه و پیرِ شیخ صفی‌الدین اسحاق اردبیلی (د 735 ق/ 1335 م).
زاهدان کهنه | محسن احمدی زاهِدانِ کُهْنه، شهری کهن در سیستان که بنابه روایت مردم محلی، تیمور گورکانی آن را ویران کرد و دیگر آباد نشد. ویرانه‌های این شهر در حدود 20کیلومتری جنوب شرقی زابل، در 6کیلومتری راه فرعی بند زهک به زابل جا دارد («زاهدان ... »، 11؛ فرهنگ ... ، 219).
زانوبند |
زامباور | فریبا پات زامْباوْر، ادوارد کارل ماکس ریتر فُن (1866-1947 م/ 1245-1326 ش)، مورخ و سکه‌شناس اتریشی.
زام |
زازاریت باهرا | آندرانیک هویان زازاریتْ باهْرا، نشریۀ مذهبی (ذیحجۀ 1265-1336/ نوامبر 1849- 1918) که توسط مبلغان پروتستان آمریکایی به زبان و خط سریانی (آسوری)، و به مدت 69 سال، در اورمیه انتشار می‌یافت. این نشریه ارگان «هیئت مذهبی آمریکاییان پروتستان شهر بوستن» بود (پروین، 1/ 135).
زاره | مریم همایونی افشار زاره، فریدریش (1865-1945 م/ 1244-1324 ش)، از پیشگامان دانش موزه‌داری، مورخ هنر، باستان‌شناس و مجموعه‌دار آلمانی.
زار | مریم قرسو زار، گونه‌ای باد نامرئی و سرگردان از سنخ روح یا جن که به پندار عامه با ورود به تن آدمیزادگان آنها را تسخیر و رام می‌کند و به فرمان خود درمی‌آورد.
زابج |
رئیس علی دلواری | سید علی آل داوود رَئیسْ‌عَلیِ دِلْواری (1303-1333 ق/ 1886-1915 م)، از مبارزان راه آزادی و از پیش‌کسوتان مقابله با نیروهای استعمارگر انگلیسی در جنوب ایران، هنگام جنگ جهانی اول.
رئیس علی تنگستانی |
رئیس الرؤسا |
ریو | فریبا مجیدی ریو، شارل پیِرِ آ‌نری (1199-1280 ش/ 1820-1902 م)، خاورشناس سویسی و صاحب فهرست نسخه‌های خطی فارسی، ترکی و عربی کتابخانۀ موزۀ بریتانیا.
ریطوریقا |
ریحانی، امین | ملیحه علی نژاد رِيْحانی، امين ‏(‏1876-1940 م/ 1293- 1359 ق/ 1255- 1319 ش)،‏ داستان‌نویس، شاعر نوآور، سفرنامه‌نویس و مترجم لبنانی؛ او فعال سیاسی، منتقد اجتماعی و از پیشروان وحدت عربی هم بود.
ریحانی |
ریاض همدانی | ملیحه مهدوی ریاضِ هَمِدانی، میرزا جعفر (د 1269 ق/ 1853 م)، متخلص به ریاض و معروف به بدیع‌الزمان ثانی، شاعر پارسی‌گوی سدۀ 13 ق/ 19 م.
ریاض الشعراء |
ریاضت | انسیه شیخ سفلی , بخش ادیان و عرفان ریاضَت، اصطلاحی در سیروسلوک، به معنای رعایت پرهیزهای خاص و انجام اعمال مشخص و توصیه‌شده به‌منظور مهار، شکستن و ادب‌کردن نفس.
ریاشی، محمد | بابک فرزانه ریاشی، محمد بن یَسیر، شاعر بصری اواخر سدۀ 2 ق/ 8 م و اوایل سدۀ 3 ق/ 9 م.
ریاشی، عباس | بابک فرزانه رِیاشی، عباس بن فَرَج (د 257 ق/ 871 م)، ابوالفضل، لغت‌شناس، دستوردان و راوی بصری.
رهبانیت |
رهاوی | سارا فرض پور ماچیانی رُهاوی، اسحاق ‌بن علی، پزشک و مؤلف کتاب ادب الطبیب در سدۀ 3 ق/ 9 م.
رویین دژ |
رویتر، امتیاز | عباس قدیمی قیداری رویْتِر، اِمْتیاز، قرارداد و امتیازی که دولت قاجار در دورۀ سلطنت ناصرالدین شاه (1264-1313 ق/ 1848-1895 م)، و صدراعظمی میرزا حسین خان سپهسالار (مشیرالدوله) در 1289 ق/ 1872 م، به بازرگانی به نام پاول‌ یولیوس رویتر 1816- 1899) داد. از این قرارداد به «امتیاز راه‌آهن» نیز یاد شده است. رویتر، یهودی‌ای آلمانی‌تبار ب...
رویان | علی کرم همدانی رویان، کوه و سرزمینی کهن در کرانه‏های جنوبی دریای مازندران، منطبق با نواحی غربی استان مازندران کنونی.
روی |
رونی، ابوالفرج |
روملو | سید علی آل داوود رومْلو، حسن بیگ، تاریخ‌نگار و سپاهی (قم، 937-985 ق/ 1531-1577 م). وی نوادۀ امیر سلطان روملو، از سرکردگان طایفۀ ترک روملو بود که امیر تیمور گورکان در جنگ با عثمانیها پسرانشان را به اسارت برده، و سپس با پادرمیانی خواجه علی سیاه‌پوش آنها را آزاد کرده بود. این اسیران آزادشده در ایران ماندند و به صفویه پیوستند و د...
روم ایلی حصاری | محمدحسین صادقی رومْ‌ایلیْ‌حِصاری، قلعه‌ای در استانبول بر کرانۀ اروپایی تنگۀ بسفر.
روم ایلی |

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

دائرة المعارف بزرگ اسلامی

ورود به سایت

ثبت نام