1397/5/24 ۱۳:۱۷
هنر دینی ایران در پی تجلی امر والا از هرگونه ترسیم پیکرنما پرهیز کرده است. در این میان موضوعات مذهبی و امور اُخروی به واسطۀ نیاز به ترسیم پیکرنما و فضای روایی در وادی ممنوعه قرار گرفتند. با وجود تأکید بسیار قرآن و احادیث در این حوزه، هنر ایران عاری از مصورسازی امور اُخروی است- جز موارد انگشتشماری مربوط به دیدار پیامبر از بهشت و جهنم در نسخ خطی معراج نامهها- اعتلای این حوزه مربوط به هنر عامیانه دورۀ قاجار است.
نجیبه رحمانی؛ فتانه محمودی؛ همایون حاج محمدحسینی
هنر دینی ایران در پی تجلی امر والا از هرگونه ترسیم پیکرنما پرهیز کرده است. در این میان موضوعات مذهبی و امور اُخروی به واسطۀ نیاز به ترسیم پیکرنما و فضای روایی در وادی ممنوعه قرار گرفتند. با وجود تأکید بسیار قرآن و احادیث در این حوزه، هنر ایران عاری از مصورسازی امور اُخروی است- جز موارد انگشتشماری مربوط به دیدار پیامبر از بهشت و جهنم در نسخ خطی معراج نامهها- اعتلای این حوزه مربوط به هنر عامیانه دورۀ قاجار است. مطالعات به عمل آمده نشان میدهد که هنر اسلامی به واسطه نوع نگرش از ترسیم مضامین اُخروی پرهیز کرده است؛ اما با ورود به دوره قاجار برای اولین و به شکل مستقل شاهد ترسیم این مضامین در ابعاد بزرگ هستیم. این امر وقتی میسر گشت که طبقه هنرمند و سفارش دهنده تغییر یافت؛ در واقع هنرمند عامیانه با توجه به جهان بینی طبقه خویش به ترسیم پیکرنمای امور اُخروی دست زد. هدف پژوهش ترسیمات پیکرنما مضامین اُخروی در هنر ایران است تا یکی از کلیدیترین موضوعات دینی غایب در هنر ایران مورد مطالعه قرار گیرد.
در این مقاله به دو سوال زیر پاسخ داده شده است:
سیر حرکت آثار مربوط به مضامین اُخروی در هنر اسلامی ایران چگونه بوده است؟
ترسیم پیکره نمای مضامین اُخروی در دوره ی قاجار چه مشخصاتی دارد و چه تفاوتهایی با دوران پیشین دارد؟
روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی است و شیوه گردآوری مطالب کتابخانهای است. در هنر عامیانه قاجار سه حوزۀ نقاشی قهوهخانهای، نقاشی بقاع متبرکه و نقاشی پشت شیشه بررسی شده است که در آنها با دنیای جدیدی از ترسیم موضوعات اُخروی در ابعاد و گستردگی مختلفی روبهرو میشویم؛ این هنر برای اولین بار ایدئولوژی خاص طبقۀ عام را در ایران نمایش داد و آن اعتقادات راسخ مذهبی و باورهای دینی است.
نگره دوره 12، شماره 43، پاییز 1396
دریافت مقاله
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید