کهنه یادداشت

یکی از دوستان اندیشمند ما می‌گوید که دشمنان حسین سه گروه‌اند: دشمن نخست: کسانی که حسین و یارانش را کشتند. آنان‌ ستمکار بودند؛ اما اثر ستمشان ناچیز است، زیرا‌که جسم را کشتند و اجساد را پاره‌پاره کردند و چادر‌ها را به آتش کشیدند و اموال را به غارت بردند. آنان چیزهای محدودی را از میان بردند. اگر حسین در سال ۶۱ هجری به شهادت نمی‌رسید، در سال دیگری از دنیا می‌رفت. پس خطر اصلی چیست؟ آنان با کشتن حسین چه چیزی را محقق ساختند؟ باید گفت که آنان مرگ حسین(ع) را جاودانه و همیشگی کردند؛ بنابراین خطر دشمن اول، ظالم اول و طغیانگر اول، محدود است.

حضرت ابوالحسن علی بن محمد(ع)، امام دهم از ائمه اثنی‌عشر(ع) و دوازدهمین معصوم از چهارده معصوم است. مشهورترین القاب آن حضرت، «هادی» و «نقی» است و نزد شیعه امامیه ایران به امام علی‌النقی معروف است. کنیه آن حضرت ابوالحسن است و چون پیش از ایشان حضرت امیر‌المؤمنین(ع) و حضرت رضا(ع) نیز کنیه ابوالحسن داشتند، ایشان را «ابوالحسن ثالث» می‌گویند و نیز آن حضرت به جهت سکونت ممتد در سامرا، به «الفقیه العسکری» معروف بود؛ زیرا شهر سامرا شهری نظامی و به «العسکر» معروف بود و بعضی گفته‌اند «عسکر» محله‌ای از سامراست که آن حضرت و فرزند ارجمندش امام یازدهم در آنجا سکونت داشتند و به آن شهرت یافته‌اند.

ذی‌الحجه ماه مبارکی است که مناسک حج در آن برپا می‌‏شود. این ماه در دوران جاهلیت و پیش از اسلام نیز مورد احترام بود. همان‌طور که می‌‏دانید، جامعه عرب پیش از اسلام دچار مشکل انتقام‏جویی و ناامنی بود. آنان دیدند این مشکل باعث می‌‏شود که فرصت حج از دست برود و قبایل عرب نتوانند برای ادای حج اقدام کنند، به‌ویژه آنکه بیشتر حجاج از قبایل عرب اطراف مکه بودند. افراد دیگری نیز حتی از غیر عرب برای حج به مکه می‌‏آمدند. آنان برای اینکه ناامنی و شعله‏ور شدن حس انتقام‏جویی مانع برگزاری حج نشود، ماههای ذی‌الحجه و ذی‌القعده و محرم را ماه حرام خواندند و جنگ در این ماهها را حرام اعلام کردند، تا امنیت برای حجاج فراهم باشد و بتوانند شهر و قبیله و خانه خود را به قصد مکه ترک کنند و حج بگزارند و سپس برگردند.

آخرین شاه قاجار: من نمی‌توانم درباره قراردادی که هنوز به تصویب مجلس نرسیده صحبتی بکنم عباسقلی گلشائیان یک سال پس از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ رضاخان و سید ضیاءالدین طباطبایی، به استخدام دادگستری درآمد و مترجم مخصوص مسیو «پرنی» مستشار دادگستری شد. وقتی علی‌اکبر داور به وزارت عدلیه رفت، منشی او و سپس بازپرس تهران و پس از چندی دادستان تهران شد.

اشاره: آثار پربار استاد شهیدمطهری گواه آن است که آن بزرگوار کمابیش درباره مهمترین مسائل اسلامی اندیشیده، گفته یا نوشته است. از جمله این موارد، حج است که می‌توان از زوایای گوناگون به آن نگریست. آنچه در پی می‌آید، بخشهایی فشرده از جلد ۲۵ مجموعه آثار آن شهید متفکر است.

هر قومی و بلکه هر شخصی در موقع صحبت یک عبارتی را زیاد و به‌جا و بی‌جا استعمال می‌کند که به قول فرنگی‌ها «تعبیر محبوب» شخص و به قول خودمان «تکیه کلام» متکلم است. این تکیه کلام به حسب عادت است و در اشخاص مختلف است و لابد هرکس در اشخاص معاشر خود این نوع عبارت را ملاحظه کرده و طرف توجه قرار داده است. در ملت‌ها و اقوام مختلف هم «تکیه‌کلام»های مختلف موجود است. بعضی عبارات از عوارض عمومی زبان آنها است و بعضی دیگر در طبقات مختلفه ملت متفاوت است. مثلا در زبان فرانسه متصل «آیا چنین نیست» و «بالاخره» و «دِ دِ» و در انگلیسی «خوب» و «ها بلی» و در آلمانی «خلاصه» و «ها همچون!» و در عربی «والله» پرمکرر می‌شود.

اشاره: مرحوم علامه مغنیه از روحانیان و مفسران معاصر لبنانی است که کتابهای متعددی نگاشته و آنچه در پی می‌آید، بخشهایی از مقدمه تفسیر ایشان است.

اشاره: در بخش نخست این نوشتار، در ذیل عنوان «معیارهای اصلی اخلاق از نظر اسلام»، از «رعایت عزت، کرامت و ارجمندی انسان» سخن به میان آمد و اینکه آدمی در جریان خودسازی و حرکت نفسانی خود برخی کارها را با کرامت و ارجمندی و مقام انسانی خویش سازگار می‌یابد و برخی کارها او را پست و زبون می‌کند؛ همچون حسد. اینک ادامه بحث:

برای اینکه تن آدمی سالم بماند و رشد کافی بکند، باید از تغذیه خوب، بهداشت لازم آب و هوا و دیگر عوامل و شرایط زیستی سالم و مساعد برخوردار باشد و از هرگونه آفت و بیماری یا آلودگی دور بماند. روان آدمی نیز برای رشد و سلامت، به خوراک سالم و سازگار و بهداشت متناسب نیاز دارد، وگرنه فرسوده می‌شود و به تباهی می‌گراید.

امام صادق(ع) در ربیع‌الاول ۸۳ هجرى در زمان خلافت عبدالملک بن مروان اموى به دنیا آمد و در شوال یا رجب ۱۴۸ هجرى در زمان خلافت منصور عباسى از دنیا رحلت کرد. در زمان یک خلیفه باهوش سفاک اموى به دنیا آمد و در زمان یک خلیفه مقتدر باهوش سفاک عباسى از دنیا رحلت کرد، و در آن بین شاهد دوره فترت خلافت و انتقال آن از دودمانى به دودمان دیگر بود.