مقاله

انقلاب مشروطه یک پدیده ویژه ای بود که از زاویه های متفاوت قابل بررسی است: هم به لحاظ علل این انقلاب و هم به لحاظ زمینه های مساعدی که آن علل در آن زمینه ها رشد یافته و تأثیر داشته باشند؛ چرا که اگر زمینه ها و بستر مناسب برای یک پدیده فراهم نباشد علل اصلی یا حادث نخواهد شد یا بر فرض که حادث شوند تأثیر نخواهند داشت، بلکه به یک رشته قیامهای کور منتهی...

موزه ماتناداران ایروان در کشور ارمنستان یکی از بزرگترین مراکز حفظ و نگهداری نسخ خطی در جهان به حساب می آید و در کنار مجموعه عظیمی از نسخ ارمنی (بالغ بر 18500)، کلکسیون کم نظیری از نسخ خطی فارسی و عربی، از سده های آغازین اسلامی تا عصر حاضر را در خود جای داده است که شامل مصحف قرآنی، کتب ادعیه و مذهبی، دیوان اشعار، شاهنامه و قطعات خوشنویسی، تذهیب و مینیاتور می باشد.

در مقاله حاضر به بررسی و ارائه اطلاعات کتابشناسی منابع پژوهشی موجود در حوزه کتابهای چاپ سنگی و سربی از ابتدای سال 1389 تا پایان زمستان سال 1393 پرداخته شده است. مبنای این پژوهش کتاب ماخذشناسی کتابهای چاپ سنگی و سربی بوده و هدف اصلی پژوهش حاضرّ تکمیل بازه زمانی پژوهش پیشین است.

محوطۀ باستانی گارنی در نزدیکی ایروان بازماندۀ مجموعه‌ای باستانی شامل دژ، نیایشگاه مهری، کاخ، حمام و کلیسا با کتیبه‌ها و نقش‌برجسته‌های متعدد است. این گفتار به بررسی یادگار‌نوشته‌ای بر دیوار نیایشگاه گارنی به خط و زبان فارسی با گویش تبریزی و سنجش دیرینگی آن می‌پردازد.

ضرورت تأسیس نهادی که در شرایط صلح و جنگ «کمک‌رسانی و امداد به جامعه» را برعهده گیرد، به اوایل سده بیستم میلادی بازمی‌گردد. ایجاد چنین موسسه نوینی در ایران، افزون بر ضرورت اجتماعی آن، از پیشینه تاریخی ایرانیان در دوره‌های گذشته برگرفته بود. با وجود این که ایران در سال ١٨٧٤ میلادی در کنفرانس صلیب سرخ جهانی در ژنو به عضویت آن نهاد بین‌المللی درآمد، اما ظاهرا دولت ایران برای تشکیل این نهاد اقدامی نکرد، تا این که در سال ١٩٠٦ میلادی، بار دیگر در کنفرانس صلیب سرخ در شهر ژنو درباره چگونگی تشکیل این موسسات در کشورهای عضو بحث و تبادل نظر شد، وجه سیاسی آن اهمیت یافت.

استاد دکتر مهدی گلشنی، فیزیکدان و نظریه‌پرداز، پژوهشگر فلسفه علم، نویسنده و مترجم، استاد دانشگاه صنعتی شریف، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو پیوسته فرهنگستان علوم ایران است. او از برگزیدگان همایش «چهره‌های ماندگار» در عرصه فیزیک و برنده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است.

آقای دکتر دیباج ـ استاد فلسفه دانشگاه تهران ـ تحقیقاتی جدی چند‌ساله‌ای در خصوص معماری و جغرافیای مسکون تا لایه‌های بنیادی و معقول از مکان داشته‌اند و تأملات عمیق ایشان در کتاب «فی المکان»، مهمترین کتاب فلسفی در زمینه مکان و فضا منعکس شده و به چاپ رسیده است. و این افزون بر تحقیقات ایشان در فلسفه سیاسی و استراتژیک است. چندی پیش در محل انجمن ژئوپلتیک ایران در محضر اساتید و دانشجویان مباحثی ارزشمند را در زمینه تحولات در مفهوم متعارف استراتژی پس از ظهور داعش بیان نمودند که در ذیل بخشهایی از آن از نظر خوانندگان گرامی می‌گذرد.

در تحلیل هایی که از نهضت تنباکو صورت گرفته است، بعد اقتصادی آن پررنگ نشان داده شده و ابعاد مذهبی بیشتر به عنوان ابزاری در راستای مسایل و منافع اقتصادی درنظر گرفته شده است. نویسنده، بر این اساس به بررسی تاریخی نهضت پرداخته و نقش عنصر نیابت فقها در مراحل مختلف این نهضت از مقدمات تا فرآیند وقوع و نتایج و پیامدهای آن را تبیین و ثابت کرده است که در تمامی این مراحل، تبعیت از حکم ولایی میرزای شیرازی به عنوان نایب عام امام زمان، نقش اصلی را دارا بوده است و لذا این نهضت یک حرکت اصالتاً مذهبی است که البته، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی خاصی نیز داشته است.

جنبشی که علیه امتیاز تنباکو در ایران شکل گرفت از دو جهت قابل تامل و دقت است، از یک سو نقش رهبری علما در این حرکت عظیم اجتماعی و از سوی دیگر رودررو قرار گرفتن سلطنت و روحانیت شیعه. جنبش تنباکو به نظر اکثر صاحب‌نظران مسائل تاریخ ایران، پیش‌درآمدی بوده برای انقلاب مشروطه. اغلب منابعی که به بحث و بررسی در تاریخ مشروطه به طور سنتی پرداخته‌اند فصلی را به این مهم اختصاص داده‌اند.

واکاوی جایگاه جنبش تنباکو بر اساس فقه سیاسی شیعه فقه سیاسی شیعه، تقسیم بندی متفاوتی از حاکمین جامعه اسلامی ارائه کرده است. از منظر این فقه، با قرارداد رژی حکومت جامعه رو به سقوط گذاشت. بر اساس این تحلیل است که می‌توان چرایی فتوای تاریخی میرزای شیرازی را درک کرد.