مقاله

"هرجا که مردمند، همانجا مجلس است"این جمله عنوان معروف‌ترین گزارشی است که پیش از نخست‌وزیری دکتر محمد مصدق درباره او نوشته شده است.این گزارش اختصاص به سخنرانی مصدق در جمع مردم اجتماع کرده در میدان بهارستان دارد. سخنرانی‌اي که جرقه اولیه ایراد آن را سردار فاخر حکمت، رئیس مجلس پانزدهم شورای ملی با ممانعت از ادامه سخنرانی مصدق درباره دخالت های انگليس و خيانت‌های دربار به رغم موافقت اکثریت نمایندگان مجلس زد.

در آیین بزرگداشت زنده‌یاد استاد محمدتقی دانش‌ پژوه، در بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، حاضران از جوانمردی و بخشندگی آزاده‌مردی نیکوکار سخت شگفت‌زده شدند، زیرا او خانۀ بسیار گران قیمت و ارزشمند خود را، در همان منطقۀ باغ فردوس تهران، به بنیاد موقوفات بخشید، در راه اعتلای فرهنگ ایران و زبان فارسی، همان اهدافی که دکتر محمود افشار را نیز سال‌ها قبل به بخشش و وقف بسیاری از اموال ارزشمند خویش برانگیخت.

ابراز نظر درباره گفته‌های اخیر دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری در مجالی کوتاه نمی‌گنجد و من در این‌باره به تفصیل بحث نمی‌کنم، اما اهم بحث‌های او را می‌توان در یک جمع‌بندی مورد تأمل و دقت قرار داد.

این روزها همه‌جا صحبت از داستان زندگی تلخ و اسفبار پلنگ ایرانی است که مورد بی‌مهری و در تیررس خشونت‌های انسانی قرار گرفته است. همه با دیدن تصویرهای دلخراش از این پلنگ زیبا که نماد قدرت و زیبایی سرزمین ماست، اشک بر چشمان آورده‌ایم.

طرح موضوع عواطف در زبان‌شناسی همگانی به تازگی و بسیار دیر هنگام روی داد. این مسأله از این امر ناشی می‌شد که در تقابلی که بین « عقل و احساس» در فلسفه غرب برقرار بود، مسائل عقلی و استدلالی درخور مطالعه علمی بودند و محل پرداختن به مسائل احساسی و عاطفی «حوزه هنر» تلقی می‌شد.

نویسندگانی مانند جویس، دورتی ریچاردسون و ویرجینیا وولف با آوردن زبان شکسته در قالب جریان سیال ذهن میخواستند کارکرد ذهن راوی را نشان دهند. ما نیز در چند اثر موفق مانند شب هول و شازده احتجاب طبعآزمایی در این عرصه کردهایم. آنچه در هفت پیکر من را شگفتزده کرد این بود که در این اثر، مسأله نفس زمان مطرح است و نه کارکرد ذهنیت راوی. نمونهاش در ادبیات معاصر جهان سلاخ خانه شماره پنج است.

در تاريخ قضاي اسلامي داوريها و قضاوتهايي رخ داده که بدون هرگونه تعصب و جانبداري غرورآفرين است؛ قضاتي که نه مراجع قدرت توانستند آنان را تحت فشار قرار دهند و نه جوّ سازيهاي تبليغاتي درآنها مؤثر بوده است. بسياري از خلفاى اموى و عباسى در اوج قدرت خود، به احكام قضات پاكدامنى نظير ابن حاضر بلخى و ابويوسف گردن مى‌نهادند. ‏

وجود همين نابرابري‌ها باعث ايجاد گروه‌ها و قشرهاي اجتماعي و به‌اصطلاح امروز فاصله طبقاتي گرديده‌است. اين طبقات و اقشار همواره در مقابل يكديگر قرار داشته و هرگاه اين فاصله‌ها افزايش بيش از حد پيدا كرده است باعث ايجاد اعتراض‌ها و شورش‌ها و انقلاب‌هاي بسيار بوده است.

يك نگاه بر نقشه جغرافياي جهان، و نگاهي ديگر بر خبرهاي روز، شخص را به فكر وا مي‌دارد. چرا چنين است؟ سراسر گيتي بدان گونه است كه گويي بر روي يك زلزله رواني به سر مي‌برد. از غرب تا شرق، و از اوكراين تا تايلند، فرياد اعتراض شنيده مي‌شود. ريختن به خيابان و شعار دادن يك رسم رايج شده است.

در قرن هفدهم گروهی از دربار شلویک – هولشتاین آلمان به ایران آمدند و به دربار شاه صفی در اصفهان راه یافتند. مترجم گروه شخصی بود به نام آدام اولئاریوس. او سفرنامه مفصلی دارد که در دو جلد به زبان فارسی توسط آقای حسین کردبچه در سال 9631 ترجمه شده و انتشارات «کتاب برای همه» آن را منتشر کرده است.