سالروز ثبت جهانی «نوروز» /محمد بقایی‌ماکان

1392/12/3 ۰۸:۱۶

چهارم اسفندماه سال 1388 سازمان یونسکو، نوروز را به‌عنوان میراث ملی و جهانی به ثبت رساند. شوربختانه به‌دلیل سهل‌انگاری‌هایی که از سوی مسوولان فرهنگی کشور صورت گرفت

چهارم اسفندماه سال 1388 سازمان یونسکو، نوروز را به‌عنوان میراث ملی و جهانی به ثبت رساند. شوربختانه به‌دلیل سهل‌انگاری‌هایی که از سوی مسوولان فرهنگی کشور صورت گرفت، این جشن کهن ایرانی که از میراث‌های ارزنده تاریخ بشری است، به‌نام چندین کشور از جمله ایران به ثبت رسید . در حقیقت سهم عظیم ایران، که پایه‌ریز این جشن کهن است و سند معتبر آن شاهنامه فردوسی و همه کتاب‌هایی که در زمینه تاریخ و فرهنگ ایران نوشته شده از جمله نوروزنامه خیام، به‌گونه‌ای نادیده گرفته شد. ولی حقیقت این است که همه مستشرقان و دیرینه‌شناسان جملگی معترفند این جشن که اکنون در حوزه ایران فرهنگی که مساحتی است حدود 12میلیون‌کیلومترمربع را دربرمی‌گیرد و محدوده ایران کهن را شامل می‌شود، از سوی ساکنان این نواحی هرساله جشن نوروز برگزار می‌شود که گرچه در برخی قسمت‌ها تفاوت‌هایی با آنچه در کانون اصلی آن یعنی ایران وجود دارد ولی در مجموع مبین سنتی است که ریشه در اندیشه برآمده از خاک پهناور ایران دارد.  شواهد مدعای فوق را می‌توان نه‌تنها در ادب فارسی، بلکه در آثار «مزدیسنان» نیز به‌روشنی یافت، که نوروز را مورد ستایش قرار می‌دهد و آن را نخستین روز آفرینش جهان می‌داند؛ روزی که همه‌چیز اعم از آدم و عالم به وسیله «اورمزد» به هستی می‌آیند. از این‌رو است که نوروز پیوسته در تاریخ طولانی خود، که شامل هزاره‌های متعدد می‌شود و سر در اسطوره دارد پیوسته مورد احترام و توجه ایرانیان اعم از زمان مغان و زرتشتیان قرار گرفته تا دوره اسلامی.  تمامی آیین‌های پیشینی و پسینی نوروز، از چهارشنبه‌سوری گرفته تا سیزده‌به‌در، همه رنگ‌وبوی ایرانی دارد. آیین‌های مذکور از این منظر بارزترین نشانه فرهنگ، سنت و هویت ایرانی هستند.  نوروز، گاه غریب و دل‌گداز و گاه شاد و غزلخوان در سرزمین ایران از دشت‌های سبز دیلم گرفته تا دشت‌های سرخ سواحل خلیج همیشه فارس، خود را به جلوه درآورده ولی پیوسته در هر شرایطی با گردونه تیزتاز خود، یک پیام را به ملتی که بر گستره عظیم این خاک تربت‌گونه مأوا دارد، ندا می‌دهد: «با من تا نهایتِ تاریخ، انوشه زی!»