ادیان و عرفان

موضوع بندی
- همه موضوعات

جستجوی الفبایی

بدخشی | محمدجواد شمس بَدَخْشی، ملا محمد (د 922ق یا 923ق/ 1516 یا 1517م)، از صوفیان حنفی سلسلۀ نقشبندیه. نسبت وی به صورت بَلَخشی نیز آمده (ﻧﻜ : غزّی، 1/ 89؛ ‌نبهانی، ‌1/ 294).
بدخشی | غلامعلی آریا بَدَخشی، محمد امین (ز1020ق/ 1611م)، فرزند علی‌الدین جهانگیر، از صوفیان نقشبندیۀ مجددیۀ سدۀ11ق. از آنجا که وی بیشتر عمر خود را بیرون از هند گذرانیده، تذکره‌نویسان شبه‌قاره کمتر از او یاد کرده‌اند.
بدخشی | محمدجواد شمس بَدَخشی، شاه‌ محمد (د1072ق/ 1662م)، فرزند قاضی آخوند ملاعبدی (عبدمحمد یا عبداحمد)، مشهور به «ملاشاه»، ملقب به «آخوند» و «لسان الله» و متخلص به «شاه»، شاعر، عالم و عارف سلسلۀ قادریه. اصل ملاشاه از بدخشان است و وی در دهۀ آخر سدۀ 10ق در روستای اَرکَسا از تواتبع بدخشان چشم به جهان گشود. تاریخ ولادت او را در منابع...
بدخشی | فاطمه لاجوردی بَدَخشی، نورالدین جعفر (740-797ق/ 1339-1395م)، عارف، صوفی و شاگرد برجستۀ میرسید عَلی همدانی (د 786ق/ 1384م). نورالدین در رستاق بازار، واقع در غرب بدخشان به دنیا آمد (ابن‌کربلایی، 1/ 158؛ شوشتری، 2/ 117؛ ریاض، 81-82). از دوران کودکی و جوانی وی اطلاعی در دست نیست، اما چنانکه خود در معروف‌ترین اثرش، خلاصة المناق...
بدر | فاطمه لاجوردی بَدر، پیر بدرالدین بهادری (د 27 رجب 844ق/ 22 دسامبر 1440م)، معروف به پیر بدر و بدر عالم، از صوفیان مشهور در بهار و بنگال. وی فرزند شیخ فخرالدین ثانی و نوۀ شیخ شهاب‌الدین حق‌گوی بود (عبدالحی، 3/ 36). نیای او، شیخ فخرالدین زاهدی ـ که از معاصران قطب‌الدین بختیار اوشی کاکی بود ـ در میروت اقامت داشت و در همانجا مد...
بدرالدین اسحاق دهلوی | محمد فرید بَدرُالدّین اِسحاقِ دِهلَوی (د 690ق/ 1291م)، از عارفان بزرگ سلسلۀ چشتیه، خلیفه و داماد شیخ فریدالدین مسعود گنج شکر (د664ق/ 1266م). بدرالدین که سلسله نسب خود را به عمرالاشرف، فرزند امام زین‌العابدین(ع) می‌رساند، در دهلی زاده شد و در همانجا پرورش یافت و نزد پدر خود منهاج‌الدین علی بن اسحاق بخاری (قس: ابوالفضل، ...
بدرالدین بن قاضی سماونه | لیلا رحیمی بهمنی بَدرُالدّینِ بنِ قاضیِ سَماونه، محمودبن اسرائیل بن عبدالعزیز (د823ق/ 1420م)، فقیه، قاضی و صوفی ترک و از عوامل مؤثر در شورش دینی ـ اجتماعی سدۀ9ق/ 15م در آسیای صغیر.
بدرالدین پهلواروی | مرجان افشاریان بَدرُالدّینِ پهُلوارَوی، محمد (1268-1343ق/ 1852-1924م)، فقیه، عارف و شاعر هندی، از مشایخ طریقۀ قادریه. وی در خانواده‌ای اهل علم در ایالت بهار زاده شد و نسبتی به جعفرطیار، پسرعموی پیامبر(ص) می‌رسید.
بدرالدین بهاری |
بدرالدین سرهندی | محمدجواد شمس , محمدسلیم مظهر بَدرُالدّینِ سَرهِندی، فرزند ابراهیم سرهندی (یا سرهندی)، صوفی و تذکره‌ نگار سلسلۀ مجددیۀ نقشبندیه در سدۀ 11ق/ 17م. آگاهی ما دربارۀ زندگانی بدرالدین بیشتر مبتنی بر اطلاعاتی است که او خود در پایان بخش دوم حضرات‌القدس به دست داده، و اهمیت او نیز بیشتر به سبب تألیفات و شرح حالهایی است که دربارۀ صوفیۀ نقشبندیه، به...
بدرالدین غزنوی دهلوی | غلامعلی آریا بَدرُالدّینِ غَزنَویِ دِهلَوی، عارف بزرگ طریقۀ چشتیه در سدۀ 7ق/ 13م. او در غزنین دیده به جهان گشود (جمالی، 51). چنانکه خود گوید، پدرش مرید خواجه محمد سرزی (قس: میرخورد، 481: محمد اجل شیرازی) بود. وی در عالم رؤیا خواجه قطب‌الدین بخیتار اوشی ملقب به کاکی را به خواب دید (ابوالفضل، 3/ 171؛ کشمیری، 28؛ غوثی، 87) و...
بدهن شطاری | محمدجواد شمس بُدهَنِ شَطّاری، از عارفان طریقۀ شطاریه در سده‌‌های 9-10ق/ 15-16م و از نوادگان شیخ عبدالله شطاری، سلسله‌نسب وی با چند واسطه به شیخ شهاب‌‌الدین عمر سهروردی (د 632ق/ 1235م) می‌‌رسد. جد وی شیخ عبدالله شطاری که مرید و خلیفۀ شیخ‌محمد طیفوریه و از عارفان سلسلۀ طیفوریه بود، در سدۀ 9ق به فرمان شیخ خود از ایران به هند...
بدلیسی | محمدجواد شمس بِدلیسی، ابو یاسر عمار بن یاسر بن مطربن سحاب، عارف سدۀ 6ق/ 12م، مشهور به عمار یاسر بدلیسی و ملقب به ضیاء‌االدین. تاریخ ولادت و زادگان او دانسته نیست، اما با توجه به نسبت «بدلیسی»، به احتمال در بدلیس (ﻫ م) زاده شده است.
بدوی |
بدویه | آمال صراف بَدَویّه، یکی از طریقه های پرطرفدار صرفیه در مصر که در قرن 7ق/ 13 م توسطاحمدیه و سطوحیه نیز معروف است.
بدیع الدین مدار | بخش ادیان و عرفان بَدیعُ‌الدّینِ مَدار، مشهور به قطب مدار و شاه‌مدار، از صوفیان مشهور شبه قارۀ هند. دربارۀ جزئیات زندگی وی اقوال گوناگون و گاه متضاد و ﺣﺘﻰ افسانه‌آمیزی وجود دارد، از جمله آنکه تاریخ تولد وی را در منابع مختلف 220 یا 250ق/ 835 یا 864م (لعلی بدخشی، 51؛ عبدالحی، 3/ 36)، 442ق/ 1051م (همو، 3/ 38؛ EI2 , I/ 858 ، به نق...
براق بابا | رضوان مساح بَراقْ بابا (655-707ق/ 1257-1307م)، صوفی مشهور عصر ایلخانان.
برجلانی | مریم فلاحتی موحد بُرْجُلانی، ابوجعفر محمد بن حسین (د 238ق/852م)، معروف به ابوالشیخ، زاهد، صوفی و محدث. در منابع اشاره‌ای به تاریخ ولادت و دوران نخستین زندگی او نشده است. او را به محلۀ برجلانیۀ بغداد (خطیب، 2/222) و همچنین به قریه‌ای در نزدیکی واسط عراق نسبت داده‌اند و به سبب اقامتش در بغداد، نسبت بغدادی نیز به او داده شده است...
برصیصا | حمیرا ارسنجانی بَرْصیصا (شخصیتی شبه تاریخی و افسانه‌ای)، زاهدی متعبد و مستجاب الدعوه که داستان عبرت‌انگیز او همواره در تفسیر برخی آیات قرآن مطرح شده است. در بیشتر منابع اسلامی نام برصیصا، در کنار نام بلعم باعور و شیطان دیده می‌شود و این امر به سبب شباهتی است که سرگذشت و سرنوشت شوم او با آنان دارد. در اخبار اسلامی برصیصا راه...
برقی، عبدالله |
برکیارق | روزبه زرین کوب بَرْکیارُق، ابوالمظفر (ﺣﻜ 485- ربیع‌الآخر 498ق/ 1092- دسامبر 1104م)، سلطان سلجوقی و فرزند ملکشاه.
اخلاص |
بروسوی، اسماعیل |
برهانپوری | مرجان افشاریان بُرْهانْپوری، محمد بن فضل‌الله (952- 1029 ق / 1545-1620 م)، از عارفان طریقۀ چشتیۀ برهانپور. نسب او به ابوبكر صدیق می‌رسید و چون اجدادش از جونپور بودند، با نسبت جونپوری نیز از او یاد شده است.
برهان الدین غربب | محمدجواد شمس بُرْهان‌‌الدّین ‌غَریب‌، محمد (654- 738ق‌ / 1256-1337م‌)، فرزند ناصرالدین‌ محمود هانْسَوی‌، از صوفیان‌ و مروجان‌ طریقت‌ چشتیه‌ در دكن‌.
برهان الدین کبیر |
برهان الدین قطب عالم | غلامعلی آریا بُرْهان‌ الدّین‌ قُطْب‌ عالَم‌، ابو محمد عبدالله‌ (790-857ق‌ / 1388-1454م‌)، از عارفان‌ بزرگ سلسلۀ سهروردیه‌ در شبه‌ قاره هند. وی‌ فرزند ناصرالدین‌ محمود (قس‌: ابوالفضل‌، 3 / 178: محمد)، نواده جلال‌ الدین مخدوم‌ جهانیان‌ بخاری‌ (گجراتی‌، 2 / 16؛ غوثی‌ شطاری‌، 133؛ دهلوی‌، 167) بود و در برخی‌ منابع‌ با عنوان‌ ...
برهان محقق | نجیب مایل هروی بُرْهان‌مُحَقِّق‌، سید برهان‌الدین ‌محقق‌ حسینی ‌ترمذی ‌(د ح‌642ق‌ / 1244م‌)، از صوفیان‌ مشهور و از جملۀ پیران‌ مولانا جلال‌الدین‌ محمد بلخی‌. او در میان‌ مردم‌ خراسان‌ به‌ «سید سِرّدان‌» شهرت‌ داشته‌ است‌. این‌ شهرت‌ به‌ اعتبار فراست‌ و اشراف‌ برهان‌ محقق بر ضمایر و خواطر مردم بوده است (افلاكی‌، 1 / 56؛ سپهس...
بزغش شیرازی | محمدجواد شمس بُزْغُش‌شیرازی‌، خاندانی‌ از عالمان‌ و عارفان‌ سلسلۀ سهروردیه‌ كه‌ در فاصلۀ سده‌های‌ 7-10ق‌ / 13-16م‌ در شیراز می‌زیسته‌اند و طریقت‌ عرفانی‌ بزغشیه‌، از شعبه‌های‌ طریقۀ سهروردیه‌ به‌ آنان‌ منسوب‌ است‌.
بستان السیاحه | بُسْتان‌آباد، شهرستان‌ و شهر مركز آن‌ واقع‌ در استان‌ آذربايجان‌ شرقی‌.
بستی، ابوالحسن | نجیب مایل هروی بُسْتی، ابوالحسن‌ علی بن‌ محمد بن‌ جعفر، از مشایخ‌ صوفیه‌ و محدثان‌ خراسان‌ در سدۂ 5 ق‌ / 11م‌. از جزئیات‌ زندگی او اطلاع‌ دقیقی در دست نیست‌. صریفینی تنها به‌ ذكر نام‌ و نشان‌ و موطن‌، و اشاره‌ به‌ مقام‌ ارشاد او در تصوف‌ بسنده‌ كرده‌ است‌ (ص‌ 580، 679).
بسط |
بسطامیه |
بسطامی، شهاب الدین | فاطمه سلمان زاده بَسْطامی‌، شهاب‌الدین‌ (د 823ق‌ / 1420م‌)، معروف‌ به‌ شهاب‌الدین‌ خیابانی‌، عالم‌ و صوفی‌ عصر تیموری‌ در هرات‌. تاریخ‌ و محل‌ تولد او دانسته‌ نیست‌. از شهرت بسطامی‌ وی‌، چنین‌ برمی‌آید كه‌ از اهالی‌ بسطام‌ بوده‌
بشر یاسین |
بشر حافی | حسین لاشیء بِشْرِ حافی‌، ابونصر بشر بن‌ حارث‌ بن‌ عبدالرحمان‌ (150 یا 152- 227ق‌ / 767 یا 769-842م‌)، زاهد و صوفی‌ مشهور.
بغدادی، مجدالدین |
بغدادی، محمد | آمال صراف بَغْدادی‌، محمد بن سلیمان‌ حنفی‌، از صوفیان‌ سلسله نقشبندیه‌ و از خلفای‌ خالدیه‌. درباره كودكی‌ و جوانی‌ بغدادی‌ اطلاعاتی‌ در دست‌ نیست‌.
بقاءبالله |
بقا |
بقلی شیرازی |
بکاء | فاطمه لاجوردی بُكاء، در لغت‌ به‌ معنی گریستن‌ و در اصطلاح‌ به‌ معنی‌ گریه‌ به‌ سبب‌ خوف‌ از خداوند، یا پشیمانی‌ از گناهان‌، و یا نگرانی‌ از سرنوشت‌ پس‌ از مرگ‌ و ترس‌ از محاسبه روز جزا.
بکائین | فاطمه لاجوردی بَكّائین‌، یا بكائون‌ (گریندگان‌)، گروهی‌ از مسلمانان‌ كه‌ به‌ سبب‌ گریستن‌ بر ناتوانی‌ خود از شركت‌ در غزوۀ تبوك‌، به‌ این‌ لقب‌ شهرت‌ یافتند.
بکتاشیه | فاطمه لاجوردی بَكْتاشیه‌، یكی‌ از طریقه‌های‌ بزرگ‌ صوفیه‌ كه‌ در آسیای‌ صغیر و منطقه بالكان‌ پیروان‌ بسیار دارد.
بکری، ابوالمکارم | امیر جابری بَكْری، ابوالمكارم محمد بن ابی الحسن محمد بن محمد بكری صدیقی (930-994ق / 1524-1586م)، ملقب به شمس‌الدین و زین‌العابدین، و معروف به ابیض الوجه، عالم و صوفی مصری.
بکریه |
بکری، مصطفی | محمدجواد شمس بَكْری، مصطفی بن كمال‌الدین بن علی صدّیقی حنفی، ملقب به محیی‌الدین و قطب‌الدین (ذیقعده 1099- ربیع‌اﻵخر 1162 / سپتامبر 1688- مارس 1749)، سیاح، ادیب و عارف نامدار طریقت خلوتیه.
بلا، سیدی | مریم فلاحتی موحد بَلّا، سیدی، ابومحمد عبدالله بن عزوز مراكشی (د 1204ق / 1790م)، نویسندۀ برجستۀ تونسی. اصل وی از سوس و نسبش قرشی عباسی بود. از آنجا كه در زبان بربر واژۀ عبدالله، «بَلَّه» (بَلّا) تلفظ می‌شود، تودۀ مردم وی را «بلّه بن عزوز» می‌خواندند
بلبل شاه | مرجان افشاریان بُلْبُلْ شاه، شرف‌الدین عبدالرحمان‌ (د 727ق‌ / 1327م‌)، عارف‌ و صوفی‌ طریقۀ سهروردیه‌ و از مشایخ‌ کشمیر در سدۀ 8ق‌. وی‌ در کشمیر به‌ «بلبل‌ شاه‌» معروف‌ است‌، اما او را «بلال‌ شاه‌» و «بابا بلال‌» نیز خوانده‌اند.
بلخی، ابوعبدالله |

ادیان و عرفان

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

ادیان و عرفان

ورود به سایت

ثبت نام