اخبار

اصغر دادبه در این برنامه به دشواری‌های نگارش زندگینامه مشاهیر و فواید آن پرداخت و گفت: اگرچه دیگر روزگار بیهقی نیست که بگوییم هر کتابی ارزش یک‌بار خواندن را دارد اما این سخنی گزاف هم نیست. در روزگار پر سرعت امروز که دیگر اجازه نگارش داستان‌های بلند نیست و داستان‌های کوتاه جایگزین آن شده‌اند، شاید لازم باشد که چنین رویه‌ای را در نگارش پژوهش‌ها نیز داشته باشیم تا پژوهش‌ها در کتابخانه‌ها خاک نخورند و خوانندگان بیشتری بیابند. کوتاه بودن از فواید «شخصیت‌های مانا» است.

سعدی شاعری است متفکر یا متفکری است شاعر و مُصلحی است که با هدف اصلاح نارسایی ها و کاستی ها می نویسد و می سراید و در مقام متفکری شاعر، یا شاعری متفکر، چونان دیگر متفکران بزرگ از وضع موجود با همة مطلوب بودن نسبی اش چنان که باید، راضی نیست و می کوشد تا طرحی از جامعة آرمانی خود به دست دهد.

اصغر دادبه به بررسی «فلسفه از نگاه خاقانی» می‌پردازد.

آنچه در این مقاله مورد بحث قرار میگیرد نقش سعدی در شکل گیری مکتب ادبی شیراز است که با وجود اینکه قبل از سعدی در شیراز شاعر بزرگی وجود نداشته است، چگونه انسان برجستهای چون سعدی با این نبوغ توانسته اینگونه سخن گوید و پس از او دیگران از او تبعیت کنند و اینکه چه عوامل و عناصری در پشت سر سعدی وجود داشته که موجب چنین پیدایشی شده است؟ نویسنده این امر را وابسته به دو عامل بیرونی: حضور خراسان بزرگ با اندیشمندانی چون فردوسی، رودکی، انوری و...) و هم عامل تربیت میداند که باعث شد در وی تاثیر گذارد، در نتیجه چنین درخشد و پیشرو این مکتب گردد

در فرهنگ ایران، همیشه یاد گرفتن و آموختن، ملازم انسان بودن و اخلاقی بودن بوده است و آنگاه که حکیم بزرگ توس، فردوسی از خرد سخن به میان می‌آورد و به توصیف خردمند می‌پردازد، بر آن است که از یک سو خرد باید چونان خردی که فیلسوفان یونان از آن سخن می‌گفتند به دانایی برسد و توانایی برهان‌سازی به دست آورد. یعنی یونانی و از سویی دیگر، در پرتو اخلاقی شدن و تزکیه شدن و شیوه انسانی در پیش گرفتن به کمال معنوی برسد و حتی توانایی شهود یعنی درک مستقیم حقیقت پیدا کند و این هر دو لازمه جوهر دانایی است که نظامی از آن سخن می‌گفت: هرکه درو جوهر دانایی است/ بر همه کاریش توانایی است

خرقه سوختن و خرقه سوزی از جمله تعبیرات بحث انگیز در شعر حافظ است . معمولاشارحان شعر خواجه در شرح و تفسیر بیت دشوار و بحث آفرین

جبر و اختیار از مسائل مهم کلامی ـ دینی است که در عرفان و فلسفه نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. با پذیرش جبر، معمای مسؤولیت انسان و معمای خلق گناه از سوی خدا مطرح می شود و با قبول اختیار (تفویض) معمای محدود شدن قدرت خدا و استثناپذیری، قانون استثناناپذیر علّیّت چهره می نماید. متکلمان، فلاسفه و عرفا، هر یک با معیارهای خود کوشیده اند به حل معماها نایل آیند

اصغر دادبه از پژوهشگران و مدرسان فلسفه اسلامی است که در ادبیات فارسی و به‏خصوص در ادبیات عرفانی تخصص دارد. از این رو است که او را محقق و پژوهشگری جامع‏الاطراف می‏دانند. آثار و تالیفات و پژوهش‌های فلسفی‏اش برای اهل فلسفه و کلام آشناست، اما باید بگوییم که تلاش‌های او در ادبیات فارسی هم چشمگیر است، هر چند اگر به اندازه آثار فلسفی او قدر ندیده باشد. در این گزارش کوتاه، به چند اثر از میان آثار پرتعداد ادبی او نگاهی می‏اندازیم.

پیش از این، توفیق سبحانی، محقق و پژوهشگر ادبیات فارسی، در گفت‏وگو با «فرهیختگان» و در یادآوری استادان زبده واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی از ‏اصغر دادبه برایمان گفت. از این‏که با وجود گرایش و تخصص‏اش در فلسفه اسلامی، ادبیات فارسی را بسیار بهتر از برخی استادان این رشته پیگیری می‏کند. از همین رو، این‏بار سراغ از این مدرس فلسفه اسلامی و ادبیات عرفانی گرفته‏ایم. دادبه را به حافظ‏پژوهی هم می‏شناسیم؛ کسی که دل در گروی فلسفه و عرفان دارد و از سال 78 که عبدالحسین زرین‏کوب به بستر بیماری رفت، بر صندلی مهم او در مدیریت گروه ادبیات دایرةالمعارف بزرگ اسلامی نیز تکیه زد. البته این تنها سمت اجرایی او نیست؛ او مدت‏هاست ضمن تدریس فلسفه اسلامی در دانشگاه‏های دولتی، مدیرگروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی در واحد تهران شمال نیز هست. استادی که می‏گوید جز معلمی و عشق به تدریس، کار دیگری در زندگی نداشته‏ است. او انتقادهای عمده‏ای به سیستم آموزشی دانشگاه‏ها دارد و در عین حال ادعا می‏کند با همین شرایط نیز، بهترین دپارتمان ادبیات در دانشگاه آزاد اسلامی را مدیریت می‏کند. هر چند معتقد است همه چیز باید خیلی بهتر از حالا باشد

آنچه بسیار چشمگیر و حائز اهمیت است، عشق سعدی به انسان و انسان‌گرایی ویژه اوست تا بدانجا که هم علم را «آدمیت» می‌داند، هم عشق را «آدمیت» و عامل تفاوت انسان از چهارپایان می‌شمارد که او با همه وجود باور دارد «بنی آدم اعضای یک پیکرند…» و همین احساس و همین باور اوست که در نهایت اندیشه‌ای جز نظام بخشیدن به آرمانشهر ندارد؛ جایی که از بیداد خبری نباشد و داد، حاکمیت یابد و انسان با تمام ارزشها و کرامت‌ انسانی‌اش زندگی کند.