کلاه‌هایی که بر سر ایرانیان گذاشته شد! گذری بر ٣٠٠سال پیشینه کلاه در ایران
بهمن نامورمطلق، محقق و معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی کشور مهم‌ترین دلیل عدم پویایی و رشد تعزیه در دوره‌های اخیر را نبود پژوهش و نقد درباره این هنر دانست. به باور وی، پژوهش درباره هنر تعزیه به اندازه، تناسب و پیشینه این هنر در ایران نیست و به‌عبارتی پژوهش تعزیه از خود تعزیه عقب‌تر است.
علاالدین قاسمی، معین البُکا، امام‌خوان و حرخوان باسابقه تعزیه است که سال‌ها عمرش را در این راه گذاشته است. او امسال در تهران و در دهه اول محرم تعزیه اجرا نمی‌کند، بلکه به دهاتی از اطراف قزوین رفته و آنجا با گروهش در ١٠ روز ابتدای ماه محرم تعزیه اجرا می‌کنند. او یکی از مؤثرترین عوامل در اجرای تعزیه در فیلم‌ها و سریال‌هایی است که تاکنون سوژه اصلی‌شان تعزیه بوده است؛ به همین دلیل با قاسمی درباره این آثار که ساخته عباس کیارستمی، ناصر تقوایی و حسن فتحی و... بوده‌‌اند، گفتوگو کردیم.
امر ترجمه بستری است برای انتقال و تبادل بسیاری از آثار فکری و فلسفی سرزمین‌هایی که بازار نشر آرا و عقایدشان گرم است. برخورد آرا خود زمینه‌ای را فراهم می‌سازد تا فرهنگ‌ها پویایی خود را از دست ندهند و در هر عصر و دوره غنی‌تر شوند و به حیات خود ادامه دهند. یکی از دوران طلایی برای مسلمانان در بحث ترجمه، دوران تمدن اسلامی در قرون سوم تا ششم بوده است؛ در این باب گفت‌وگویی با «احمد تمیم‌داری» از محققان و پژوهشگران تاریخ ترجمه در جهان اسلام صورت گرفت که در ادامه می‌آید.
عادت داریم كه حاتم قادری درباره سیاست حرف بزند و اقتصاد و فلسفه. اما او به عنوان یك نظریه‌پرداز در مورد رمان هم حرف دارد. چند سال پیش یعنی اسفندماه سال ۹۲، دانشكده علوم اجتماعی دانشگاه تهران میزبان او بود تا درباره «رمان و كشف ذهن ایرانی» صحبت كند. در بخشی از این سخنرانی گفته شد «حقیقت این است كه كشف كنش و واكنش‌هایی كه اقوام، گروه‌ها و جوامع مختلف در صورت‌بندی‌های خاص‌شان از وقایع انجام می‌دهند، فرض اصلی ما در بحث كشف ذهن است.» گفت‌وگویی با دكتر قادری انجام دادیم تا بحث كاركردها و ظرفیت‌های رمان در پیش‌بینی ذهنیات و واكنش‌های احتمالی گروه‌های اجتماعی را باز كنیم. آیا رمان‌های ایرانی ظرفیت چنین كشفیاتی را پیش روی محققان قرار می‌دهند؟ اگر پاسخ منفی است ایراد كار در كجاست؟ حاتم قادری متولد ۱۳۳۵ در تهران و مدرس دانشگاه تربیت مدرس است. او دوره كارشناسی علوم سیاسی را در سال ۱۳۵۸ در دانشگاه شهید بهشتی، دوره كارشناسی ارشد علوم سیاسی را در سال ۱۳۶۷ و دوره دكترای همین رشته را در سال ۱۳۷۳ در دانشگاه تربیت مدرس به پایان برد. او همچنین در كلاس‌های آزاد موسسه رخداد تازه تدریس می‌كند.
در اینجا به بحث تنوع شخصیت انسان وارد می‌شویم. به قول مولانا: «زین دو هزاران من و مار ای عجبا من چه منم!» ابتدا قضیه نسبت‌ها مطرح می‌شود. در انسان صورتهای بسیار مختلفی ظهور می‌کند: انسان، با خودش، با همسرش، با فرزندانش در میان خانواده، در کشورش، در کشوری دیگر،… و به یکباره متوجه می‌شویم همواره در حال بروز صور بسیار مختلفی از خود هستیم. و در حالات و لحظات مختلف نیز چنین است، و حتی در جمعیت‌ها: «من به هر جمعیتی نالان شدم» که میخواهد بگوید ما با شرایطمان انطباق داریم، این شرایط مختلف هستند پس ما هم به تبع آنها مختلف می‌شویم.
چند سالی است که پرداختن به موسیقی آیینی و مذهبی به <مناسبت> وابسته شده و تنها در تقویم خاصی این آثار خلق می‌شود یا درباره آن بحث می‌شود در صورتی که منشأ و خاستگاه موسیقی هایی که امروزه به گوش ما می‌رسد از نوحه و عزاداری‌ها سرچشمه می‌گیرد. در واقع موسیقی‌های مذهبی بزرگترین گنجینه‌های میراث معنوی ایران هستند که در گوشه پنهان نواهای قدیم قرار گرفته و سینه به سینه تا به امروز منتقل شده است.اما متأسفانه طی گذر زمان و بروز سلیقه‌های متفاوت نسل امروز، اشعار و نوحه‌ها دچار تغییرات نادرستی شده‌اند به نوعی که این روزها این سبک جدید منتقدین بسیاری دارد.
جنگ با پیكارجویان افراطی داعش سخت در جریان است، ستیزه‌جویان خشنی كه با پرچم‌ها و لباس‌های سیاه می‌كوشند رعب‌و‌وحشت در دل انسان متمدن سده بیست و یكم بیفكنند اما به راستی این بادیه‌نشینان پست‌مدرن از كجا آمده‌اند؟ از اعماق قرون؟ از دل صحراهای بی‌آب و علف؟ از تاریكی شب صحراهای دهشتناك بین‌النهرین یا از دامن قبایل و عشیره‌هایی كه پهنه گشوده و بی‌دفاع عراق و سوریه بعد از صدام و درگیر در ستیزه‌جویی‌های تحولات كشورهای عربی را فضایی مناسب برای سهم‌خواهی خود می‌دانند و آرزواندیشانه در پی تحقق رویاهای نوستالژیك خود به خلافت عباسی و عصر هارون‌‌الرشید و مامون می‌اندیشند
شاید این توصیف ژوزف آرتور گوبینو درباره ایرانیان در کتاب «سه سال در ایران» بتواند یک تصویر کلی و سرراست از ایرانیان در گذشته به شمار آید که چگونه زندگی را آسوده می‌گرفتند، از آن لذت می‌بردند و مشکلات را به هیچ می‌انگاشتند؛ «من در هیچ‌یک از نقاط جهان ملتی را ندیده‌ام که از لحاظ کنار آمدن با مشکلات زندگی بقدر ایرانیان فیلسوف‌مشرب باشد و دشواریهای جهان را به دیدة حقارت بنگرد و اغلب ایام زندگی را صرف تفریح نماید ... این ملت باهوش و ظریف برای هر مشکلی یک راه‌حل و برای هر کوچة بن‌بستی، یک گریزگاه پیدا کرده است».
سیدعبدالله انوار، حکیم و نسخه‌شناس شهیر و پژوهشگر تاریخ تهران، اکنون در ٩٢ سالگی، خاطراتی بسیار از دگرگونی‌های ایران و زندگی مردمان آن در ٨ دهه گذشته بدین‌سو دارد. درک بسیاری از دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی ایران در ٨ دهه گذشته، دو دهه حضور در بخش نسخه‌های خطی کتابخانه ملی، دوستی پایدار و هم‌نشینی با بسیاری از فعالان و نام‌داران عرصه‌های فرهنگ، اجتماع و سیاست همچون ایرج افشار، جلال آل احمد، خلیل ملکی و بالیدن در محضر پدری به تعبیر خودش «عمامه‌به‌سر»، سیدیعقوب انوار، که در زمره وکلای برجسته مجلس شورای ملی در عصر مشروطه و پهلوی به شمار می‌آمد، موجب شده است او آگاهی دست اول از آن دگرگونی‌ها داشته باشد
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید