گفتگو

سید سعید میرمحمدصادق می‌گوید: اطلاعات حوزه اجتماعی را کمتر می‌توانیم از منابع تاریخی دوره صفویه به دست بیاوریم و این فرمان‌های سنگی منابع مهمی به شمار می‌آید برای پژوهش در حوزه تاریخ اجتماعی و پژوهش در حوزه فرودستان جامعه در دوره صفوی و همچنین پژوهش در حوزه کسب و کارها و درآمدها و اخذ مالیات‌ها و این‌که چه رابطه‌ای بین شهر و روستا بوده و این‌که حاکمیت از چه زمینه قدرتی استفاده می‌کرده برای حضور در عمق جامعه.

در کتاب‌ها و مقالات و سخنرانی‌ها، از تاریخ علم در دوره اسلامی و ایرانی سخن زیاد گفته می‌شود؛ اما هدف از این مباحث، شناخت تاریخ علم در آن دوران نیست. هدف صرفا افتخار کردن و خود را بزرگ جلوه دادن است. در مجموع، هدف از چنین بازخوانی‌هایی یا افتخار کردن است و یا اینکه بگویند در نهایت این دین بود که منجر به افول علم در جامعه‌ی ما شد!

ورود ما به عرصه تغییر و استفاده از اندیشه های جدید و مشرب روشنفکری، بیش از هر چیز با انگیزه تغییرات سیاسی بوده نه فلسفی. انقلاب مشروطه، یک انقلاب روشنفکری بود که ملاحظه دین را هم می کرد. این که دنبال تغییر سیاسی بودند، تا حدی معنایش این بود که حرکت روشنفکری، فلسفی و اندیشه ای نبود. ضمن کار سیاسی و اجتماعی، افکار و اندیشه های فلسفی مطرح می شد.

زاده و پروردۀ خانواده‌ای اهل فضل است، و خاندانی که نسب به یغمای جندقی می‌برند. پدربزرگ و پدر و عمویش، همه از اصحاب ذوق و خرد بودند و بالیدن در چنین فضایی، در شکل‌گیری شخصیتش و یافتنِ راهِ زندگی‌اش تأثیر اساسی برجای نهاد.

ما به آذربایجان اعلام می‌کنیم که آمادگی کامل داریم که طی یک همایش بین‌المللی با آذربایجان و حتی ترکیه، همکاری‌های لازمه را داشته باشیم. فرهنگ بزرگ و سترگ ایرانی، فرهنگ بخل را در نفس خود جای نداده؛ اگر می‌خواهند ایرانیت نظامی را تکذیب کنند ما به هیچ وجه این حرکات را معقول و مستند نمی‌دانیم. لذا آنها با چنین تصمیمات نسنجیده‌ای، خلاف حقایق بیّن تاریخ حرکت می‌کنند. پس بهتر است این کشورها خود را از چنین مسیر مجعولی کنار بکشند.

محمود جعفری دهقی می‌گوید: نظامی گنجوی در جهان امروز ناشناخته نیست. ایرانیان باید بزرگان خود را بشناسند و به جهان معرفی کنند.

ویژگی اصلی ابن‌سینا، احاطه داشتن بر بسیاری از دانش‌های زمانش بود. علت انتخاب عنوان این کتاب تنها دانش ابن‌سینا نبود بلکه نقشی بود که این نابغه بزرگ در تمدن اسلامی ایفا کرده بود. او به تنهایی یک الگوی تمدن‌ساز است، از هر نظر که به مسئله نگاه کنید!

مریم مرادی، شارح «قصاید ولایی سروش اصفهانی» تاکید دارد که بررسی باورهای دینی در آثار ادبی متاسفانه در سرفصل‌های آموزشی مدارس و دانشگاه‌ها چنانکه باید و شاید، مورد توجه و تحقیق قرار نگرفته و نقش میراث ادبی شیعه در گستره شعر پارسی مورد کم‌توجهی واقع شده است.

فریبا کاظم‌نیا گفت: اشکال جدید تاریخ عملا ارائه یک پیکربندی از تمام آن پاره‌هایی است که در روایت فاتحان از گذشته تاریخی حذف و دور انداخته شده است. عرصه پژوهش زنان و بردگان در شمار از یاد رفته‌های تاریخی است و موضوع کنیزان محل تلاقی هر دو این گروه‌هاست، از این رو، زنان زر خرید عملا مونتاژی از همان تکه‌های دور ریختنی‌ تاریخ‌ است.

یکی از پروژه‌هایی که غرب رقم زد، به حاشیه بردن هنر بود تا سیاستمداران و اقتصاددانان بر جامعه مسلط شوند. متأسفانه این الگو به جامعه شرقی هم کشیده شد، در صورتی که پیش از آن، نهاد هنر و نهاد سیاست با هم گفت‌وگو کرده و مسائل را حل می‌کردند.