دبا: به مناسبت روز 21 سپتامبر (برابر با سی‌ام شهریور) ــ كه «روز جهانی صلح» نام گرفته است ــ مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی با همکاری نمایندگی سازمان ملل در ایران، همایش روز جهانی صلح با حضور و سخنرانی تعدادی از استادان متخصصِ حقوق و حقوق سیاسی برگزار کرد. متن زیر مشروح سخنان دکتر مجتهد شبستری است که در این همایش بیان شد.
این سخنرانی بر اساس چند پرسش مطرح شده از سوی دکتر مصطفی معین، رییس موسسۀ رحمان (رشد، حمایت و اندیشه)، در هفتمین نشست سالانه این مؤسسه در روز شنبه، بیست و یک تیرماه ۱۳۹۳ ارائه شده است.
انسان‌شناسی رشته‌ای در مجموعه علوم اجتماعی و انسانی است که مشخصه‌ها و وضعیتی منحصر به‌فرد و ویژه دارد. درک خاص بودن رشته انسان‌شناسی صرفاً در سطح شناختی رخ نمی‌دهد و به همین دلیل دشوار بتوان آن را از مسیرهای شناختی و ذهنی همچون سخن گفتن درباره آن توضیح داد. فهم خاص بودگی این رشته و به طور کلی فهم خود رشته انسان‌شناسی فقط برای کسانی میسر است که «انسان‌شناسی را تجربه کرده باشند». تجربه کردن انسان‌شناسی به معنای خواندن متون علمی انسان‌شناختی نیست، به معنای تدریس دروس انسان‌شناسی هم نیست. تجربه کردن انسان‌شناسی به معنای «انجام دادن» کار انسان‌شناختی است. این رشته‌ای است که بشدت با تجربه خودش پیوند خورده است و آن زمانی است که رشته در وجود جسمانی و غیرجسمانی فرد تجلی می‌یابد.
روز اول ماه مهر، سوای مناسک و تشریفات گاه کسالت‌آورش، برای همه ما به‌گونه‌ای خاطره‌انگیز است: سالیان سال است که این روز شاهد حضور میلیونی دانش‌آموزان در سراسر کشور در مدارس است؛ حضوری که هرچند بیشترین لذتگاه در آن، برای همه کنشگرانش، روزهای تعطیل و نبودش است، اما به‌هرحال گویای آغازی جدید و امیدی تازه در سال نیز هست؛ آغازی تازه زیرا هیچ‌وقت برای ازنوشروع‌کردن و تغییر در زندگی، در اندیشه و در عمل به‌ویژه در حوزه فرهنگ، دیر نیست و اگر انگیزه، اراده و انرژی لازم را داشته باشیم، دگرگونی برای بهترشدن هر حوزه‌ای ولو در حدی اندک، همیشه وجود دارد. امید نیز از همین‌جا ریشه می‌گیرد: امید به اینکه شاید کودکان و نوجوانانی که امسال برای نخستین‌بار پا در محیط مدرسه می‌گذارند، یا آنها که رتبه‌ای را با موفقیت پشت‌سر گذاشته و بالاتر می‌روند، بتوانند بهتر از پیشینیان خود باشند و پدیدآمدن فرهنگ و ذهنیت‌ها و رفتارهایی انسانی‌تر و شایسته‌تر را برای همه ما فراهم کنند.
نقاشی‌های بسیاری هستند که نگاه به آنها ما را به تحسین وا می‌دارد و بر زیبا بودن آنها تأکید می‌کنیم ولی در یک نقاشی چه عاملی باعث می‌شود که ما آن را زیبا بپنداریم؟ پیش از اینکه بتوانیم به این سؤال پاسخ بدهیم باید دو دسته‌بندی از خصوصیات آثار نقاشی را برشماریم.
درباره شهریار، انشا و خطابه و رپرتاژهای روزنامگی در این شصت سال اخیر كم نبوده است؛ اما حرف سنجیده و مبتنی بر اصول نقد شعر، بسیار كم بوده است. از همان سالهای بعد از شهریور 1320 كه غزلهای او در مطبوعات تهران و شهرستانها با توفیق چشمگیری نشر می‌شد، داستانهای واقعی یا تخیلی درباره او و عشق او در گوشه و كنار روزنامه‌‌ها روز‌به‌روز در تزاید بود. مخصوصاً مجلات هفتگی آن سالها، این قصه‌‌ها را همراه با نمونه‌های شعر و گوشه‌هایی از حوادث زندگی واقعی و بیشتر تخیلی او، در میان توده‌های وسیع علاقه‌مند به شعر فارسی گسترش داده است. این مجموعه متنوع افسانه و خبر در نشر شعر او در میان مردم، تأثیر چشمگیری داشت، البته در كنار ارزش واقعی شعر او، كه این همه قصه و حكایت را برمی‌تافت.
...از آنجا که شباهت منافع آنان موجب هیچ‌گونه اشتراکی، هیچ گونه ارتباط ملی یا سازمان سیاسی در بین آنان نیست، این خانوارها طبقه محسوب نمی‌شوند. به همین دلیل اینان از دفاع از منافع طبقانی خود به نام خویش ناتوان‌اند و نمی‌توانند این کار را از طریق مجلس یا با وساطت آن انجام دهند. آنان قادر نیستند خود نمایندۀ خویش باشند و دیگری باید نمایندگی آنان را به عهده بگیرد.
دکتر علی جنتی در مقدمه کتاب «درسنامه وصف خلیج فارس در نقشه های تاریخی » ضمن قدردانی از دو ایران پژوه عالیقدر - دکتر حسن حبیبی و دکتر محمد حسن گنجی- که دیگر در بین ما نیستند تاکید می‌کند که «ذخایر و زیبایی‌های این کهن بوم وبر از گذشته‌های دور تاکنون رشک حسودان و تمامیت خواهان را برانگیخته تا خام دستانه اندیشه تسلط بر آب و خاک سرزمین فیروزه ای را در سر بپروراند.»
به لحاظ نظری چه بخواهیم و چه نخواهیم، «ایده گفتگوی تمدنها»ی خاتمی در برابر «برخورد تمدنها»ی هانتینگتون فهمیده شده است. پایان جنگ سرد از جمله تحولات محوری در دو دهه آخر قرن بیستم است که سیاست و روابط بین‌الملل را دگرگون ساخت و چالشهای فکری تازه‌ای را در عرصه‌های سیاست و اندیشه برانگیخت. به طور خاص دو رویکرد نظری عمده غربی در این باره درخور تأمل است:
وقتی مطلبی مانند گفتگوی تمدنها در جهانی لبریز از جنگ در سطحی جهانی مطرح و به بحث گذاشته می‌شود، وقتی به احترام و به امید به نتیجه رسیدن آرمان صلح‌جویانه‌ای که در پس این به ظاهر شعار وجود دارد، سازمان ملل سالی را به نام گفتگوی تمدنها اعلام می‌کند که به معنی به رسمیت شناختن این اندیشه است؛ طبیعتاً کسانی که زمانی سخنی پیرامون این موضوع گفته‌اند، می‌توانند مدعی شوند که این ایده نخست از آنان بوده است.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید