حكمت عاشورا / دكتر غلامرضا اعوانی

1393/8/11 ۱۰:۱۴

حكمت عاشورا / دكتر غلامرضا اعوانی

عاشورا، جایگاه عظیمی در تاریخ اسلام دارد. به عبارتی خوابی كه حضرت ابراهیم(ع) دیدند كه حضرت اسماعیل(ع) را به قربانگاه می‌برند، تعبیرش در امام حسین(ع) انجام شد و طبق نظر بعضی از مفسران آیاتی از قرآن به این معنی دلالت دارد؛ آنجایی كه داستان حضرت اسماعیل(ع) را بیان می‌كند و می‌فرماید: او را در ازای قربانی بزرگی فدا دادیم. این آزمایش بزرگی برای حضرت ابراهیم(ع) بود اما در ادامه آیه آمده است: این را برای دیگران باقی گذاشتیم. به این علت مفسران می‌گویند كه این آزمایش برای امام حسین(ع) واقع شد و ایشان از این امتحان الهی سربلند بیرون آمدند. در ظاهر این امر، مقامی بوده كه خداوند برای حضرت امام حسین(ع) حفظ كرده است، مقام شهادت مقام عظیمی است كه فقط خواص به این درجه می‌رسند. به این دلایل است كه به حضرت امام حسین(ع) ذبیح‌الله می‌گویند.

 

 

عاشورا، جایگاه عظیمی در تاریخ اسلام دارد. به عبارتی خوابی كه حضرت ابراهیم(ع) دیدند كه حضرت اسماعیل(ع) را به قربانگاه می‌برند، تعبیرش در امام حسین(ع) انجام شد و طبق نظر بعضی از مفسران آیاتی از قرآن به این معنی دلالت دارد؛ آنجایی كه داستان حضرت اسماعیل(ع) را بیان می‌كند و می‌فرماید: او را در ازای قربانی بزرگی فدا دادیم. این آزمایش بزرگی برای حضرت ابراهیم(ع) بود اما در ادامه آیه آمده است: این را برای دیگران باقی گذاشتیم. به این علت مفسران می‌گویند كه این آزمایش برای امام حسین(ع) واقع شد و ایشان از این امتحان الهی سربلند بیرون آمدند. در ظاهر این امر، مقامی بوده كه خداوند برای حضرت امام حسین(ع) حفظ كرده است، مقام شهادت مقام عظیمی است كه فقط خواص به این درجه می‌رسند. به این دلایل است كه به حضرت امام حسین(ع) ذبیح‌الله می‌گویند. حضرت امام حسین(ع) دین اسلام را احیا كردند و به حقیقت محمدی بازگرداندند، به حقیقتی كه در زمان حضرت رسول(ص) بود، چنانچه امام علی(ع) هم این كار را انجام دادند و دین را به اصل خود برگرداندند و از انحراف‌ها جلوگیری كردند و در واقع همه امامان این كار را كردند، چراكه آنها وارثان بحق حضرت رسول(ص) و قرآن مجسم و ناطق بودند، این كار را انجام دادند و قرآن و دین را احیا كردند. مثلا مولانا به عنوان عارفی اسلامی اشعاری درباره امام حسین(ع) دارد. عرفا هم به مقام امام حسین(ع) توجه دارند و هم به اینكه ایشان محیی بوده یعنی ایشان را احیا‌كننده‌ دین می‌دیدند كه عارف به‌‌الله به معنی حقیقی است كه انجام قیام عاشورا و ایستادگی و شهادت این‌گونه فقط از یك انسان كامل ساخته است. ایشان در مظهر انسان و ولی كامل هستند كه فقط انسان كامل می‌تواند دین را احیا كند. ایشان در واقع وارث بحق رسول‌الله (ص) و وارث بحق ایشان و عالم حقیقی دین هستند، نه‌تنها ارث جسمانی از حضرت رسول (ص) بلكه جسم روحانی و معنوی هم از ایشان بردند و وارث ولایت و وارث حقیقی ایشان بودند و البته همه ائمه(ع) ما این‌گونه بودند و عرفا اینها را قبول دارند.چنانچه مولانا در اشعارش آورده است. همچنین عطار در تذكره‌الاولیا كلام خود را با امام صادق(ع) و امام باقر(ع) شروع می‌كند و می‌گوید ولایت، متعلق به اینهاست، اینها عرفای حقیقی بودند و این اعتقاد در میان عرفا و اندیشمندان و نویسندگان اسلامی فراوان دیده می‌شود. شاید در بسیاری از آثار این امر پیدا نباشد اما در باطن همه آنها هست. اگر باطن شیعه ولایت باشد، همه عرفا قایل به ولایت و سالك راه ولایت هستند و بنابراین ائمه(ع) را نمونه اعلای ولایت می‌دانند. همه عرفا این گونه هستند، مثلا كتاب فتوحات ابن عربی را ببینید كه درباره ائمه(ع) ما چه می‌گوید، در بسیاری از موضوعات كتاب به امام جعفر صادق(ع) و… اشاره دارد. در فصل سلمان در تفسیر حدیث «سلمان منا أهل البیت(ع)»، درباره اهل‌بیت(ع) و مقام آنها مفصل صحبت می‌كند. ابتدا درباره مقام و علوم، سلمان صحبت می‌كند و بعد می‌گوید این سلمان از اهل بیت(ع) است پس مقام اهل بیت(ع) تا كجاست؟! ابن عربی در این بخش تمام آیاتی را كه شیعه معتقد است در مقام اهل بیت(ع) نازل شده را آورده و تفسیر می‌كند. آیه «قُل لّا أسْألُكمْ علیهِ أجْرًا إِلّا الْمودّه فِی الْقُرْبى» را می‌آورد و به تفصیل در این مورد صحبت می‌كند و می‌گوید پیامبر(ص) یك چیز از ما خواسته و آن ولایت و دوستی اهل‌بیت(ع) است و تاكید می‌كند كه ما باید این خواسته رسول‌الله(ص) را كه در واقع خواسته خداوند بوده و از زبان حضرت رسول(ص) بیان شده اجابت كنیم «قُلْ ما سألْتُكم مِّنْ أجْرٍ فهُو لكمْ: بگو هر مزدی كه از شما خواستم آن از خودتان» این ولایت برای به كمال رساندن ما است. پس ما برای رضای حضرت رسول(ص) باید هر كاری را برای محبت اهل بیت(ع) انجام دهیم. عرفا بسیار به ائمه و اهل بیت(ع) احترام دارند، اما دوران زندگی آنها، زمان و دوره خاصی بوده و نمی‌توانستند مسائل را بگویند و افشا كنند. در دوره تعصب بوده است، مثلا دو بار قصد جان ابن عربی را كردند. به هر تقدیر همه عرفا در سر خودشان ارادت خاصی به اهل بیت(ع) داشتند و نه تنها قایل به ولایت بودند، بلكه عرفان، سلوك ولایت و معرفتی است كه از طریق سلوك اطوار ولایت حاصل می‌شود. ولایت علم‌آور است و معرفت می‌آورد، در حدیث آمده است كه خداوند هیچ ولی را جاهل قرار نداده است، در واقع ولی، عارف است و به نور الهی می‌بیند. حضرت رسول (ص) می‌فرماید: «اتقوا فراسه المومن فإنه ینظر بنور‌الله: از فراست مومن بترسید كه چیزها را با نور خدا می‌نگرد. » تا چه برسد به ولی خدا كه ولایت اطوار عالیه ایمان است و ولی همه‌چیز را به نور خدا می‌بیند و از هوای نفس، برخاسته و صفات و وجود او الهی شده است و به نور حق می‌بیند. بنابراین عرفا با نور دیگری ائمه(ع) را می‌بینند و به صورت اشاره در كتب آنها هست، اشاراتی كه كاملا بیان می‌كند كه آنها چه احترامی به اهل بیت(ع) داشتند.

رییس انجمن حكمت و فلسفه ایران

روزنامه اعتماد

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: