مقاله

افزایش معاملات و خدمات تجاری، تقاضا برای پول را پدید می آورد که به عنوان رکنی ضروری در مبادلات ایفای نقش می کند. جامعه ی اسلامی در ابتدا دارای پول خاص خود نبود و از درهم و دینار ایران و روم در معاملات استفاده می کرد. در نیمه ی دوم قرن اول هجری با اقدامات عبدالملک بن مروان خلیفه اموی سکه های اسلامی ضرب شدند. سکه های درهم و دینار دارای یک وزن مشخص و مقدار معین نقره و طلا بودند.

دو اصطلاح مناظره و مذاکره، از ریشه‌های نَظَرَ و ذَکَرَ، کاربردهای فراوانی در متون و منابع اسلامی مختلف داشته‌اند. این پژوهش بر آن است تا ضمن شاخص‌بندی کاربردها و معانی این دو اصطلاح، به بررسی شواهد و مصداق‌های تاریخی ویژه‌ای بپردازد که نشان می‌دهد این دو، به ویژه اصطلاح مناظره، در ادوار مختلف سیر تحولی مفهومی داشته‌اند و عدم شناخت از مصداق‌های هر مفهوم موجب خلط معانی آنها با دیگر مواضع معنایی این واژگان بوده و هست.

: کتاب بستان الناظرین فی معرفه ائمه الهادین اثر محمد یوسف بیکا که در سال 1119 - 1120 نوشته شده، شرح چهل حدیثی است که نویسنده ضمن آن سعی کرده است به مسائل مختلفی که به تشیع و اعتقادات صحیح او مربوط می شود، بپردازد. در واقع، می توان آن را اثری در معرفی شیعه و ویژگی های آن دانست. نویسنده در نوشتار پیش رو، با ارائه گزارشی از کتاب، محتوای آن را در بوته بررسی قرار داده است.

در ابتدای دوران اسلامی، یثرب از سکونتگاه‌های عمده منطقه حجاز بود. به‌علت مهاجرت پیامبر(ص) به آنجا و شکل‌گیری حکومت پیامبر در آن سرزمین و همچنین نزول بخش درخور توجهی از پیام‌های الهی در یثرب، این سکونتگاه اهمیت چشمگیری داشت. این مقاله بر آن است دریابد مستشرقان تا چه اندازه موفق شده‌اند به واقعیت تاریخی یثرب/مدینه نزدیک شوند و همچنین تصورشان از محدوده یثرب/مدینه چگونه است.

دادنِ نامی معیّن به روز، هفته یا ماهی خاص علی‌القاعده باید به سبب اهمیت اتفاقاتی باشد که زمانی در آن روز رخ داده است. مع‌ذلک، نام‌گذاری پاره‌ای ایام نه به لحاظ رویدادهای ویژه بلکه به علّت اهمیتِ پدیدۀ برجسته‌ای است که در تاریخ مشخّصی اتفاق نیفتاده، و محتملاً مردم یک کشور از آن پدیده بی‌خبرند.

1 زبان از چندین امتیاز برخوردار است. مهم‌ترین ویژگی ما انسان‌ها ناطق بودن ما است؛ ناطق بودن به دو معنا است؛ «سخن گفتن» و «فکر کردن». بنابراین، وقتی می‌گوییم «انسان حیوان ناطق است»؛ یعنی انسان موجودی است که هم می‌تواند سخن بگوید و هم می‌تواند فکر کند. در اسطوره‌شناسی «لوگوس» نیز هم به معنای «کلام» و هم به معنای «منطق» در نظر گرفته می‌شود.

تهران یک «شهر سیاسی» است؛ اصولاً شهر در ایران یک مفهوم سیاسی است. شهر ایرانی با شهر یونانی تقریباً هم‌عصر است، اما اگر به خاستگاه هر یک توجه کنیم، درخواهیم یافت که شهر یونانی حاصل یک قرارداد عمدتاً خویشاوندی است در حالی که شهر در ایران برآمده از یک تصمیم سیاسی است و از این رو، واژه شهر از «شاه» گرفته شده است؛ به این معنا که شهر شدن یک فضای برآمده از یک تصمیم فردی است که این تصمیم توسط شاه گرفته می‌شود.

«فرهنگ مردم» شاخه‌ای از علوم اجتماعی و خاصه «مردم‌شناسی» است که به نحوة زندگی انسان‌ها در طبیعت، رفتارها و همچنین معناهای مشترکی گفته می‌شود که عامه مردم جامعه در زندگی روزمره با آن سر و کار دارند. گاهی به آن فولکلور (Folklore) هم می‌گویند که مجموعه‌ای از افسانه‌ها، داستان‌ها، موسیقی، تاریخ شفاهی، ضرب‌المثل‌ها، باورهای عامه، رسم و رسومات و آیین‌ها را در بر می‌گیرد.

از استاد یگانه، آقای دکتر محمدرضا شفیعی ‌کدکنی نقل شده است که: «خلیج ‌فارس قلب ایران است و دکتر احمد اقتداری، قلب خلیج ‌فارس» و همین کافی است در معرفی بزرگمردی که به «پدر مطالعات خلیج فارس» مشهور است. مورخ و جغرافی‌دان کوشایی که سالها آموزگاری، استادی دانشگاه، وکالت دادگستری و نویسندگی کرد و با این‌همه، عمده شهرتش به علت پژوهش در خلیج فارس بود. مرحوم احمد اقتداری (۱۳۰۴ـ ۱۳۹۸) تمام سواحل خلیج فارس و دریای عمان را برای کار تحقیقاتی پیاده پیمود و از دوران جوانی شروع به نقشه‌برداری تمام این سواحل کرد.

چهارشنبه ، چهارم اردیبهشت 1398، پیکررنجوروپاک دکترمحسن جهانگیری از صحن طبقۀ اول دانشکدۀ ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه تهران تشیع شد . ازگروه های آموزشی دانشکدۀ ادبیات ( فلسفه ، تاریخ ، زبان وادبیات فارسی ، ادبیات عرب ، فرهنگ وزبان های باستانی و...) بعضی از استادانِ نامبردار وپرآوازۀ نائل شده به افتخاربازنشستگی نیز که روزگاری از یاران وهمکاران دکتر جهانگیری بود ه اند با چشمانی تر ودلی سرشار از غم، باپای دردمند و عصا به دست ، به وداع همکار ودوست دیرین خود آمده بودند . از استادان دانشکدۀ ادبیات ودانشگاه های دیگر هم چندنفری خود را به رغم گرفتاری هایشان رساندند .