اخبار

احسان یارشاطر مردی از روزگار با همتی برتر از بلند، استادی که عاشق ادبیات ایران بود و برایش عمری تلاش کرد، کار انگیزه زندگی اش بود و قرنی را درنوردید و به اندازه هر روزش فراگرفت و به دیگران آموخت.

احسان یارشاطر بحق سهم بزرگی در زمینه فرهنگ، هنر و ادب معاصر ایران داشته است و زحمات فراوانی کشید.گستره نگاه یارشاطر تنها معطوف به ادبیات یا تاریخ نیست و یادداشت‌ها و مقالات بسیاری از او درباره هنرمعاصر ایران و جهان می‌توان یافت. او درباره نقاشی نیز مقالات متعددی دارد که به معرفی سرآمدان نقاشی دنیا، سبک‌های جدید نقاشی و نقاشان معاصر ایرانی پرداخته‌ است.

هیچ کتابخانه جدی در ایران نیست که کتاب‌هایی از بنگاه ترجمه و نشر کتاب در آن نباشد. از سفرنامه ابن‌بطوطه گرفته تا ایلیاد و ادیسه هومر تا ایران در قرون نخستین اسلامی اشپولر و کارهایی درباره چهره ملل یا داستان‌های ملل یا سرگذشت بزرگان یا مجموعه ایران‌شناسی یا مجموعه متون زبان فارسی یا مجموعه تاریخ و فلسفه.

آنچه بیش از همه حکمت ایرانشهری وامدار احسان یارشاطر است تلاش بی وقفه‌ای است که او در زمینه گسترش ایران‌شناسی در ایران و جهان کرده است. او توانست طی نو و هشت سال عمر پربرکت خود فرهنگ و تمدن ایران باستان و چگونگی گذار آن را به دوران ایران اسلامی به همگان معرفی کند.

دکتر احسان یارشاطر در نشریۀ ایران نامه، سال 30، شمارۀ 2، تابستان 1394/ 2015 شرح حالی از زندگی خود نگاشته است. من در 12 فروردین ماه 1299 ش / 1920 در همدان متولد شدم. خاندانم از مردم کاشان بودند و به بازرگانی اشتغال داشتند. با این همه پدرم، هاشم یارشاطر اهل علم نیز بود و به تحصیل معارف وقت و زبان عربی پرداخت و سپس زبان اسپرنتو را فراگرفت و ضمن مشاغل خود به تشویق و تدریس این زبان در تهران همت گماشت.

تاریخ معاصر ایران، عالمان عامل و محققان فاضل بیشماری را به خود دیده است که خیل کثیری از دانشجویان و محققان، درسایه عنایت بی دریغ و رشحات قلم بی رقیب آنان، کمال استفاده را برده‌اند. اساتیدی که به حق کارگزاران نامدار و فرهنگیان کارگزارِ حقیقی این مُلک بوده‌اند. هرچند به رشته تحریر درآوردن ابعاد وسیع، زیست فکری این نادره کاران، بحر در کوزه کردن است، و «اوصاف حسن ترکیبشان »، «مجال نطق نماند زبان گویا را». بدون شک یکی از این نادره‌کاران احسان یارشاطر بود که در سن ۹۸ سالگی روی در نقاب خاک کشید

من فرصت دیدار و معاشرت با استاد یارشاطر را در سال‌های قبل از انقلاب نداشتم و آن سال‌ها جوان بودم و کمتر این امکان فراهم بود تا با چهره‌های طراز اول فرهنگ معاشرت داشته باشم و پس از انقلاب هم عملاً با اقامت ایشان در امریکا فرصت دیداری میسر نشد.

اول: من هرگز احسان یارشاطر را ندیده بودم. شناخت من از ایشان، شناخت علمی است و پیداست که شناخت شخصیتی هم هست، زیرا آن کس که به دانش مهرورزد صاحب شخصیتی والا هم هست. نام نیک زنده یاد استاد یارشاطر برای من تداعی کننده عشق به دانش، کوشش برای آموختن و آموزاندن و فداکاری برای اعتلای فرهنگ و ادب ایران است.

احسان یارشاطر امروز چشم از جهان فروبست. مردی که قریب هشت دهه از عمر پربرکت خود را در خدمت ایران و فرهنگ ایرانی بود. روحش شاد و قرین رحمت حق باد. هر کس به ایران و فرهنگ ایرانی خدمت کند شایسته نامی ماندگار است اما یارشاطر از آن نادره کاران برجسته روزگار بود که نامش در آسمان فرهنگ ایرانی برای همیشه خواهد درخشید.

دکتر احسان یارشاطر، استاد برجسته ایران‌شناسی وبنیانگذار دانشنامه وزین ایرانیکا، در سن 98 سالگی درگذشت و در جوار حق آرام گرفت. خدمات دکتر یارشاطر به فرهنگ ایرانی و اسلامی ، به ویژە درچند دهه اخیر، چنان گستردە و متنوع بود که می توان از او به عنوان مهم ترین و شناخته‌شدە ترین ایران شناس ایرانی در سطح جهانی یاد کرد.