اخبار

احسان یارشاطر (۱۴ فروردین ۱۲۹۹ در همدان - ۱۰ شهریور ۱۳۹۷ در کالیفرنیا) بنیان‌گذار مرکز مطالعات ایران‌شناسی و استاد بازنشسته مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا نیویورک بود.

در مقالۀ سابق در این گفتگو شد که ایندرا که در هند خدای جنگ و پیروزی و رب النوع برق و تندر، و در سرودهای ریگ ودا، یعنی کهن ترین سرودهای مذهبی هندیان، پروردگار ملی هند محسوب است در آثار ایرانی نام دیوی است که سردستۀ یاران اهریمن است و ذکرش در اوستا و ادبیات پهلوی مختص است.

ایندرا یکی از بزرگترین خدایان هندی و در اوستا سر دستۀ دیوان اهریمنی است. در دوره ای که سرودهای ریگ ودا Rig Veda یعنی کهن ترین سرودهای مذهبی هندیان نوشته شده ایندرا خدای برق و تندر و نیز رب النوع جنگ و پیروزی است و پروردگار ملی هندیان و سرآمد سایر خدایان به شمار است.

امروز به کمک آثار متنوعی که از ادبیات مانوی به زبانهای مختلف پهلوی، پارتی، سغدی، ترکی، قبطی و چینی کشف شده می توان فرضیۀ مانی را دربارۀ آفرینش جهان چندان واضح و کامل دانست که تا چند سال پیش امکان پذیر نبود. از مهمترین این آثار نوشته های پهلوی و پارتی است که در ترکستان چین به دست آمده.

پورداود استاد من بود. در سال 1318 از آلمان به ایران آمد. گفتند دانشمندی به ایران می آید که زبانهای ایران باستان می داند و اوستا را ترجمه کرده است. من در دانشکدۀ ادبیات تحصیل می کردم و اسم پورداود را از آثارش می شناختم.

قدیمی ترین نسخۀ موجود فارسی، چنانکه پوشیده نیست، نسخۀ «کتاب الابنیه عن خالق الادویه» متعلق به کتابخانۀ ملی وین است که آنرا اسدی طوسی شاعر در سال 447 هجری (1055 م ) استنساخ کرده.

موضوع این کتاب آئین زرتشتی است، چنانکه در زمان ساسانیان و قرون نخستین اسلامی رواج داشته. مؤلف خود در مقدمه این نکته را تأکید می کند و می گوید: «غرض من از آئین زرتشتی آن مذهب رایج ثنوی است که ظاهراً در زمان فرمانروائی شاپور دوم ساسانی در سدۀ چهارم مسیحی مستقر گردید و آثار موجود زرتشتی بر آن بنا شده است» (ص19).

زبان های ایرانی دسته ای از زبان های «هند و اروپائی» اند که با هم پیوند نزدیک دارند و اصل آنها به زبان واحدی یعنی « زبان ایرانی باستان» که با زبان قدیم هندیان آریائی نزدیکی بسیار داشته می پیوندد.

هرودین درباره بر آمدن اردشیر یکم، بنیانگدار سلسله ساسانی، گزارش می دهد که فرمانروایان سوریه و میان رودان امپراتور الکساندر سوروس را آگاه کردند که اردشیر، پادشاه پارس، پس از دست یافتن به شاهنشاهی اشکانی آرام نخواهد ماند و سوریه و میان رودان رابه جنگ خواهد آورد.

دبا: دکتر احسان یار شاطر در نامه ای خطاب به دکترصادق سجادی انتشار دانشنامه ی فرهنگ مردم ایران را یکی از اقدامات فرهنگی دائرة المعارف بزرگ اسلامی خواند و تاکید کرد جای چنین دانشنامه ای خالی بوده است. استاد بزرگوار جناب آقای دکتر احسان یار شاطر در نامه خود که چندی پیش برای معاون پژوهشی مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی ارسال کرد؛ آورد