پیام تسلیت رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در پی درگذشت ویلفرد مادلونگ، اسلام‌شناس آلمانی

1402/2/20 ۱۴:۴۵

«ویلفرد فردیناند مادلونگ» (Wilferd Ferdinand Madelung)، اسلام‌شناس برجستۀ آلمانی، یکی از سرویراستاران دانشنامۀ اسلامیکا و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، سه‌شنبه، نهم می (نوزدهم اردیبهشت)، در ٩٣ سالگی دار فانی را وداع گفت.

دبا: «ویلفرد فردیناند مادلونگ» (Wilferd Ferdinand Madelung)، اسلام‌شناس برجستۀ آلمانی، یکی از سرویراستاران دانشنامۀ اسلامیکا و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، سه‌شنبه، نهم می (نوزدهم اردیبهشت)، در ٩٣ سالگی دار فانی را وداع گفت.

به همین مناسبت، رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، پیام تسلیتی صادر کرد که در متن آن آمده است:

«فقدان دانشمند عالی‌مقام و استاد ارجمند آقای پروفسور ویلفرد مادلونگ، برای عالم علم و تحقیق در زمینه‌های مربوط به اسلام‌شناسی خسارت‌بار و مایۀ دریغ بسیار است. پروفسور مادلونگ به گواهی آثار او، از تصحیح متون تا پژوهش‌های تاریخی و کلامی، طراز نوینی از تحقیق و تصنیف در موضوعات اسلام‌شناسی به دست داد و به‌ویژه باید از وسعت علم و اطّلاع و دقّت نظر و انصاف علمی او یاد کرد.

استاد مادلونگ در خاورشناسی به سنّت علمی شناخته‌شده‌ای تعلّق داشت و در سرتاسر حیات علمی خود کوشید اسلام و ایران و تشیّع را با توجّه به میراث اصیل برجای‌مانده از قرون پیشین بشناسد و شخصیّت علمی و تحقیقی خود را از اغراض شبه‌علمی و غیرعلمی دور نگاه دارد. بدین‌سان آثار او گنجینه‌ای گران‌بها از تحقیق و تفکّر است و می‌باید هر یک را نمونه‌ای از دقّت و کوشش در کار علم و تحقیق دانست و هم‌چون الگویی برای تحقیقات در موضوعات تاریخی و فکری و عقیدتی در نظر گرفت.

 حیات علمی استاد مادلونگ با تحقیق و تألیف و تصحیح در باب زیدیه و فعّالیّت‌های آنان در مناطق شمالی ایران و دیگر نقاط جهان اسلام به‌ویژه یمن، پیوند تمام داشت و می‌توان گفت که سهم عمده‌ای از پیشرفت در شناخت زیدیه و در پی آن سلسله‌های حاکم بر شمال ایران، مرهون پژوهش‌های دقیق و عالمانه و مطالعات گستردۀ اوست.

کوشش‌های علمی استاد مادلونگ در تصحیح و انتشار برخی متون تاریخی و کلامی نیز قابل توجّه و حاکی از احاطۀ او بر میراث کهن برجای‌مانده از سده‌های پیشین است.

پروفسور مادلونگ با اطّلاع وسیعی که از عقاید و فرق داشت، شناخت یکی از مهم‌ترین مقاطع تاریخی، یعنی مسألۀ جانشینی پیامبر (ص) و تشکیل نهاد خلافت را موضوع تحقیق قرار داد و با دقّت نظر و ذهن نقّاد و انصاف علمی کوشید با بررسی دقیق روایات، راه‌های بدیع و تازه‌ای برای فهم و درک نخستین دورۀ خلافت بگشاید و حاصل کار او دستاورد درخشان علمی است و بی‌گمان می تواند برای ادامۀ راه در نوعی از خاورشناسی که او آن را نمایندگی می‌کرد، سودمند و راه‌گشا باشد.

برای مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی مایۀ افتخار است که پروفسور مادلونگ در مقام عضو شورای عالی علمی و سرویراستار، بر ترجمۀ انگلیسی دائرةالمعارف نظارت دقیق داشت و پژوهش‌گران مرکز از دقّت نظر و وسعت اطلاعات و آراء و نظرات او برخوردار می‌شدند.

یاد آن دانشمند و محقّق عالی‌مقام در خاطر اهل دانش و تحقیق گرامی است و به فضل خداوند، روان او از آمرزش و آرامش برخوردار باشد.»

کاظم موسوی بجنوردی

بیستم اردیبهشت ١۴٠٢