گفتگو

وطن منحصر به مرزهای جغرافیایی نیست که روی نقشه‌ها ترسیم شده باشد، این وطن، برای وطن‌شدن نیازی به رسمیت شناخته شدن از سوی سازمان‌ملل ندارد، با این وطن می‌توانیم یکجا نشین شویم یا به جغرافیای سیاسی دیگری سفر کنیم. این وطن، زبان است که هر روز نو به نو می‌شود، زبان فارسی به‌ویژه در جهانی که جغرافیای مجازی توسعه چشمگیری دارد، وطن دوم ایرانیان است، حتی در زمان‌هایی که وطن طبیعی ایرانیان توسط فاتحان تاراج شد، این وطن در تبعید به حیات خود ادامه داد و در اندک زمانی فاتحان نیز به مزیت آن پی بردند و شهروندان افتخاری آن شدند.

«خیلی وقت است که صدا جایگزین سکوت شده‌است»، واقعیت این است که به دنبال رسانه‌ای شدن دنیای امروز، افراد سهم خود را از رسانه‌های اجتماعی طلب می‌کنند. تا پیش از این، همواره رسانه مجرایی برای اقناع و اعمال قدرت محسوب می‌شد و از آنجا که تنها منبع برای اطلاع‌رسانی بود،‌ مخاطبان آن ناگزیر و منفعل از پذیرش پیام‌های آن بودند. در این مرحله همواره این «متن» بود که به افراد امکان عرضه‌شدن می‌داد.

اول ببینیم شما از من در جایگاه یک نویسنده سئوال می‌کنید یا در جایگاه یک پژوهشگر/ مترجم با گرایش اسطوره و نماد. در جایگاه اول یعنی یک نویسنده، باید پرسید شما جوانی را که از بیست تا سی‌سالگی قصه نوشته و از فشار رمان‌های رئالیست-سوسیالیستی غالب و شولوخوفیسم جابر، از مملکت بار بسته و رفته هنرمند می‌دانید؟ همو که بعد از شصت‌سالگی چون دیگر از آدم‌ها نمی‌ترسیده، کتاب‌های آن دوره‌اش را دارد به تدریج چاپ می‌کند.

مردم ما گمان می‌کنند کتابدار فردی است که پشت میزی در یک کتابخانه نشسته و تنها وظیفه‌اش این است که کتاب را از قفسه‌ها برداشته و به مخاطب بدهد، کتابداری را کاری مانند انبارداری می‌دانند

کودتای سوم اسفند ١٢٩٩ خورشیدی، سرآغاز قدرت گرفتن رضاخان میرپنج و سلسله تحولاتی گسترده در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در ایران به شمار می‌آید؛ دگرگونی‌هایی که از آنها با نام «نوسازی» یادمی‌شود. این اقدام‌ها و تغییرات برگرفته از آن، گاه مایه خرسندی و تشویق برخی صاحب‌نظران قرار گرفته، گاه زمینه‌ساز مخالفت‌ها و انتقادهای شدید برخی دیگر از آنان شده است.

«سنت» حالا کلمه‌ای است که برای بسیاری از اهالی امروز، بوی کهنگی می‌دهد. شاید به همین واسطه باشد که این گروه، از هر چه نام «سنت» دارد، فراری‌اند. دلیل محکمی هم برای فراری‌بودن از سنت، نمی‌خواهند، شنیده‌هایشان کافی‌است. «سنت» برای این گروه فراری، خاطرات زیادی از حرمان‌ها و محرومیت دارد، محرومیت از برخی حقوق، حق بودن یا چیزی نظیر آن! دوره‌ای که «سنت» ایرانی «پدرسالاری» را بر پیشانی خود داشت، کسانی بوده‌اند که زیر سنگینی چرخ‌های این سنت، له شده‌اند یا حداقل خودشان اینگونه می‌پندارند.

بعد از تلاش‌هایی که در دولت موقت و دولت اول دفاع مقدس، برای پیگیری پرونده امام‌موسی‌صدر صورت گرفته است، دولت اصلاحات شاید تنها دولتی بود که با دستور مشخص رئیس آن، موضوع را در دست پیگیری قرار داد. محمدعلی ابطحی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری، از سوی او مأمور می‌شود تا ماجرا را پیگیری کند. ابطحی دیدارهایی را با معمر قذافی، سیف‌الاسلام و السنوسی، رئیس استخبارات لیبی، دارد و بعد از ارائه گزارش خود به خانواده، ماجرا تقریبا متوقف می‌شود.

نزدیک به چهاردهه پس از ربوده‌شدن امام‌موسی‌صدر، هنوز هیچ خبر قابل اتکایی از وضعیت او به دست نیامده است. همین جمله برای دانستن اهمیت پرونده امام‌موسی‌صدر کافی است. اما محسن کمالیان، رئیس سابق مؤسسه فرهنگی- تحقیقاتی امام‌موسی‌صدر ناگفته‌های بسیاری از آنچه در این ٣٧ سال گذشته دارد و از شبکه‌ای در کشورهای منطقه سخن می‌گوید که در پروژه ربودن امام‌موسی‌صدر نقش داشته‌اند. او در گفت‌وگو با «شرق»، برخی از زوایای کمتر بیان‌شده این پرونده عجیب و بی‌سرانجام را بازگو و از گروه‌های چپ‌گرای منطقه به‌عنوان اصلی‌ترین بازیگران این شبکه سخن گفت.

ما از نسلی بودیم که مدرک برایش مسأله نبود بلکه اشتیاق به علم‌آموزی و کسب مهارت، محرک ما برای ادامه تحصیل بود. به یک معنا،‌ علم را برای «علم» می‌خواستیم نه برای «مدرک»

اشاره: امروز ۱۳هزار و ۵۱۳ روز از ربوده‌شدن امام موسی صدر می‌گذرد؛ یعنی ۳۷ سال تمام! با این همه هنوز سرنوشت این مرد بزرگ در پرده ابهام مانده است. گرچه گفته شده بر پایه اظهارات زندانبان ایشان در لیبی، وی دست کم تا سال ۲۰۰۸م زنده و زندانی بوده است؛ اما با فروپاشی رژیم قذافی، مشکل پیچیده‌تر شده است. بر سر امام صدر چه آمده و اگر زنده باشد، اکنون کجاست و در دست چه کسانی است؟ آنچه در پی می‌آید، گفتگو با دکتر کمالیان است که سالهاست به تحقیق و پژوهش درباره امام صدر و زندگی ایشان و نیز خاندان صدر می‌پردازد. کتابهای «عزت شیعه»