گفتگو

گفتوگو با سومین و چهارمین نسل‌های یک خانواد‌‌ه تاریخی عکاس؛ یاد‌‌گارهای عبد‌‌الله خان بلوطی تبریزی

تازه‌ترین کتاب محمود دولت‌آبادی مجموعه داستانی است با نام «بنی‌آدم» که شش قصه را دربرگرفته که اکثر آ‌ن‌ها در چند سال اخیر نوشته شده‌اند. «بنی‌آدم» اگرچه مجموعه‌ای به‌هم پیوسته نیست اما برخی ویژگی‌های مشترک، قصه‌های این مجموعه را در پیوند با هم قرار داده است. یکی از این ویژگی‌های مشترک، فضای ابهام‌آلود داستان‌ها است و دیگری وضعیتی است که آدم‌های داستان‌ها در آن گرفتار شده‌اند

از مهمترین موضوعاتی که این روزها محل تأمل متفکران قرار می‌گیرد بحث «بحران خشونت و افراطی‌گری» در منطقه و جهان است. اهمیت مسأله تا بدانجا است که دکتر حسن روحانی در شصت و هشتمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد، طرح «جهان عاری از خشونت» را ارائه کرد که با همراهی 190 کشور عضو مجمع تصویب شد. در کنار سهمی که ایران در تئوریزه کردن صلح و مبارزه با خشونت داشته است، متفکران دیگری همچون جان رالز در نظریه «عدالت اجتماعی» و نوآم چامسکی تلاش‌های تئوریک بسیار کرده‌اند اما به نظر می‌رسد که جامعه جهانی نتوانسته آنچنان که باید صدای صلح را بشنود!

کتاب «آگاهی و خودآگاهی در پدیدارشناسی روح هگل» اولین بار سال 1390 از سوی انتشارات روزبهان روانه بازار نشر شد. اما اکنون پس از حدود پنج سال، چاپ دوم این کتاب منتشر شده است؛ اتفاقی که خود می‌تواند نگاه‌ها را دوباره به سمت سنت فلسفه آلمانی و به‌خصوص هگل بازگرداند. مهم‌ترین تغییری که در چاپ تازه «آگاهی و خودآگاهی در پدیدارشناسی روح هگل» انجام شده، مقدمه‌ای است که اردبیلی بر کتاب نوشته است و به این نکته اشاره می‌کند که نگارش این کتاب محصول هشت سال پیش است. محمدمهدی اردبیلی، مدرس‌ دانشگاه، پژوهشگر، نویسنده و مترجم حوزه فلسفه در این گفت‌وگو با بیان مطالبی درباره چاپ تازه «آگاهی و خودآگاهی در پدیدارشناسی روح هگل»، درباره سنت فلسفه آلمانی و کتاب تازه‌ای که از او منتشر خواهد شد نیز بحث کرده است.

خصوصیت برجسته‌ای که اقبال در فرهنگ ایران دید و بخوبی از آن بهره جست، توانایی‌ بالای زبان فارسی است. برای انتقال سنگین‌ترین و پیچیده‌ترین مفاهیم عقلی و ظریف‌ترین و لطیف‌ترین باورهای حسی و عاطفی، اقبال که این زبان را به ممارست آموخته بود و از دوره نوجوانی آن را مشق می‌کرد، کم‌کم دریافت که بدون هیچ اندیشه‌ای کلمات و جملات زبان فارسی از درونش می‌جوشد و در جواب منتقدانی که می‌گفتند چرا به فارسی شعر می‌گوید، همین جواب را به آنها می‌داد. دیگر اینکه معتقد بود زبان اردو نمی‌تواند آنچه را که در ضمیر و در دل دارد برآورده سازد.

افرادی که برای اصلاح امور انسانی مبتنی بر پارامترهای اسلامی در پی تحول علوم انسانی هستند و این کار را از طریق تغییر دادن سرفصل ها یا اضافه و کم کردن آنها دنبال می کنند، دچار دور باطل شده اند.

سید مهدی شجاعی می‌گوید: دغدغه قدرت، مقام، ثروت و جنگ‌های حزبی و جناحی جایی برای دغدغه فرهنگ باقی نگذاشته و در این میانه اگر حرفی هم از فرهنگ زده می‌شود برای جوری جنس است.

ردیبهشت هر‌ سال بسیاری از دوستداران کتاب برای حضور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از شهرهای دور و نزدیک به این شهر سفر می‌کنند. آخر بناست در این اتفاق فرهنگی مجموعه‌ای از جدیدترین کتاب‌های تألیف یا ترجمه شده در حوزه‌های مختلف برای نخستین‌بار در نمایشگاه کتاب تهران عرضه شود و از سوی دیگر تعداد قابل توجهی از مولفان و مترجمان هم به نمایشگاه سر بزنند. امسال نمایشگاه کتاب بناست در «شهر آفتاب» برگزار شود که فاصله دوری از مرکز شهر دارد. خیلی‌ها برگزاری نمایشگاه در این محل را به ضرر علاقه‌مندان به کتاب می‌دانند و معتقدند بازدیدکنندگان نمایشگاه کمتر از سال‌های گذشته خواهند بود.

شجاعت، برتري موجودات فاني، چيزي است كه مي‌توان وجه بارز برنده جايزه نوبل ادبيات ماريو بارگاس يوسا دانست. نويسنده‌اي با روحيه‌اي متمايز كه نسبت به هر فعاليتي از خودگذشتگي دارد. با داشتن هدف زندگي منضبط؛ همان‌گونه كه ضرورت زندگي ادبيات است، زماني كه شرايط ايجاب كند دست به عمل بزند از هيچ چيز اجتناب نمي‌كند. براي مثال، وقتي سال ۱۹۹۰ خود را نامزد رياست‌جمهوري پرو اعلام كرد، باور داشت وظيفه اخلاقي‌اش است كه در دولت سهمي داشته باشد و به عنوان يك دموكرات، هركجا كه مي‌تواند دولت‌هاي مستبد را افشا كند. يا زماني كه روي صحنه رفت تا براي عشق خود به تئاتر بازي كند و خلاصه، هر چيزي كه فكرش را بكنيد... از انجام هيچ كاري دريغ نكرده است.

با آن ریش‌های انبوه، رو‌به‌رویم نشسته است و از گذشته و حال می‌گوید. گاهی به فکر فرو می‌رود و گاهی هم با آن چشمان نافد با نگاهی مستقیم، حرف‌هایش را می‌زند. پک عمیقی به سیگار می‌زند و به دودهای برآمده از دهان، نگاه می‌کند؛ نگاهی عمیق همراه با حسرت بر روزهای رفته! انگار با همین سیگار به‌یادگارمانده از گذشته، روزها را سپری می‌کند. سیگاری که پاکتش توجه را به خود جلب می‌کند. از همان پاکت‌های معروفی که‌ سال گذشته در نمایشگاهی در معرض دید عموم قرار گرفت. نوستالژی سال‌های دور، برایش حسرت آورده است