مقاله

امروزه درباره نسبت «موسیقی و اندیشه» در جامعه ما این قضاوت وجود دارد که موسیقیدانان ما در مقایسه با گذشته از درجه روشنفکری پایین‌تری برخوردارند. در این گفتار می‌خواهیم دلیل این ارزش‌ داوری را مورد بررسی قرار دهیم و عواملی را متذکر شویم که زمینه‌ساز گسست موسیقی از عالم اندیشه شد

با توجه به اینکه قرآن تجلی اصلی دین اسلام است، بنابراین هرآنچه با قرآن، وحی بی ‌کم و کاست کلمه خداوند، مرتبط باشد، مقدس است ـ افکار، احکام، قوانین و دیگر وجوه پیام آن، تا حضور فیزیکی متن مقدس قرآن که مسلمانان آن را با تکریم می‌خوانند و با خود حمل می‌کنند و در جای‌های عزیز خانه خویشش می‌نهند ـ تا صدای تلاوت قرآن که در همه زندگی همراه ایشان است، جملگی مقدس‌اند

شادروان سرهنك اوژن بختیاری، تعدادی از این شاعران را در کتابی بنام تاریخچه و شرح حال عرفا و شعرای دو قرن اخیر چهارمحال و بختیاری در سال 1332 شمسی گرد آورده است که شنیدم اخیراً توسط ناشری باز نشر شده است. چندی پیش به مناسبتی کتاب را ورق می‌زدم؛ چشم به چهار شاعر، زیباگوی خوش طبع با تخلص‌های ذره، خورشید، قطره و دریا افتاد. به پاس این حسن انتخاب و سلیقه زیباشناسانه، زندگینامه مختصر و یک نمونه از شعر این بزرگواران را برای خوانندگان ارجمند انتخاب و تقدیم می‌نمایم. باشد تا روح بزرگ آنان شاد و روانشان مینویی باد

هرمنوتیک قلمرویی بسیار گسترده است، که با تمام رشته های دانایی انسان و با نیروی ادراک و فهم انسان سروکار دارد. در نتیجه، تاریخ هرمنوتیک هم با تاریخ شناخت آفرینش معناها و ساختن ها و در یک کلام با تاریخ آنچه ارسطو در کتاب ششم اخلاق نیکوماخوس «حکمت علمی» یا phronesis، خوانده یکی است. در این باره به گزینش نمونه هایی از شکل های متفاوتی از تأویل متون می پردازیم. یک نمونه از چنین متونی کتاب ضیافت دانته آلیگری است،که نام اصلی اش IIcon vivio است

در چند ماه اخیر که موضوع «فهم هرمنوتیکی متون دینی» بار دیگر مورد توجه پاره‌ای از محافل بحث و تحقیق قرار گرفته است، مکررا می‌شنویم و می‌خوانیم که این هرمنوتیک «حقیقت دینی» را منتفی می‌کند و جز «نسبیت گرایی» تمام عیار چیزی باقی نمی‌گذارد

با مطالعۀ این کتاب حقایق بسیاری در مورد زبان شعر مولانا روشن می‌شود. درمی‌یابیم که این شاعر بزرگ فارسی به سبب خاستگاه پدری او که بلخ بوده است، تا حدود زیادی وام‌دار زبان گفتاری این منطقه است است. هم‌چنین دانسته می‌شود که مولانا چقدر به زبان مردم عنایت داشته اصطلاحات، ضرب‌المثل‌ها و تعبیرهای محاورۀ عصر خویش را به شعرش راه داده است، چیزی که در شعر دیگر شاعران آن دوره کمتر دیده می‌شود.

شهید اول به نظر بسیاری از فقیهان شیعه برترین فقیه و بالاترین مقام در اجتهاد شیعی را دارا بوده است. با این وصف متأسفانه تاکنون جز پژوهش بسیار خوبی که دانشمند متتبع و دقیق آقای رضا مختاری درباره زندگی و آثارش تدون کرده درباره مبانی فقهی، دیدگاه های کلامی و از همه مهمتر سهم او در دانش اصول فقه تقریباً هیچ کار مهمی انجام نشده.

کتاب فرهنگ اصطلاحات توصیفی نسخه های خطی جهان اسلام اثر آدام گاچک، کتابی در حوزه نسخه پردازی و مصطلحات نسخ خطی است که توسط علی قلی نامی به فارسی ترجمه شده است. نویسنده در نوشتار حاضر، ترجمه فارسی کتاب مذکور را در بوته نقد و بررسی قرار داده است. وی در راستای این هدف، نخست اشکالات ساختاری و کلی ترجمه و سپس اشکالات فنی و تخصصی آن را با ارائه شاهد مثال هایی از صفحات کتاب، مورد مداقه قرار داده است.

نویسنده در نوشتار حاضر، گزارشی از نسخه های خطی و کتابشناسی در مسئله بداء را در دو بخش ارائه می کند. در بخش نخست، 39 رساله و گفتار منتخب از قدما و پیشینیان، همچون شیخ کلینى و شیخ صدوق و شیخ مفید و آیت الله خویی و ملکى میانجى معرفی نموده است. در بخش دوم، به توصیف کتب و رسایلى که مستقلاً یا غیرمستقل به مسئله بداء پرداخته اند و در مجموعه رسائل بدائیه نیامده اند، اقدام کرده است.

عبدالجلیل رازی که در نیمه دوم قرن ششم کتاب «النقض» را تألیف کرده است، درباره برگزاری سوگواری حضرت سیدالشهدا(ع) در شهرهای بغداد و ایران غربی تا اصفهان که از سوی اهل‌سنت انجام می‌شده است، گزارش جامع و ارزشمندی داده است که تکثیر و تکرار هر چه بیشتر آن در این روزگار از ابعاد مختلف، امری لازم و واجب است. نخست آنکه هر حرکتی در سراسر جهان اسلام برای توسعه و ترویج یاد و نام عاشورای حسینی، تازیانه‌ای است بر سیما و صدای کسانی که موذیانه با استفاده از طمأنینه و آرامش مسلمانان اعتدالی، با روشنفکرنمایی و بنیادگرایی و تهاجم و ترور، نمودها و نمادهای مراسم حسینی را که علمای عارف و طرایق تصوف پیشروانش بوده‌اند، یکی پس از دیگری به بهانه‌های واهی از میان برداشتند و هیمنه و ابهت عزاداران حسینی را چون شیر بی‌یال و دُم و اشکم عریان ساختند و در نهایت با حملات ریشه‌ای به طرایق نقشبندیه و قادریه و قلندریه و…