مقاله

شب یلدا، درازترین شب سال و یكی از بزرگترین جشن  های ایرانیان است. ایرانیان همواره شیفتۀ شادی و جشن بوده اند و این جشن ها را با روشنایی و نور می آراستند. آنها خورشید را نماد نیكی می دانستند و در جشن های شان آن را ستایش می كردند.

پس از فرازو فرودی ناگزیر، انتشار جلد 25 دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی در آستانۀ چهلمین سال بنیادگذاری مرکز دائرة‌المعارف نویدبخش روزهای بهتر و پربارتر در حوزۀ علم و معرفت و تحقیق است.

حجت الاسلام رسول جعفریان معتقد است: مرز انتقاد علمی از مطالعات اسلامی جدید در غرب را باید از انتقاد مذهبی و باورمند جدا کنیم. این کار دشواری است که ما باید وارد آن شویم. نتایج، روشن خواهد بود. یا اشتباه آنان گرفته خواهد شد، یا ما از اشتباه درخواهیم آمد.

در ادبیات جهان برای هر مؤلفی می‌توان فرم‌های خاصی در نظر گرفت و حاصل آفرینش او را در آن فرم‌ها طبقه‌بندی کرد الّا مثنوی که مثل جریانِ رودخانه، هر لحظه به شکلی درمی‌آید.

نعمت‌الله فاضلی در سوگ مهدی ثریا او را استادی فرهیخته خواند که غمخوارانه برای مردم و فرهنگ ایران نوشت، معلمی کرد و کوشید اما گمنام زیست و گمنام از میان ما رفت.

با نگاه تاریخی و تمدّنی و فرهنگی باید گفت که مجادلۀ افغان و تاجیک و ترک بر سر مولانا و وابستگی خاکی و قومی و لهجه‌ای مولانا، به آن می‌ماند که فی‌المثل اهالی نیشابور و سبزوار براساس تقسیمات کشوری امروز با یکدیگر به مجادله فرضی برخیزند که خیام نیشابوری است و خیام سبزواری است.

خواجه نصیرالدین طوسى كتاب هاىى راجع به آرمان شیعی‌‏‌‏‌‏‌‏‌‏‌‏نوشته است. از جهاتی او تعالیم نوافلاطونى ابن سینا و سهروردى را پذیرفته و فلسفه سیاسى مورد نظرش را تركیبى از افكار ارسطویى و ایرانى برآورد کرده اند. او ضمن آنکه فلسفه را با اندرزنامه نویسى تلفیق نمود، ارتباط تشیع و فلسفه را نیز حفظ كرد.

نیچه در قطعه معروف «دیوانه» از كتاب سوم حكمت شادان داستان دیوانه‌ای را مطرح می‌كند كه با چراغی در روز روشن به دنبال خدا بود و مدام فریاد می‌زد: خدا را می‌جویم! و جمعیت مردم به او می‌خندیدند، زیرا معنای حرف دیوانه را نمی‌فهمیدند. اما دیوانه اعلامیه خود را بیان كرد تا توضیح دهد كه انسان‌ها خدا را از زندگی خویش حذف كرده‌اند و اینك شب تاریك فرا رسیده است؛ خدا نماد هر چیز و هر امر فرای حس و طبیعت هست كه اساس عالم و هستی است.

دكتر سید فتح‌الله مجتبائی، نویسنده‌، مترجم، فیلسوف، هندشناس، و شاعر، هجدهم آذرماه سال ۱۳۰۶ در تهران، در خاندانی ادب‌دوست و فرهیخته متولد شد.

در ساختمان سابق مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، جایی نمانده نبود که جزئی از کتابخانۀ عظیم آن‌جا نباشد، از سالن بزرگ آن ساختمان، تا همۀ اتاق‌ها و راهروها و درواقع بهتر است بگوییم که «مرکز» جزئی از «کتابخانه» بود.