مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

پهلوی، زبان و ادبیات | حسن رضایی باغ بیدی پَهْلَوی، زَبانْ وَ اَدَبیّات، واژۀ پهلوی در اصل به معنای «منسوب به پهلو (= پارت)» است که از دورۀ هخامنشی به بعد از استانهای شمال شرقی ایران بود و در کتیبه‌های هخامنشی پرثوه1 نامیده شده است. بنابراین، پهلوی در اصل نام زبان رایج در استان پارت بوده است که امروزه پارتی نامیده می‌شود.
پیامبر اکرم(ص)* |
پیر احمد لر* |
پیپا | هومان اسعدی پیپـا، سازی زهی زخمه‌ای از خانوادۀ بربط و عود، با بدنه‌ای گلابی‌شکل و دسته‌ای کوتاه، از سازهای اصلی و کهن موسیقی چین. در متون چینی سدۀ 2ق‌م از پیپا یاد شده است.
پیراحمد خوافی | احمد آرین نیا پیرْاَحْمَدِ خوافی، غیاث‌الدین (د 857ق / 1453م)، وزیر شاهرخ تیموری و جانشینان او. دربارۀ سالزاد و زندگی او پیش از رسیدن به وزارت اطلاعی دردست نیست، جز آنکه در برخی منابع متأخر گفته‌اند که وی در روستای خَرگِرد خواف زاده شد (پیرنیا، 448؛ گلمبک، 322).
پیرانشهر | کریم شریعت پیرانْشَهْر، شهرستان و شهری در جنوب باختری استان آذربایجان غربی. شهرستان‌پیرانشهربا259‘2کمـ‍2وسعت و721‘86 تن جمعیت (1375ش) بامرکزیت شهر پیرانشهر، متشکل از دوبخش به نامهای مرکزی و لاجان (لاهیجان)، و 5 دهستان، یک شهر و 156 آبادی دارای سکنه است.
پیر | فرهاد دفتری , فاطمه لاجوردی پیـر، اصطلاحی عرفانی به‌معنای‌مرشد و راهنما معادل‌شیخ در زبان عربی، و بابا در لهجه‌های غرب ایران و در زبان ترکی.
پیران | میترا دانشور پیران، از ایلهای کرد ساکن در شمال غربی ایران (استان آذربایجان غربی)و شمال‌شرقی عراق. گفته می‌شود که نام ایل ابتدا «وُسو» بوده، پس از آن «وُسوسَوار» شده، آن‌گاه به «پیران» تغییر یافته است. وسو و وسوسوار نام رئیس ایل بوده است(بلوکباشی، ایل...). از علت چگونگی این تغییر اطلاعی دردست نیست.
پیر بوداق | نادره جلالی پیرْبوداق، ابوالفتح میرزا (مق‍ ذیقعدۀ 870 / ژوئن 1466)، ملقب به عضدالدولة والدین، پسر ارشد جهانشاه قراقویونلو، حاکم فارس و بغداد. نخستین تاریخی که از آن می‌توان ورود پیربوداق را به عرصۀ سیاست پی گرفت، به 852ق / 1448م مربوط می‌شود که وی در رمضان این سال، از سوی پدرش به حکومت بغداد رسید
پیر بازار | محسن احمدی دهستان و روستایی به همین نام در شهرستان رشت از استان گیلان. دهستان پیر بازار با ۶۲۸‘ ۱۷ تن جمعیت (۱۳۷۵ش) یکی از دهستانهای چهارگانۀ بخش مرکزی شهرستان رشت به شمار می‌آید
پیامی مروی | ملیحه مهدوی
پیر جام* |
پیر جمالی* |
پیر تسلیم* |
پیر حسین* |
پیر شمس‌الدین | عظیم ناجی یرْشَمْسُ‌الدّین، از نخستین داعیان اسماعیلی نزاری در هندوستان که ظاهراً در سده‌های 6 و 7ق / 12 و 13م در سند و اطراف مُلتان فعالیت تبلیغی داشته است. روایات مربوط به زندگی پیرشمس‌ در قالب اشعاری با عنوان «گِنان» آمده است.
پیر روشن* |
پیرعلی* |
پیر علمدار | مریم همایونی افشار پیرِعَلَمْدار، برج آرامگاهی واقع در شهر دامغان. برپایۀ کتیبۀ بنا، این برج، آرامگاه ابو‌جعفر‌محمدبن ابراهیم، حاجب دربار منوچهر‌بن‌قابوس فلک‌المعالی امیرآل‌زیار است که پس از درگذشتش،‌ابوحرب بختیـار‌ پسر و‌جانشین‌او ــ‌ ممدوح‌‌ منوچهری دامغانی ــ در 417ق / 1026م آن را به دست علی‌بن محمد بن حسین‌بن‌شاه بنا، بر مز...
پیر صدرالدین | عظیم ناجی پیرْ صَدْرُ الدّین، داعی برجستۀ اسماعیلی در شبه قارۀ هند، که در ترویج اسلام و تقویت دعوت اسماعیلیۀ نزاری نقش مهمی داشت. دربارۀ جزئیات زندگی وی اطلاع چندانی در دست نیست و بر اساس روایاتی از منابع گوناگون، تنها می‌توان دورۀ زندگی او را در فاصلۀ نیمۀ دوم سدۀ 8 و نیمۀ اول سدۀ 9ق / 14-15م در نظر گرفت (ایوانف،177؛ ...
پیر بکران، بقعه | محسن جاوری
پیرزادۀ نائینی | منیژه ربیعی پیرْزادۀ نائینی، حاج محمدعلی (1251-1321ق / 1835-1904م)، عارف مشهور دورۀ قاجار. نیاکان او همه اهل طریقت بودند. پدر بزرگش حاج محمد حسن در جوانی تجارت را وانهاد و مرید حاج عبدالوهاب نائینی، مشهور به «پیر»، سردودمان خاندان پیرنیا شد و با دختری از نوادگان وی ازدواج کرد
پیرعلی آق‌سرایی | لیلا رحیمی بهمنی پیرْعَلیِ آقْ‌سَرایی، بهاءالدین، معروف به پیرعلی دده، پیرعلی سلطان و شیخ‌علی (د اواخر نیمۀ اول سدۀ 10ق / 16م)، از صوفیان مشهور آناتولی و پدر اسماعیل معشوقی که در گسترش طریقۀ ملامیۀ بیرامیه در آناتولی میانه، استانبول و مناطق اطراف ادرنه سهم مهمی داشت.
پیرمحمد | هدی سید حسین زاده پیرْمُحَمَّد (781-812 ق/ 1379- 1409م)، فـرزند ارشد عمـرـ شیخ (753-796ق/1352-1394م)،دومین پسر امیر تیمور گورکانی و حکمران فارس.
پیرمحمد | هدی سید حسین زاده پیرْمُحَمَّد (۱۴-۷۷۷ رمضان ۸۰۹ ق / 1375-22 فوریۀ 1407م)، از امیـران ‌تیموری، فرزند جهانگیر میرزا و نوادۀ امیرتیمور گورکانی.
پیرمحمد لکهنوی | مرجان افشاریان پیرْمُحَمَّدِ لَکْهْنَوی (١٠٢٧-١٠٨٠ق / ١٦١8- 1669م)، از عارفان طريقۀ چشتیۀ هند. وی در روستای اتاوان از توابع مندیاهون ناحیۀ جونپور زاده شد و پس از آنکه پدرش را در کودکی از دست داد، عموی او سرپرستی‌اش را به عهده گرفت (عبدالحی، ٥ / ٩٨؛ رضوی، II / 290).
پیرعلی جامی | محمدحسن سمسار رْ عَلیِ جامی (زنده در 940ق / 1533م)، خوش‌نویس قلم نستعلیق. او را یکی از5 تن شاگردان سلطان علی مشهدی، و هم‌پایۀ خوش‌نویسان نامداری چون سلطان محمد خندان، سلطان محمدنور، زین‌الدین محمود و سلطان محمد ابریشمی شمرده‌اند (پیر بوداق، 4 / 212-213).
پیرنیا، خاندان | سید علی آل داوود پیرْنیا، خانْدان، از دودمانهای نامور ایرانی که از نائین ــ شهری در کنارۀ کویر مرکزی ایران ــ برخاستند و اعضای آن از وزیران‌وسیاستمداران‌ومورخان،ودربرخی‌زمینه‌ها از دانشمندان طراز اول بودند.
پیر مغان* |
پیری رئیس | وهاب ولی پیریْ رَئیس، محیی‌الدین، دریانورد و نقشه‌نگار معروف ترک. دربارۀ تاریخ تولد او اتفاق‌نظر وجود ندارد. برخی او را زادۀ 869ق / 1465م، و عده‌ای دیگر 880ق / 1475م دانسته‌اند (IA, IX / 561؛ «دائرة المعارف...1»، XXVII / 30).
پیری محمدپاشا | علی اکبر دیانت پیریْ‌مُحَمَّدْ‌پاشا (د939ق / 1532م)، دولتمرد عثمانی و صدر اعظم سلطان سليم اول و پسرش سليمان قانونی. تاريخ تـولد او روشن نيست. وی در قره‌مان (لارنده) يا آماسيه متولد شد و همان‌جا پرورش يافت (ثريا،2 / 43؛‌ هامرپورگشتال، تاريخ...،‌2 / 955). برخی مآخذ از او با لقب «پير» نيز ياد کرده‌اند
پیشرو | امیر حسین پورجوادی پیشْـرو، یکـی‌از مهم‌ترین فـرمهای موسیقی ایران،‌‌ماوراءـ النهر و آناتولی در قرنهای 8-12ق / 14- 18م. در طول دورۀ تیموری پیشرو یکی از مهم‌ترین فرمهای موسیقی دربار ایران به‌شمار می‌رفته است.
پیشکار | غلامرضا جمشیدنژاد پیشْکار، از مشـاغل دیوانـی کـه حدود وظایف آن در دوره‌های مختلف تاریخی متفاوت بوده، اما در دورۀ قاجار به طور اخص به مسئولان امور مالی به ویژه در ایالات اطلاق می‌شده است.
پیریحیى جمالی* |
پیش‌درآمد | هومان اسعدی پیشْ‌دَرْآمَد، یکی از فرمهای اصلی آهنگ‌سازی و اجرا در موسیقی کلاسیک ایران. پیش‌درآمد قطعه‌ای ضربی، موزون، بدون کلام و سازی است که به طور سنتی آغاز‌کنندۀ اجرای یک برنامۀ موسیقی کلاسیک ایرانی و معرف فضای کلی دستگاه یا آواز موردنظر است.
پیشاور | محمد رضا خسروی پیشاوَر، مرکز ایالت سرحدی شمال غربی پاکستان. این شهر با 773،218،1 تن جمعیت (1384ش / 2005م) در °34 و ´1 عرض شمالی و°71 و ´33 طول شرقی در 24 کیلومتری دهانۀ شرقی تنگۀ خیبر بر کرانۀ غربی رودخانۀ «بارا» از شاخابه‌های رودخانۀ کابل در شمال غربی پاکستان جای دارد
پیله‌سوار* |
پیشوا | محسن سلیمانی پیشْوا، نام بخش و شهر مرکز آن در شهرستان ورامین استان تهران: بخش پیشوا این بخش یکی از بخشهای سه‌گانۀ شهرستان ورامین است و از دو دهستان به نامهای بهنام سوختۀ جنوبی و عسگریه، و یک شهر به نام پیشوا و 48 آبادی دارای سکنه تشکیل شده است
پیشکوه | محسن احمدی پیشکوه، ناحیـه‌ای کوهستانـی در خاور رشته‌کوههای زاگرس، در باختر ایران که تقریباً با استان کنونی لرستان مطابقت می‌کند. در دورۀ مغول، سرزمینهایی که طوایف لر در آن می‌زیستند، به دو بخش لر بزرگ و لر کوچک تقسیم می‌شد
پیله‌وری | معصومه ابراهیمی پیله‌وَری، از پیشه‌های کهن و سنتی برای مبادلۀ کالا در جوامع قدیم، به ویژه جامعه‌های عشایری و روستایی ایران.
پیشکش | امیر جابری پیشْکَش، «تقدیمی» یا «هدیه‌»‌ای که شخص فرودست یا کوچک‌تر به شخص فرادست یا بزرگ‌تر می‌دهد. پیشکش در فارسی متأخر ممکن است برابر واژۀ پهلوی «dāšn» (داشْن / داشِن) باشد (شروو، III(1) / 73؛ نیز نک‍ : مکنزی، 194؛ بویس، 34؛ دورکین ـ مایسترارنست، 136).
تأبط شراً | آذرتاش آذرنوش تَأَبَّطَ شَرّاً، لقب یکی از شاعران صعلوک جاهلی به نام ثابت بن جابر. وی از قبیلۀ بنی سعد بن فَهْم، و مادرش اُمَیمه نیز از قبیلۀ فهم (شاخۀ بنی قَیْن) بود (ابوالفرج، 21 / 127).
پیوک* |
تابعیت | حمید گوینده تابِعیَّت، رابطه‌ای سیاسی و معنوی که شخصی را به دولت معینی مرتبط می‌سازد.
تابعی | ملیحه مهدوی تابِعی، تخلص چند شاعر که در سده‌های 9-11ق / 15-17م در آسیای صغیر، ایران و افغانستان می‌زیستند: 1. تابعی چلبی، از شعرای عثمانی قرن 10ق / ‌16‌م، اهل ادرنه. وی در زمان سلطنت سلطان سلیم خان می‌زیست
تابعین | احمد پاکتچی تابِعين، عنوانی برای نسلی از عالمان دينی که به درک پيامبر (ص) نايل نشده، اما اصحاب آن حضرت را درک کرده‌اند. اين اصطلاح در حوزه‌های مختلف از علوم اسلامی، از حديث و تاريخ گرفته تا فقه و تفسير اهميت داشته، و بيانگر مرحله‌ای از انتقال و نيز سامان‌دهی علوم اسلامی است.
ت | ملیحه مهدوی
تابوت عهد | فاطمه لاجوردی تابوتِ‌ عَهْد، صندوق یا جعبه‌ای چوبی با پوشش طلا که از مقدس‌ترین اشیاء دینی و عبادی نزد بنی‌اسرائیل بوده است.
تابوره | پرویز امین تابوره، استانی در تانزانیا و شهری به همین نام در مرکز آن. استان تابوره با 151 ،76 کم‍ 2 وسعت و 321 ،869،1 تن جمعیت (1384ش / 2005م)، در نواحی غربی بخش مرکزی تانزانیا جای دارد
تابوت | علی بلوکباشی تابوت، صندوقی چوبی یا فلزی که پیکر مرده را در آن گذارند و با مراسم تشییع به گورستان حمل کنند.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام