هنر و معماری

موضوع بندی
- همه موضوعات

جستجوی الفبایی

حیدریه، مسجد | مهرزاد پرهیز کاری حِیْدَریّه، مَسْجِد (مدرسه)، از بناهای معروف دورۀ سلجوقی در قزوین، واقع در محله یا گذر بلاغی که در سرشماری سال 1299 ق/ 1882 م، جزو محلۀ پنبه‌ریسه به شمار آمده است (ستوده، 12؛ گلریز، 522؛ دبیرسیاقی، سیر ... ، 595، سرشماری ... ، 124).
خاتم کاری | فریبا افتخار خاتَمْ‌کاری، شیوه‌ای در ساخت روکش تزیینی برای اشیاء چوبی در ایران، با استفاده از قطعات چوب، عاج یا استخوان و مفتولهای فلزی. تاریخ پیدایش و خاستگاه این هنر ـ صنعت مشخص نیست. خاتم در فرهنگهای لغت، به معنی انگشتری و همچنین معنی عام آن یعنی پوشاندن سطح چیزی با ریزه‌های استخوان، «حلقه‌های فلزی» و تکه‌های چوب آمده،...
خان، مدرسه |
آب سالار |
آبگینه |
آبرنگ | یحیی ذکاء آبْرَنْگْ، گونه‌ای نگارگری و رنگ‌آمیزی كه از آمیختن رنگهای خشك با آب و كشیدن آن با قلم‌مو بر روی كاغذ پدید می‌آید. در نگارگری به شیوۀ آبرنگ، گَرد یا سودۀ رنگهای گوناگون گیاهی و كانی را با مواد چسبانك همچون صمغ و سریش و سفیدۀ تخم‌مرغ (آلبومن)1 و گاه برای پیشگیری از زود خشك شدن با گلیسیرین و عسل درمی‌آمیزند و ب...
آبگرم | علی بلوکباشی آبْگَرْم، چشمه‌ای كه گرمای آب آن بالاتر از اندازه‌های متعارف، و نوعاً دارای برخی نمكها و مواد معدنی است و گاه اثر درمانی نیز دارد. این نوع آبها از اعماق زمین سرچشمه می‌گیرد و معمولاً از شكافهای سطح زمین با فشار بیرون می‌تراود. از لحاظ منشأ، دو نوع آبگرم تشخیص داده شده است: 1. آبگرمهای سطحی: كه از روی زمین سرچ...
آثار باستانی |
آجرکاری |
آجر | هادی عالم زاده آجُر، (معرب آگور، آگُر در فارسی دَری، اَگورو1 در فارسی باستان) قطعاتی از گل رس پخته با اشكال هندسی كه از روزگاران بسیار كهن پس از كشف آتش بشر آن را شناخته و به‌عنوان یكی از با‌ارزش‌ترین و ضروری‌ترین عناصر و مواد دست‌ساخت (مصنوع) آدمی در آثار ساختمانی كهن‌ترین تمدنها در سرزمینهای مختلف به‌كار رفته و همچنان تا ...
آداب المشق | محمدحسن سمسار آدابُ الُمَشْق، رساله‌ای در آداب خوش‌نویسی و قواعد و قوانین كتابت قلم نستعلیق به زبان فارسی، از باباشاه اصفهانی خوش‌نویس نامور ایرانی (د 996ق / 1587م). باباشاه خود در دیباچۀ رساله اشاره می‌كند كه با دیدن خط سلطان‌علی مشهدی (د 926ق / 1519م) چنان شیفتۀ این فن گردید كه «میل تحصیل خط، اسباب تحصیل هر فن دیگر» را ا...
آرابسک | هادی عالم زاده آرابِسْک، یا اَرَبِسْک، عَرَبِسْک، شیوه‎ای از تزیین با شکلهای دقیق هندسی و نقشهای گیاهی ساده‌شده (استیلیزه و قراردادی) و دور از طبیعت (انتزاعی) با پیچ و خمهای متقاطع و موزون و مکرر که در تذهیب، کاشی‎سازی، قالی‎بافی، گچ‎بری، قلم‎زنی، منبت‎کاری، حجاری و دیگر زمینه‎های هنری به کار می‎رود (بورکهارت، 68؛ زمانی، 81...
آرمونیقی | حسینعلی ملاح آرْمونیقی، سازی از گروه آلاتِ موسیقی بادی مطلق (ذوات‎النّفخ مطلق، نک‍ مراغی، 124، 125) که به آن «سازِ دهنی» نیز می‎گویند. ساختمان این ساز تشکیل می‎شود از تعدادی استوانه با زبانۀ آزاد که در جعبه‎ای کنار یکدیگر جای گرفته است. نوازنده، با دمیدن از رأس نایها، استخراج لحن می‎کند. نوع تکامل‌یافتۀ آن را غربیها «آرمو...
آشتیانی | محمدحسن سمسار آشْتیانی، اسماعیل (1310ق-1349ش/1892-1970م)، نگارگر، شاعر و ادیب معاصر ایرانی، در یک خانوادۀ روحانی در تهران زاده شد. پدر او شیخ‎مرتضى و نیایش میرزاحسن آشتیانی از مبارزان نام‌آور جنبش تنباکو بود. وی آموزش خود را در مدرسه‎های اسلام و دارالفنون به انجام رسانید. دلبستگی به نگارگری و استعداد در آن، از کودکی در وی ...
آقابزرگ شیرازی | یحیی ذکاء آقابُزُرْگِ شیرازی، (سدۀ 13ق / 19م)، نگارگر ایرانی. از شرح زندگانی او آگاهی چندانی در دست نیست. وی در روزگار شهریاری محمدشاه و ناصرالدین شاه در دستگاه حکومتی شاهزادگان قاجار در شیراز کار می‎کرد و به همین انگیزه او را «نقاشباشی سرکاری» می‎نامیدند. آقابزرگ به شهرهای تهران و قزوین و تبریز و مشهد سفر کرده و در شی...
آلات موسیقی | حسینعلی ملاح آلاتِ موسیقی، همۀ ابزارهایی که برای ایجاد صوت موسیقایی ساخته شده است (لاروس موسیقی). به نظر قدما آلات موسیقی 4 گونه است: حلق انسان، ذوات الاوتار (یا سازهای رشته‌ای)، ذوات النفخ (یا سازهای بادی)، آلات ایقاعی (یا سازهای ضربی و کوبه‎ای). در این روزگار با در نظر گرفتن تنوع سازها، گروه‎بندی دیگری رایج است، بدین‎سا...
آلاچیق |
آلاچیق | محسن احمدی آلاچیق، نوعی خانۀ متحرک که در میان اقوام کوچ‌رو معمول است و نیز گونه‌ای داربست تزیینی که در باغها به‌کار می‌رود و بر آن گل و گیاه می‌پیچند.
خربة البیضاء | یدالله غلامی مایانی خِرْبَةُ الْبَیْضاء، بازماندۀ بنایی در سوریه، در حدود 100 کیلومتری جنوب شرقی دمشق، که از شرق رو به سوی رُحبه ــ زمینی پست کـه حد شمالـی جزیرةالعرب دانسته شده
خرگرد، مدرسه* |
خرقان، برجهای آرامگاهی | مروارید مظهری مطلق خَرَقان، بُرْجْهایِ آرامْگاهی، از مشهورترین برجهای آرامگاهی دورۀ سلجوقی در ایران؛ برج شرقی مدفن ابوسعید بیجر پسر صد ... (د 460 ق / 1068 م)...
خربة المفجر | میترا هاشمی مَجْموعه، یا «قصر هشام»، ویرانه‌های باقی‌مانده از مجموعه‌ای شامل قصر، مسجد و حمام، از دورۀ امویان (41-132 ق / 661-750 م)، واقع در وادی النعیمه، در درۀ رود اردن و شمال اریحا.
خط* |
خطوط اسلامی* |
خدای خانه* |
خمارتاش* |
خلیل الله شاه | حمیدرضا افسری خَلیلُ‌اللّٰهْ شاه، از خوش‌نویسان مشهور قلم نستعلیق در ایران و شبه قارۀ هند (زنده در 1029 ق / 1620 م).

هنر و معماری

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

هنر و معماری

ورود به سایت

ثبت نام