اقیانوس شناسی

اقیانوس‌‌شناسی ‏‎\oqyānūs-šenāsī\‎، مطالعۀ همه‌‌جانبۀ ‏اقیانوسها و دریاهای جهان، ازجمله بررسی ویژگیهای فیزیکی و ‏شیمیایی، انواع گیاهان و جانوران، و منشأ و ساختار ‏زمین‌شناختی آنها. 
کاربرد این اصطلاح بنابر عرف و موردْ متفاوت است: ‏اقیانوس‌شناسی فیزیکی معمولاً به بررسی ویژگیهایی نظیر دما، ‏شوری، چگالی و فشار، رسانایی الکتریکی، و خصوصیات نوری ‏و صوتی آب‌ اقیانوسها می‌پردازد. اقیانوس‌شناسی دینامیک ‏دانشی است مربوط به تبادل انرژی بین سطح دریا و هوا و ‏جریان عمومی آب دریا، ازجمله جزر و مدها و اشکال مختلف ‏امواج و جریانهای سطحی و زیردریایی. اقیانوس‌شناسی شیمیایی ‏که بر شیمی آب دریا ازجمله شناسایی تمام ترکیبات محلول آنها، ‏چرخه‌های شیمیایی و ‌بیو‌شیمیایی موجود در اقیانوسها و الگوهای ‏زمین‌شیمی متمرکز است، داده‌های لازم را برای شناخت منشأ و ‏توسعۀ تشکیل اقیانوسها و دریاهای جهان فراهم می‌آورد. ‏اقیانوس‌شناسی زیستی عنوانی است برای مطالعۀ انواع گیاهان و ‏جانوران اقیانوسها و سازگاری زیست‌محیطی و چرخۀ زندگی ‏آنها در دریا. اقیانوس‌شناسی زمین‌شناختی به بررسی ویژگیهای ‏زمین‌شناختی حوضه‌های اقیانوسی، سنگهای تشکیل‌دهنده و ‏رسوبات دریایی آنها می‌پردازد؛ این شاخۀ علمی ضمناً دانشی ‏است که به‌طور عمده، به مطالعۀ رشته‌کوههای اقیانوسی، خاصیت ‏مغناطیسی سنگها، جریان گرما از اعماق اقیانوسها و نیز مفاهیم ‏گسترش بستر دریا و اشتقاق قاره‌ای که در دهۀ 1960 م مطرح ‏شد، می‌پردازد. ‏
دانش اقیانوس‌شناسی امروزه شامل تمام این شاخه‌های علمی ‏است. هریک از این رشته‌ها برپایۀ داده‌های گرد‌آوری‌شده‌ای ‏بنا شده‌اند که در سفرهای اقیانوس‌‌شناختی به دست آ‌مده‌اند. ‏اکنون پژوهش در هریک از شاخه‌های اقیانوس‌شناسی به وسایل ‏متنوع نمونه‌برداری و نقشه‌کشی زیردریایی وابسته است؛ اما ‏نتیجه‌گیری همچون دیگر شاخه‌های علوم، مبتنی بر انواع ‏الگوهای ریاضی و روشهای تحلیلی مختلف است که البته با ‏وجود رایانه‌های پیشرفته، استفاده از این روشها آسان شده است. 

‏مآخذ

Americana, 2006; Britannica, 2002; Columbia, 6th edition; Encarta, 2009.
بخش جغرافیا