آفریقای جنوبی، جنگ

آفریقای جنوبی، جنگ \jang-e āfrīqā-ye jonūbī\، نیز معروف به جنگ بوئرها (11 اکتبر 1899- 31 مۀ 1902 م / 5 جمادی‌الآخر 1317-22 صفر 1320 ق). این جنگ میان انگلستان و دو جمهوری بوئر (آفریکانرها)، یعنی جمهوری ترانسوال (آفریقای جنوبی)، و جمهوری کشور آزاد اُرانژ، روی داد. اگرچه آن را بزرگ‌ترین و پرهزینه‌ترین نبردی می‌دانند که انگلستان از زمان جنگهای ناپلئونی تا جنگ جهانی اول در آن درگیر شده بـود، ایـن جنگ میـان دو حـریف کـاملاً نابرابر رخ داد. شمار نیروهای نظامی انگلیس در جنوب آفریقا به بیش ‌از 000‍‌،500 تن می‌رسید. نیروهایی از استرالیا، زلاند نو و کانادا هم در ارتش امپراتوری انگلستان بودند و 000‘520 اسب در لشکرکشی این ارتش به کار گرفته شد، درحالی‌که شمار بوئرها که حتى لباس نظامی به تن نداشتند، از حدود 000،88 تن تجاوز نمی‌کرد. انگلیسیها در خاک بیگانه، در منطقه‌ای نامناسب، با خطوط ارتباطی طولانی می‌جنگیدند، حال‌آنکه بوئرها در مقام دفاع از خاک خود بودند، ویژگیهای طبیعی سرزمینشان را خوب می‌شناختند و به هنگامی که نیروهای مهاجم هیچ راه گریزی نداشتند، می‌توانستند با استفاده از اسلحۀ جدید، آتش مؤثر اجرا کنند. 
این جنگ که سبب اصلی آن پیشروی نیروهای انگلیسی در جنوب آفریقا و تصرف اراضی بومیان بود، در 11 اکتبر 1899، در پی اولتیماتوم بوئرها درخصوص تقویت پادگان انگلیسی مستقر در جنوب آفریقا، آغاز شد. از عوامل دیگر افروخته‌شدن آتش جنگ و تشدید احساسات ضد انگلیسی، کشف بزرگ‌ترین معدن طلای دنیا در ترانسوال بود، که انگلستان بر آن دست انداخته بود؛ آن هم در زمانی که نظام پولی جهان عمدتاً انگلیسی، و بیش‌ از پیش به طلا وابسته بود. انگلستان شماری مهاجر انگلیسی را در اطراف نواحی معدنی اسکان داد و موجبات برخورد بومیان با بیگانگان فراهم شد.
روند این جنگ را به چند دوره تقسیم کرده‌اند؛ در دورۀ اول، قوای انگلیس آمادگی نداشت و از نظر نظامی ضعیف بود. بوئرها در خلال هفتۀ سیاه (10 تا 15 دسامبر) نیروهای انگلیسی را در چند درگیری عمده شکست دادند و چند شهر عمده را به محاصره درآوردند. در دورۀ دیگر، انگلیسیها شهرهای محاصره‌شده را آزاد کردند و ارتشهای بوئر را در میدان جنگ شکست دادند و به‌سرعت به‌سوی خطوط حمل‌ونقل راه‌آهن پیشروی کردند. جنگ که تا آن زمان بیشتر به فعالیتهای نظامی محدود بود، به هیچ روی پایان نپذیرفت و در اواخر 1900 م به ویرانگرترین مرحلۀ خود رسید؛ چریکهای بوئر به‌مدت 15 ماه به پایگاههای ارتش انگلیس و خطوط ارتباطی آنان حمله کردند. 
انگلیسیها در واکنش به شکستهای نظامی، سیاست زمین سوخته را در پیش گرفتند و مزارع بوئرها را ویران کردند و حتى به زنان و کودکان هم رحم نکردند. در اردوگاهها بیش ‌از 000،20 تن از بوئرها به سبب نبودن امکانات بهداشتی جان خود را از دست دادند. چریکهای بوئر حملات نظامی خود را رها نکردند، اما روشهای بی‌رحمانۀ سرکوب از سوی نیروهای انگلیس، جنگ را به نقطۀ پایان رساند و بوئرها به‌ناچار در مارس 1901 به صلحی ناخواسته تن دادند و سرانجام در مۀ 1902 صلح ورینیگینگ را، به‌بهای از دست دادن استقلالشان، پذیرفتند (نک‍ : ه‍ د، ورینیگینگ، پیمان).

مآخذ

Americana, 2006; Britannica, 2010; Columbia, 6th edition.
بخش مفاهیم جدید و عناوین ویژه