آفت

آفت \āft\، زخم کوچک دردناکی در دهان که از گسستگی غشاء مخاطی پدید می‌آید و ممکن است به‌صورت راجعه بروز کند.
آفت بیشتر در قسمتهایی از مخاط دهان، مانند سطح داخلی لب و گونه و کف دهان، که غشاء مخاطی متحرک و غیرشاخی است، به وجود می‌آید. چند روز پیش از ظهور آفت، سوزشی در محلّی که آفت خواهد زد، احساس می‌شود، سپس لکۀ قرمزرنگی در آن نقطه پیدا می‌شود، که کمی برجسته‌تر از سطح مخاط است. به دنبال آن، در مرکز این لکه زخم کوچکی شکل می‌گیرد که گرد یا بیضی است، لبه‌ای مشخص دارد و اندازۀ آن معمولاً به یک سانتی‌متر نمی‌رسد. سپس اطراف آن را هاله‌ای سرخ و ملتهب فرامی‌گیرد و بسترش خاکستری، سفید یا زردرنگ می‌شود. رنگ کف زخم به سبب تشکیل‌شدن لایه‌های فیبرین (پروتئینی که در انعقاد خون نقش دارد) در این محل است. آفت دهان بسیار دردناک، و گاهی همراه با بزرگی و درد غدد لنفاوی نزدیک به آن است و معمولاً به کندی و پس از گذشت زمانی بین 7 تا 40 روز، خودبه‌خود بهبود می‌یابد. 
سبب پدیدآمدن آفت ناشناخته است، اما به نظر می‌رسد عواملی مانند استرس، خستگی، بیماری، آسیب به مخاط، تغییرات هورمونی، نقص ایمنی، سوء جذب، حساسیت به غذاها و کمبود موادی چون ویتامین ب 12، آهن و فولیک‌اسید در بروز آن نقش دارند.
درمان این ضایعه به عامل مؤثر در بروز آن بستگی دارد. پزشکان برای کمک به بهبود ضایعه‌، دهان‌شویه‌های حاوی آنتی‌بیوتیکها، کورتونها، آنتی‌اسیدها، مواد بی‌حس‌کننده، و یا انواع دیگر دارو را تجویز می‌کنند. گاه نیز آفت را به کمک نقره نیترات یا پرتو لیزر می‌سوزانند. 

مآخذ

«Aphthous Stomatitis», eMedicine, www.emedicine.com / derm / topic486.htm (acc. Mar. 10, 2006); «Aphthous Ulcers», ibid, www.emedicine.com / ent / topic700.htm (acc. Mar. 10, 2006). 
نگین خاکی