قنات

قنات باغ‌چال

 مادرچاه این قنات در شمال اراضی کاشانک واقع است و کورۀ آن با 700 متر درازا، پس از گذر جمال‌آباد و قطع خیابان پورابتهاج، در مهمان‌سرای وزارت امور خارجه واقع در غرب میدان باهنر (نیاوران) آفتابی می‌شود. میزان آبدهی این قنات حدود 25 لیتر در ثانیه است که برای آبیاری فضای سبز مهمان‌سرا مورد استفاده قرارمی‌گیرد.

قنات باغ‌چاله، یا باغ‌چالی

 مادرچاه این قنات در زمینهای اوین‌ ـ درکه واقع است و کورۀ آن با درازای 900 متـر، پس ‌از عبـور از خیابان درکه، و نیـز خیابان شهید محسن اعرابی در خیابان سعادت‌آباد در قهوه‌خانه‌ای در جنوب این خیابان آفتابی می‌شود. میزان آبدهی این قنات حدود 15 لیتر در ثانیه است که به مصرف آبیاری فضای سبز می‌رسد.

قنات باغستانی

 مادرچاه این قنات در شمال محلۀ رحمان‌آباد، بالاتر از خیابان 12 فروردین واقع است و کورۀ آن با درازای حدود 900 متر، به‌سمت جنوب شرقی کشیده شده است و سرانجام در محلۀ کاشانک، در خیابان شهید کاظمی آفتابی می‌شود. میزان آبدهی این قنات حدود 5 / 2 لیتر در ثانیه است و در جوی خیابان جاری می‌شود و به مصرف آبیاری فضای سبز می‌رسد.

قنات باغ سفارت انگلیس 1، یا قنات پاچنار قلیانی

 این قنات در اراضی پل رومی واقع است و کورۀ آن با دارازی 100‘1 متر در امتداد به سمت جنوب شرقی، خیابانهای شریعتی و میرزاپور، و نیز بزرگراه چمران می‌گذرد و آب آن در شمال باغ سفارتخانۀ انگلیس آفتابی می‌شود. میزان آبدهی این قنات 5 / 22 لیتر در ثانیه است و آب آن به مصرف آبیاری باغ سفارتخانۀ انگلیس می‌رسد. 

قنات باغ سفارت انگلیس 2

 مادرچاه این قنات در محلۀ الٰهیه واقع است و کورۀ آن با درازای حدود 100‘1 متر پس از قطع خیابانهای بوستان، خزر، شریعتی و بزرگراه آیت‌الله صدر در غرب محوطۀ باغ سفارتخانۀ انگلیس آفتابی می‌شود. میزان آبدهی آن حدود 15 لیتر در ثانیه است و از آن برای آبیاری باغ سفارتخانه استفاده می‌شود. 

قنات باغ سفارتخانۀ ایتالیا

 مادرچاه این قنات در نیاوران، ابتدای خیابان منظریۀ 2، در کوچۀ یاوری واقع است و کورۀ آن به موازات خیابان بازدار (کامرانیه) و در شرق آن، از زیر خیابان باهنر و کنار مرکز خرید نارون به سمت جنوب می‌گذرد و از زیر خانه‌ها به سمت فرمانیه امتداد می‌یابد و آب آن در باغ سفارتخانۀ ایتالیا آفتابی می‌شود. مظهر این قنات را سفارت ایتالیا بازسازی کرده است و از آب آن برای آبیاری باغ سفارت استفاده می‌شود.

قنات باغ‌فردوس

 مادرچاه این قنات در گلاب‌دره واقع است و کورۀ آن نخست به سمت جنوب غربی امتداد می‌یابد و پس ‌از گذر از محوطۀ کاخ سعدآباد، به سمت جنوب تغییر مسیر می‌دهد و از خیابان فلاحی (زعفرانیه) می‌گذرد و در نبش خیابان ولیعصر (ع) آفتابی، و آب آن به جوی آب کنار خیابان سرازیر می‌شود. بنا بر اظهارات کارشناسان شهرداری، این قنات دوشاخه است و افزون بر این مظهر، شاخۀ دیگر آن با گذر از عرض خیابان ولیعصر (ع)، به باغ‌فردوس می‌رسد. در حال حاضر، این مسیرْ آب‌بند شده است و آب در آن جاری نیست؛ اما در گذشته، پس از آبیاری باغ‌فردوس، بخشی از آب آن در انتهای بن‌بست پل، پایین‌تر از خیابان لادن به خیابان توتونچی، و سپس به خیابان هفدهم وارد می‌شد و تا خانۀ دکتر حسابی امتداد داشت.

قنات بزرگ سلطنت‌آباد

 مادرچاه این قنات در سلطنت‌آباد واقع است و کورۀ آن حدود 700‘1 متر درازا دارد. مالک این قنات که خشک اعلام شده است، کارخانۀ مهمات‌سازی ارتش است. 

قنات بزرگ کاشانک

 این قنات از دامنه‌های البرز (در حریم بالای 800‘ 1 متر) سرچشمه می‌گیرد؛ اما موقعیت مادرچاه آن مشخص نیست. کورۀ این قنات به سمت جنوب (خیابان پورابتهاج) امتداد دارد و از عرض خیابان پورابتهاج و ضلع شرقی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی می‌گذرد و در ضلع جنوب محلۀ کاشانک در خیابان امیربهادر نرسیده به تقاطع صفار، آفتابی می‌شود. در حال حاضر، هیچ‌گونه استفاده‌ای از آب این قنات نمی‌شود و آب آن، که کیفیت خوبی نیز دارد، در مسیر شرق خیابان امیربهادر هدر می‌رود.

قنات بزرگ کامرانیه

 مادرچاه این قنات در کوهپایه‌های حصارک واقع است و کورۀ آن با حدود 000‘ 2 متر درازا، از خیابانهای سرآسیاب جمشیدیه، منظریه و باهنر می‌گذرد و در خیابان کامرانیه، کوچۀ مینا آفتابی می‌شود. میزان آبدهی این قنات حدود 15 لیتر در ثانیه است. درگذشته، این قنات باغهای کامرانیه را آبیاری می‌کرده است؛ اما امروزه، با بدل شدن آن باغها به خانه‌های مسکونی، آب قنات هدر می‌رود. قنات بزرگ کامرانیه را به اختصار، قنات بزرگ نیز می‌خواندند.

قنات پاچنار

 مادرچاه این قنات به عمق 35 متر در غرب خیابان شریعتی، محلۀ الٰهیه، کوچۀ صحرا واقع، و درازای آن 000‘ 1 متر است. آب قنات پاچنار در باغ سفارت انگلیس، در شرق خیابان شریعتی آفتابی می‌شود و حدود 70 لیتر در ثانیه آبدهی دارد.

قنات پونک، یا خاک لاری

 مادرچاه این قنات در محلۀ فرحزاد واقع است و کورۀ آن با درازای 200‘ 4 متر، از زمینهای مرادآباد و جادۀ فرحزاد می‌گذرد. مظهر قنات پونک در محلۀ پونک آفتابی می‌شده است؛ اما در حال حاضر، این قنات خشک است.

قنات تکیۀ چیذر

 این قنات در مسجد چیذر (مسجد قائم) واقع در خیابان کلهری آفتابی می‌شود و آب قابل توجه و تمیزی دارد که جاری است؛ اما در حال حاضر، هیچ استفاده‌ای از آن نمی‌شود و هدر می‌رود.

قنات تکیۀ نیاوران

 مادرچاه این قنات در شمال محلۀ جمال‌آباد واقع است و کورۀ آن با درازای 800 متر، به سمت جنوب کشیده شده است و پس‌از قطع خیابان نورافشار یکم و کوچۀ مسجد، در انتهای خیابان باهنر (نیاوران)، در غرب مسجد امام حسن عسکری (ع) آفتابی می‌شود. میزان آبدهی این قنات حدود 45 لیتر در ثانیه است و آب آن در جوی خیابان جاری می‌شود و به مصرف آبیاری فضای سبز می‌رسد. در منابع، از این قنات با نامهای قنات تکیۀ بالای حصاربوعلی، قنات ده حصارولی و یا قنات تکیۀ ده بالا نیز یاد شده است.

قنات جعفرآباد

 مادرچاه این قنات در گلاب‌دره واقع است و کورۀ آن با درازای حدود 600‘ 1 متر پس‌ از گذشتن از محوطۀ کاخ سعدآباد و قطع خیابان غلام جعفری، در شمال تجریش آفتابی می‌شود. میزان آبدهی این قنات حدود 2 لیتر در ثانیه است و از آن برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌شود.

قنات جعفری

 مادرچاه این قنات در خیابان دولتشاد در جنوب محلۀ زرگنده واقع است. کورۀ این قنات با درازای حدود 000‘ 3 متر، پس‌از قطع خیابان ظفر و بلوار میرداماد، وارد محوطۀ ورزشگاه شهید کشوری می‌شود و سپس مسیل پاکروان را قطع می‌کند و در محلۀ سیدخندان، در خیابان جلفا آفتابی می‌شود. میزان آبدهی قنات جعفری 55 لیتر در ثانیه است و از آن برای آبیاری بوستان مادران استفاده می‌شود.

قنات جوز درختک

 مادرچاه این قنات در محل تلاقی مسیل دارآباد با خیابان پورابتهاج (دارآباد) قرار دارد. کورۀ این قنات با درازای حدود 000‘1 متر در جهت جنوب غربی کشیده شده است و در جنوب شرقی محوطۀ باشگاه بانک صنعت و معدن، واقع در آجودانیه، آفتابی می‌شود. میزان آبدهی قنات جوز درختک 5 / 7 لیتر در ثانیه اندازه‌گیری شده است و از آن برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌‌شود.

قنات چالهرز

 مادرچاه ایـن قنات در شمال خیابان دولت واقع است. کورۀ این قنات با درازای حدود 000‘ 3 متر، پس‌از قطع خیابانهای دولت و یخچال، و نیز عبور از محوطۀ ورزشگاه شهدا، خیابان شیدایی را قطع می‌کند و در جنوب مسیل شهرزاد آفتابی می‌شود. میزان آبدهی قنات چالهرز حدود 45 لیتر در ثانیه است و آب آن به مصرف آبیاری فضای سبز بلوار شهرزاد می‌رسد.
قنات چمن: مادرچاه این قنات در کنار مسیل درکه واقع است و کورۀ آن با درازای حدود 200‘ 11 متر، پس‌از گذر از بزرگراه چمران و گذر از باغ ونک، در شمال محوطۀ دانشگاه الزهراء واقع در ونک آفتابی می‌شود. میزان آبدهی این قنات حدود 15 لیتر در ثانیه اندازه‌گیری شده است و از آن برای آبیاری فضای سبز دانشگاه استفاده می‌شود.

قنات چمن

 این قنات در محلۀ چیذر واقع است. آب این قنات در خیابان شهید چیذری آفتابی می‌شود؛ اما به سبب تخلیۀ فاضلاب خانه‌های بالادست، آب آن بسیار آلوده است و از آن استفاده نمی‌شود.

قنات چیت‌ساز

 مادرچاه این قنات در انتهای کوچۀ 15 شرقی در خیابان آجودانیه واقع است و کورۀ آن با درازای 420 متر، به‌سمت جنوب غربی امتداد می‌یابد و در خیابان سپند آفتابی می‌شود. قنات چیت‌ساز در حال حاضر، آبدهی مناسبی دارد.

قنات حاجی بی‌بی

 مادرچاه این قنات در شرق درکه واقع است و کورۀ آن با درازای 500‘ 1 متر پس‌از قطع خیابانهای درکه، محسن اعرابی و جادۀ سعادت‌آباد، در شمال هتل اوین آفتابی می‌شود. میزان آبدهی قنات حاجی بی‌بی 5 / 7 لیتر در ثانیه است و از آن برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌شود.

قنات حسن‌آباد

 مادرچاه این قنات در غرب باغ سفارت آلمان، در محلۀ الٰهیه واقع است و کورۀ آن با درازای 700 متر، پس‌از گذر از خیابانهای اکبری و هاله، به محوطۀ باغ سفارت آلمان وارد می‌شود و سپس از خیابان اکبری می‌گذرد در خیابان پل رومی، در مسیل زرگنده آفتابی می‌شود.

قنات حسینیۀ جماران

 مظهر این قنات داخل حسینیۀ جماران واقع است؛ اما به‌سبب عدم لای‌روبی، آبدهی آن بسیار ناچیز است و آب آن در حسینیۀ جماران استفاده می‌شود. این نکته مسلم است که مادرچاه این قنات در بلندیهای شمال جماران واقع است و به سبب استفادۀ حسینیۀ جماران حفر شده است؛ اما پس ‌از استفاده از آب لوله‌کشی در حسینیه، استفاده از آب قنات کمتر شده است.

قنات حصاربوعلی 1

 مادرچاه این قنات که یکی از مهم‌ترین قناتهای شمیران بوده است، در خیابان منظریۀ 2 واقع است. قنات حصاربوعلی 1 پس‌از گذر از خیابان باهنر، در غرب خیابان سعیدی (مهمان‌دوست)، به سمت جنوب ادامۀ مسیر می‌دهد، از زیر املاک و باغ فاتح می‌گذرد و در انتهای بن‌بست جهان، به درمانگاه خیریۀ حصاربوعلی وارد می‌شود. داخل درمانگاه، قنات در ابعاد 5 / 0 × 2 به‌صورت روباز، و به عمق دو متر قابل مشاهده است. 
در این محل، قنات به دو شاخه تقسیم می‌شود؛ اما امروزه مسیر بالایی کور شده است و آب در مسیر پایینی به سمت جنوب شرقی جریان می‌یابد. قنات از عرض خیابان سعیدی می‌گذرد و در نبش بن‌بست ستوده به میله‌ای (چاهی) با عمق دو متر، و دریچۀ چدنی می‌رسد. درون این چاه دو مسیر وجود دارد که یکی با گونی و پلاستیک بسته شده است و مسیر دیگر با لوله به سمت جنوب هدایت می‌شود و سرانجام در کوچۀ محمد عسگریان، بین مسجد عتیق و نانوایی آب قنات آفتابی می‌شود.

قنات حصاربوعلی 2

 مادرچاه این قنات در فاصلۀ چندصدمتری شمال غربی میدان نیاوران (میدان قدیمی نیاوران) واقع است و کورۀ آن به سمت جنوب غربی کشیده شده است که پس از گذر از عرض خیابان باهنر، بـه خیابان سعیدی وارد می‌شود. این قنات پس‌ از آفتابی‌شدن، در جوی خیابان سعیدی سرازیر می‌شود و ساختمانهای واقع در طول این خیابان با استفاده از پمپ، از آب آن برای آبیاری فضاهای سبز خانه‌هایشان بهره‌ می‌برند.

قنات حصار بوعلی 3

 مادرچاه این قنات در ضلع شرقی بیمارستان فرهنگیان واقع است و کورۀ آن به سمت جنوب امتداد داشته، و پس از گذر از کنار کوچۀ قنات و عرض خیابان باهنر، در خیابان خان‌سفید (ضلع غربی فرهنگ‌سرای نیاوران) وارد بن‌بست خزاعی می‌شده است. مظهر این قنات نیز در انتهای این بن‌بست قابل رؤیت است؛ اما در حال حاضر، این قنات خشک است و از آنجا که بخش عمدۀ مسیر این قنات از زیر املاک شخصی می‌گذرد، مسیریابی آن دشوار است.

قنات حکیم‌الملک، یا استخر

 مادرچاه این قنات در شمال بیمارستان نورافشار واقع است و کورۀ آن به سمت جنوب امتداد دارد. یک مظهر فرعی در بالای بیمارستان وجود دارد که به آن مظهر حسن‌آباد یا استخر می‌گویند. کیفیت آب در این قسمت به‌سبب آنکه در شمالی‌ترین نقطۀ تهران قرار دارد و در مسیر آن نیز، ساخت‌وسازی وجود ندارد، بسیار مناسب است. شاخۀ اصلی این قنات به سمت جنوب جریان دارد و در خیابان زینعلی آفتابی می‌شود. آب این شاخه نیز در حال حاضر کیفیت خوبی دارد؛ اما استفادۀ بهینه‌ای از آن نمی‌شود.

قنات خوردین 1

 مادرچاه این قنات در اراضی سعادت‌آباد واقع است و کورۀ آن حدود 500‘1 متر درازا دارد. این قنات در درۀ عباسی آفتابی می‌شود و میزان آبدهی آن حدود 5 لیتر در ثانیه است و از آن برای آبیاری فضاهای سبز ازجمله فضای سبز بوستان پردیسان استفاده می‌شود.

قنات خوردین 2

 مادرچاه این قنات در اراضی سعادت‌آباد واقع، و درازای کورۀ آن حدود 500‘ 1 متر است. آب این قنات در بزرگ‌قلعه آفتابی می‌شود و میزان آبدهی آن حدود 45 لیتر در ثانیه است و از آن برای آبیاری فضای سبز بوستان پردیسان استفاده می‌شود.

قنات دارآباد

 مادرچاه این قنات در دامنۀ جنوبی کوه دارآباد واقع، و درازای کورۀ آن حدود 400 متر است و آب آن در شمال بیمارستان مسیح دانشوری آفتابی می‌شود. میزان آبدهی این قنات حدود 5 / 3 لیتر در ثانیه است و از آن برای آبیاری فضای سبز بیمارستان مسیح دانشوری استفاده می‌شود.

قنات دزاشیب 1

 مادرچاه این قنات در شمال شرقی امامزاده قاسم واقع است و کورۀ آن با درازای حدود 200‘ 2 متر به سمت جنوب کشیده شده است و در خیابان بوعلی واقع در محلۀ دزاشیب آفتابی می‌شود. میزان آبدهی قنات دزاشیب 5 / 22 لیتر در ثانیه است و آب آن به مصرف فضای سبز می‌رسد.