آرگان، چراغ

آرْگان، چِراغ [čerāq-e ārgān]، نخستین چراغ نفتی‌ای که با اصول علمی ساخته شد و در 1784م توسط اِمه آرگانِ سویسی در انگلستان به ثبت رسید. این چراغ که حاصل نخستین تغییر بنیادین در چراغ‌سازی طی‌هزاران‌سال بود، از اصلی استفاده می‌کرد که بعداً در چراغهای گازسوز نیز به‌کار رفت. چراغ آرگان مشتمل بر فتیله‌ای گردسوز بود که در میان دو لولۀ فلزی متحدالمرکز قرار داشت. لولۀ درونی معبری ایجاد می‌کرد که هوا از داخل آن بالا می‌آمد و به عمل اشتعال در سطح داخلی شعلۀ استوانه‌ای کمک می‌کرد و به این ترتیب علاوه بر سطح خارجی فتیله، سطح داخلی آن نیز مشتعل می‌گردید. دودکش شیشه‌ای چراغ نیز جریان هوا را تسریع، و به اشتعال کامل نفت کمک می‌کرد. چراغ آرگان 10 برابر چراغهای قبلی‌ای که به همین اندازه بودند، نور داشت؛ شعلۀ آن نیز تمیزتر می‌سوخت، ولی مقدار مصرف نفت آن بیشتر بود.    (101)