ارکدری

اَرَکَدْری [arakadrī]، نام کوهی در پارس. از این کوه تنها یک‌بار در سنگ‌نبشتۀ بیستون (کنت، 117: DB, I: 37)، آنجا که داریوش به حوادث نخستین سال حکومتش اشاره می‌کند، یاد شده، و آمده است که گئوماتۀ مغ 14 روز از ماه ویخنه گذشته، یعنی روز 11 مارس 522ق‌م از پَئیشیاخْوادا در کوهی به نام ارکدری قیام کرد و خود را بردیا، پسر کورش خواند (هینتس، «نخستین...»، 142).
برخی بر این گمان‌اند که در بخش نخست نام این کوه می‌توان واژۀ ارگ را بازیافت. فوی معتقد است که جزء نخست ارکدری به معنی «ارگ» و جزء دوم آن قابل مقایسه با صورت هندی باستان «اَدری ـ» به معنی «صخره» است (نک‍ : بارتولمه، 191؛ هینتس، «راههای تازه...»، 124؛ نیز: سِمِرِنیی، 368). اگر این برداشت درست باشد، ارکدری را می‌توان ارگ کوه یا دژکوه نامید. شاید دژکوه یا ارکدری مقر گئوماته بوده است، و خاندانش یک ارگ در اختیار داشته‌اند. 
مقایسۀ نام قلعه‌های باستانی منطقۀ آشور و بین‌النهرین، مانند اَرْگَنا، اَرگَزو، قلعۀ ارگیشتیونه، اَرگیته و ارکو با ارکدری خالی از فایده نیست (نک‍ : «دائرةالمعارف...»، 143, 144, 151). 

مآخذ 

Bartholomae, Ch., Altiranisches Wörterbuch, Berlin, 1961; Hinz,W., «Das erste Jahr des Groβkönigs Dareios», ZDMG, 1938, vol. XCII; id, Neue Wege im altpersischen, Wiesbaden, 1973; Kent, R. G., Old Persian Grammar, Texts, Lexicon, New Haven, 1953; Reallexikon der assyriologie, ed. E. Ebeling and B. Meissner, Berlin / Leipzig, 1928, vol. I; Szemerényi, O., «Iranica V», Hommeges et opera minora, monument am Nyberg, Acta Iranica, Leiden, 1975, vol. V. 
پرویز رجبی