ارکان

اُرْکان [orkān]، ولادیـسلاف، نـام مـستعار فـرانْچیـشِک اسمرِ چینْیْسکی (1875-1930م/ 1254- 1309ش)، شاعر و نویسندۀ لهستانی. ارکان در خانوادۀ کوهستان‌نشین فقیری زاده شد و مختصر آموزشهایی دید. صحنۀ بسیاری از آثارش منطقۀ زادگاه او ست؛ وی زندگی کوه‌نشینان فقر زده را که در طبیعتی بسیار زیبا زندگی می‌کنند، وصف کرده است. ارکان در نخستین کتابش («داستانهای کوتاه» (1898م)، همچون اثر دیگرش «کشاورزان اجاره‌نشین» (1900م) زنـدگی دهقـانی ـ کـوه‌نشینی منطقۀ زادگاهش، تاتْ‍را را از دیدگاهی ناتورالیستی بررسی می‌کند. بعدها، وی کتابهای «در دره‌های کوهستان» (1903م) و «در آن روزهای قدیم» (1912م) را متأثر از جنبش ادبی و سیاسی «لهستان جوان» نوشت. در کتاب اول، ارکان برضد استثمار کوه‌نشینان بینوا به دست کشاورزان مرفه، عصیان زده سخن می‌گوید، اما در کتاب دوم، داستانی شاعرانه دربارۀ نخستین ساکنان پُدخاله عرضه کرده است. او در جنگ جهانی اول، داوطلبانه به لژیونهای لهستان پیوست. اثر دیگرش، «نامه‌هایی از یک دهکده» (1925-1927م) شامل تأملاتی جامعه‌شناسانه در باب وضع فعلی لهستان و چشم‌اندازهای آینده است.     (112)