ارانژ، دودمان

اُرانْژ، دودْمان [dūdmān-e orānž]، خانواده‌ای از امیران که نام خود را از شهر قرون وسطایی ارانژ در پرُوانْس قدیم، منطقه‌ای در جنوب فرانسه گرفته بودند، ولی اهمیتشان بیشتر در تاریخ هلند است. لردهای ارانژ که باجگزاران امپراتوری مقدس روم بودند، از سدۀ 12م به خود لقب شاهزاده دادند. در سدۀ 16م، دودمان ارانژ به واسطۀ ازدواج با خاندان آلمانی ناساو، وارد تاریخ هلند شد. در 1544م، یکی از کنتهای ناساو با نام ویلیام اول شاهزادۀ هلند شد و قیام هلند را از 1568م تا زمان مرگ خود در 1584م، برضد اسپانیا رهبری کرد و منصب اِستادهاودِر (حاکم ایالت) را در 4 ایالت شورشی برعهده گرفت. این آغاز سنتی در جمهوری هلند بود که براساس آن تا مدت زیادی مقام استادها و در در انحصار شاهزادگان ارانژ و کنتهای ناساو قرار گرفت. آخرین استادهاودر در 1795م با سقوط جمهوری به انگلستان گریخت.
شاهزادۀ بعدی ارانژ در 1815م با نام ویلیام اول شاه هلند شد. او و جانشینانش ویلیام دوم و ویلیام سوم مهین دوک لوکزامبورگ نیز بودند؛ لقب شاهزادۀ ارانژ نیز به ولیعهد تعلق گرفت. شاخۀ ذکور این سلسله با ویلیام سوم در 1890م پایان یافت، ولی ملکه ویلهِلمینا در 1908م فرمان داد اعقابش به شاهپور و شاهدخت ارانژ ـ ناساو ملقب شوند.    (100)