ارادئا

اُرادِئا [orāde’ā] (در آلمانی: گرُسْوارْداین؛ در مجاری: نادْیْواراد)، شهر و مرکز استان بیهور در شمال غربی رومانی. این شهر در حدود 13 کیلومتری شرق مرز مجارستان و در کنار رودخانۀ کریشول رِپِده که از کوهپایه‌های کارپات غربی به دشت مجارستان جریان می‌یابد، واقع است. در این محل، بقایای چندین آبادی باستانی و آثاری از دورۀ نوسنگی توسط باستان‌شناسان کشف شده است. در شمال غربی ارادئا، امیرنشینی متمرکز در دژ بیهارِئا، تحت حکومت شاهزاده مِنومُروت (سدۀ 9 تا 10م) وجود داشت که نخستین ولایات فئودالی ناحیه بود. دژ ارادئا بین 1114 و 1131م ساخته شد، اما در 1241م توسط تاتارها ویران گشت و در سدۀ 15م به هنگام تسلط سلسلۀ کُروینوس بازسازی شد. در فاصلۀ سالهای 1660 تا 1692م این شهر در اشغال ترکها بود و سپس به مجارستان تعلق یافت، اما در 1919م به رومانی منضم گردید.
ارادئا مرکزی فرهنگی به شمار می‌رود و دارای یک تئائر دولتی، تئاتر عروسکی، ارکستر فیلارمونیک، کتابخانه و موزه است. در 8 کیلومتری شرق ارادئا، چشمه‌های آب معدنی وجود دارد. از زمان جنگ جهانی دوم به بعد ارادئا به مرکز صنعتی مهمی تبدیل شده است که ماشین‌آلات، تجهیزات استخراج معدن، مواد شیمیایی، فرآورده‌های غذایی و انواع کفش تولید می‌کند. جمع‍ )برآورد 2005م): 840، 203 تن.    (106)