آذر بوزید

آذَرْ بوزید [āzar bozīd] (در پهلوی: آدُر بوزید)، یکی از موبدانْ موبدهای عهد ساسانی. نام وی در متون پهلوی همراه با دو موبدان موبد دیگر، به نامهای آذر فرنبغ (احتمالاً تلفظ پهلوی آن آدُر فرّوبَی بوده است) و هوداد (دینکرد، II/573، سطر 23؛ نامه‌های منوچهر، 47، سطر 2)، و همراه با آذرباد، پسر زردشت، پسر آذرباد مَهرَسپندان (ه‍ م) (مادَیان...، II/38) آمده است. از روایت مادَیانِ هَزار دادِستان چنین برمی‌آید که هر ۴ تن در زمان یزدگرد، احتمالاً یزدگرد دوم (438-457م) می‌زیسته‌اند (بُلسارا، 546؛ پریخانیان، 421). آذرباد، پسر زردشت نیز هم‌زمان با یزدگرد اول (۴۲۰-۳۹۹م، همان یزدگرد، پسر شاپور در دینکرد) بوده است. بنابراین، آذر بوزید نیز بایستی در قرن ۵م زیسته باشد. در «گزیدۀ اعمال شهدای ایرانی به روایت منابع سریانی» از موبدی به نام آدر ‌بوزی (به جای آدر بوزید) یاد شده که در زمان یزدگرد اول می‌زیسته است (هوفمان، .36ff؛ نیز نک‍ : کریستن سن، ۲۹۶؛ یوستی، 3؛ ژینیو، 258؛ ایرانیکا، I/472).

مآخذ

کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، تهران، ۱۳۳۲ش؛ نیز:

Bulsara, S. J., The Laws of the Ancient Persians, Bombay, 1937; Gignoux, Ph., «Éléments de prosopographie de quelques mōbads Sasanides», Journal Asiatique, Paris, 1982, vol. CCLXX; Hoffmann, G., Auszüge aus syrischen Akten persischer Märtyrer, Leipzig, 1880; Iranica; Justi, F., Iranisches Namenbuch, Hildesheim, 1963; The Madigân-i Hazâr Dâdistân, ed. T. D. Anklesaria, Bombay, 1912; Nâmak hâ- Mânûshch har,ed. B.N. Dhabhar, Bombay,1912;The Pahlavi Dinkard, ed. D.M., Madan, Bombay, 1911; Perikhanian, A., Sasanidskiĭ sudebnik, Erevan, 1973.
احمد تفضلی