مقاله

شیخ اشراق، شهاب‌الدین یحیی بن حبش سهروردی (۵۸۷ ـ ۵۴۹ ه.ق) اهل سهرورد زنجان از نامدارترین متفكران ایرانی است كه می‌توان به ‌درستی او را از بزرگ‌ترین اندیشمندان دنیای اسلام نیز دانست. دكتر مجدالدین كیوانی در مقدمه‌ای كه بر ترجمه‌اش از كتاب «سهروردی و مكتب اشراق» نوشته است درباره عظمت جایگاه شیخ اشراق چنین می‌نگارد:«نبوغ، عمق و وسعت فكر، استقلال اندیشه، خلاقیت و نوآوری، قدرت تركیب افكار و آرای مختلف، نگرش جهانشمول، نیروی بیان و ذوق و تسلط در زبان‌های عربی و فارسی شیخ اشراق را در تاریخ تفكر جایگاه ویژه و ممتازی بخشیده كه از بسیاری جهات قابل قیاس با جایگاه دیگران نیست.»

دکتر بدرالزمان قریب، استاد برجسته زبان‌های ایرانی و تنها بانویی که عضویت پیوسته زبان و ادب فارسی را داشتند صبح روز سه‌شنبه هفتم مردادماه سال‌جاری در سن 91 سالگی دار فانی را بدرود گفتند. من درگذشت ایشان را به استادان زبان و ادبیات فارسی و شاگردانی که عموماً خودشان نیز در زمره استادان هستند، به دوستان، ارادتمندان و همکاران و همین طور استادان فرهنگستان زبان و ادب فارسی تسلیت می‌گویم.

«زبان خیال‌انگیز نظامی» نوشتۀ هلموت ریتر (1971-1893) با ترجمۀ سعید فیروزآبادی از زبان آلمانی به فارسی و به عنوان سیصد ‌و چهلمین کتاب از مجموعۀ آثار مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب منتشر شده است. در این نشست دکتر محمود جعفری دهقی، استاد گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران و رئیس انجمن علمی ایران‌شناسی، با موضوع «حکیم نظامی گنجه‌ای و ایران‌شناسان»، محمد خاکپور با موضوع «بوطیقای نظامی» و سعید فیروزآبادی با موضوع «هلموت ریتر آلمانی و اهمیت ترجمۀ کتاب زبان خیال‌انگیز نظامی» سخن خواهند گفت.

با بانوی دانشمند زنده‌یاد دکتر بدرالزّمان قریب (۱۳۰۸- 1399) نویسنده، پژوهشگر، ایران‎شناس، زبان‌شناس، سُغدی‌پژوه، ادیب، شاعر، مترجم و مدرس دانشگاه ده سالی همسایه بودم. اتاق استاد سغدشناس، در طبقه سوم فرهنگستان، نزدیک اتاق من بود.

بحث بر سر دفاع سهروردی است از فیلسوفان؛ اما درابتدا به لحاظ تاریخی باید به چند نفر از بزرگان عرصه فلسفه و علم توجه داشته باشیم: اول ابن سینا است که تقریبا 58 سال عمر کرده است، تولد او در 370 و وفاتش در 428 هجری است. یکی شیخ اشراق است که فقط 38 سال عمر کرده و تولد او در 549 و وفات او در 587 هجری است که این روزها سالروز تولد سهروردی است و دیگری غزالی است که به شدت به فیلسوفان حمله کرده و کلا 55 سال عمر کرده است.

از آستارا تا استارباد چقدر راه است، به قامت صد و سه سال زندگی، به فراخنایی هزاران هزار واژه سبز، به گستردگی دشت‌های گرگان، به بلندای كوه‌های البرز سبز پوشیده، به درازنایی آرام سپیدرود كه نرم نرمك به دریای مازندران می‌ریزد، به پرخروشی هراز در پایاب‌ها و تنگه‌ها كه لرزشی می‌افكند در دلت از هول تندآب‌ها و آرامشی می‌بخشدت كه جریان جاری است

ابوریحان بیرونی از تبار خوارزمیان یا قوم معروف اوستایی که خود نژاد آریایی ناب داشته، با شخصیتی که از فرهنگ گرانبار ملی – میهنی او سرچشمه می گیرد، معرفت فلسفی خویش را شکل داده است. سه مبحث عمدۀ جهانبینی: ا- هستی شناسی 2- شناخت شناسی 3- کارمان شناسی (یا حکمت عملی) در نزد وی متثر از آراء افلاطون، حکیم رازی، زرتشت و مانی به نظر می رسد. در این گفتار، نگرش بیرونی دربارۀ خلقت عالم و تکامل آن بررسی می شود، و به دو اصل اساسی از اندیشه های آریایی کهن – که بیرونی در فلسفۀ طبیعی خود مد نظر داشته – اشاره می رود.

۹۷ سال پیش در چنین روزی (۲۴ جولای ۱۹۲۳) كه سوم مرداد امروز ماست، معاهده لوزان در شهر لوزان سوییس میان نمایندگان تركیه به ریاست عصمت اینونو از یك طرف و كشورهای انگلستان، فرانسه، ایتالیا، ژاپن، یونان، رومانی، بلغارستان، پرتغال، بلژیك و یوگسلاوی به امضا رسید. این معاهده بندهای زیادی درباره سرنوشت تركیه به عنوان وارث اصلی عثمانی داشت و به جنگ جهانی اول در آن سرزمین پایان داد.

بررسی و تحلیل سبک شناسانه آثار ارزشمند ادبی، رویکردی علمی و روشمند در نقد ادبی و نظریه ادبیات است و در شناخت و معرفی اسلوب فردی پدیدآورندگان هر اثر یا یک دوره تاریخی از اهمیت والایی برخوردار است . در این رویکرد، شناخت عناصر سبکی که کوچ ک - ترین جزءو عامل سازنده سبک آن نیز محسوب می شود، هم از نظر شکل و هم به لحاظ عملکردی که در آثار ادبی برعهده دارد، در نمایاندن گوشه هایی از جهان هنرمند و نگرش وی به جهان نقشی اساسی ایفا می کند.

انگلیس در چهارم بهمن 1330، شكایت خود مبنی بر مغایرت ملی شدن نفت با قوانین بین‌المللی و تقاضای محكومیت ایران، به خاطر اجرای خلع ید را به دیوان دادگستری لاهه تسلیم كرد. دكتر مصدق به حسین نواب، وزیرمختار ایران در هلند دستور داد تا مهلت یك ماهه‌ای را از دادگاه درخواست كند. حسین نواب همچنین لایحه دفاعی مقدماتی ایران را با كمك پروفسور سل تهیه كرد ولی چون او به علت كسالت از پذیرش مدافعات حضوری امتناع كرد این مسوولیت را پروفسور هنری رولن، استاد حقوق بین‌الملل در دانشگاه بروكسل و رییس پیشین مجلس سنای بلژیك به عهده گرفت.