مقاله

شكل‌گيري آثار ارزشمند و ظهور گنجينه‌هاي گرانسنگ فرهنگي، و نيز ظهور نام‌آوران عرصه قلم بعضاً از حوادث و اتفاقاتي منشأ مي‌گيرد كه نهايتاً فصلي مستقل و بابي آموزنده و خواندني به روي مخاطبان مي‌گشايد؛ به طوري كه اگر حادثه‌اي صورت وقوع نمي‌يافت و زمينه و شرايطي براي قلم‌زدن فراهم نمي‌آمد، آن آثار هيچ‌گاه با انگشتان صاحبان ذوق شكل نمي‌گرفت و اساسا زيور طبع نمي‌آراست، و حتي چه بسا نويسنده‌اي هيچ‌گاه دل به نوشتن نمي‌داد و احساس مسئوليت وي را در پرداختن به موضوعي خاص برنمي‌انگيخت. درواقع مي‌توان گفت برخي وقايع و حوادث، به منزله علتهاي زمينه‌ساز شكل‌گيري ساختار وجودي نوشته‌اي و يا ظهور نام‌آوري قلم‌پرداز به‌شمار مي‌آيند.

به مناسبت 15 ارديبهشت، روز شيراز . نمي‌شود اشعار دلنشين سعدي و حافظ را خواند و از دلبستگي اين دو ستيغ سربلند ادب و معرفت به شيراز آگاه شد و با آنها اظهار همدلي نكرد؛ همچنان كه قرنها بعد شهريار شعر معاصر از دلباختگي خود اين چنين گفت: سلام ای شهر شیخ و خواجه، شیراز سلام ای مهد عشق و مدفن راز

«پاندیت‌ها» (فرزانگان هندو) برای توضیح و تبیین تمام فجایع و فتوحات به «فرهنگ» متوسل می‌شوند: چرا یک جوان آزاردیده و پریشان، به یک سیاستمدار شلیک می‌کند؟ چرا کودکان آفریقایی- امریکایی در مدرسه دعوا می‌کنند؟ چرا ایالات متحده نمی‌تواند در عراق دموکراسی را حاکم کند؟ چرا کارخانه‌های آسیایی اتومبیل‌های بهتری می‌سازند؟ با یک کلیک سریع در رسانه‌های صبح این موضوعات را می‌توان دید: فرهنگ‌ سلاح، فرهنگ ‌توییتر، فرهنگ‌اخلاقی، فرهنگ‌آریزونا، فرهنگ‌دیجیتالی، فرهنگ ‌خشونت، فرهنگ ‌ترس، فرهنگ‌تداوم، فرهنگ‌ حرص و طمع. باوجود این هیچ‌کس توضیح نمی‌دهد که دقیقاً «فرهنگ چیست؟» و چه نقشی در زندگی بشری دارد؟ یا چگونه فرهنگ اصلاح می‌شود؟

دو روز پیشتر مطلع شدم عالم و دیپلمات برجسته و معروف مغرب، آقای عبدالهادی التازی مدتی قبل زندگانی را بدرود گفته است. ایشان را از نزدیک می‌شناختم و در ایام مأموریتم در این کشور در سالهای ۸۵ـ۱۳۸۲، پیوسته با وی ارتباط داشتم؛ ارتباطی که جنبه خانوادگی هم داشت.

دانشگاه آزاد اسلامی در قلمرو آموزش عالی کشور، به‌ویژه در حوزه علوم انسانی، فرهنگ و ادب و اهتمام در تهذیب اخلاق جوانان و آشنا ساختن آنان با مواریث فرهنگ اسلامی و ایرانی و ادبیات جهانی نقشی کلیدی و برنامه‌ای گسترده دارد که خاص و عام به این اصل شریف واقفند. خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی به دلیل استغراق در مکتب رندی، زبانی رمزی، عاطفی و تخیلی - دور از دسترس اوهام- دارد و معرفی این رند فراهنجار کاری آسان نیست و دانشگاه آزاد اسلامی تصمیم گرفت جامعه ایرانی و جهانی را با این زبان فاخر بیش از پیش آشنا سازد.

ناصر خسرو با اینکه در سراسر کتاب‌های خود عقل را می‌ستاید و مردم را به پیروی از حکم عقل می‌خواند، مقصودش عقل مقید است نه مطلق؛ عقلی که در حکم خود از ائمه‌ تأویل پیروی کند.

از نامش، ناگفته پیداست که در زمان و زمانه خود، بدیع بوده و بدعت نهاده است. بیش از همه او را با مولانا و مثنوی‌اش می‌شناسند اما در طول عمر 73 ساله اش، 37 عنوان کتاب ـ اعم از تألیف و تصحیح ـ و 106 عنوان مقاله نوشته، 107 عنوان شعر سروده و 41 عنوان رساله فوق لیسانس و دکتری راهنمایی کرده است. اما جز این، «محمدحسن بشرویه‌ای» که همه «بدیع الزمان فروزانفر» می‌شناسندش، بخش اعظم از زندگی‌اش را مصروف تدریس و تعلیم کرده است.

شاید در مراسم ختم و شرکت در آن هیچ ملتی به پای ما نرسد اما افسوس که به سبب ضعف حافظه تاریخی خیلی چیزها را خیلی زود از یاد می‌بریم. می‌خواهم درباره استاد «بدیع الزمان فروزانفر» صحبت کنم. نام او محمدحسن، سپس جلیل یا عبدالجلیل معروف به آقا محمد حسن خراسانی سپس شیخ عبدالجلیل و بالاخره یکی از والیان خراسان که استعداد و ذکاوت او را ادراک کرد در سنین طفولیت او را بدیع الزمان لقب داد و این لقب برای او ماند.

هزار و چهارصد و یک سال تقریباً از آغاز خلافت یا رهبری(رسمی) سیاسی امام علی علیه‌السلام می‌گذرد اما همچنان روش حکومتی آن حضرت به عنوان بهترین روش حکومتداری نزد وجدان‌های بیدار و پیروان راستین‌اش قابلیت بررسی و الگوبرداری دارد؛ چرا که مطابقت توصیه‌های آن امام همام در حوزه نظر، و کردار و رفتار وی در حوزه عمل، زبانزد عام و خاص است و تفاخر بشریت را به دور از حدود و ثغور دین و مذهب در پی داشته و دارد. از سرسخت‌ترین دشمن آن حضرت تا جویندگان حقیقت و دوستداران و شیفتگان وی نمی‌توانند فضیلت‌های امام علی علیه‌السلام را نادیده بگیرند.

مطهری در مجموع به سنتی تعلق داشت كه از دوران مشروطیت آغاز شده و از آن با عنوان نواندیشی دینی می‌توان یاد كرد. مطالعات عمیق او در حوزه فلسفه اسلامی و تسلط به مباحث كلامی و آشنایی با فقه و اصول، او را در موقعیتی قرار داده بود كه بتواند از دانش‌های مختلف اسلامی در این راستا بهره برد. افزون بر این آشنایی با دستاوردهای علوم انسانی جدید به ویژه در حوزه فلسفه غرب، زمینه استفاده از این یافته‌ها را برای او فراهم می‌كرد، همنشینی با اساتید برجسته دانشگاه نیز او را یاری می‌كرد. از نظر فقهی دست پرورده مكتب فقهی آیت‌الله بروجردی بود ولی در فلسفه از علامه طباطبایی، در مباحث عرفانی و سیاسی از امام خمینی و در امور اخلاقی و معنوی از حاج میرزاعلی‌آقا شیرازی تاثیر پذیرفته بود.