اخبار

دکتر ناصر فکوهی، استاد انسان شناسی دانشگاه تهران است. او مولف کتاب ها و مقاله های بی شماری در زمینه قومیت ها و اقلیت ها در ایران به شمار می رود. وی با اشاره به پیشینه دینی و مذهبی در طول تاریخ ایران و سپس ورود اسلام به این کشور با عنوان اینکه سکولار بودن مطلق در کشوری مثل ایران، تقریبا نمی تواند وجود داشته باشد، معتقد است: از دوران صفوی در طول نزدیک به پنج قرن سیاست محوری کردن دین اسلام در نمونه تشیع آن به سیاست اصلی ایران تبدیل شد و عناصر تشیع و ایرانیت چنان با یکدیگر آمیختند که جداسازی آنها از یکدیگر امروز تقریبا در حد ناممکن است. در عین حال، تسنن ایرانی نیز به شدت ایرانیزه شد و تمایز خود را با سایر اهل تسنن برای مثال در احترام گذاشتن به عقاید شیعه روشن کرد.

فکوهی گفت: در انسان شناسی ما با رابطه ای نسبتاً برابر میان «خود» و «دیگری» روبروئیم در حالی که در مردم شناسی، پژوهشگر در موقعیت سلطه و موضوع پژوهش یا «مردم» در موقعیت زیر سلطه قرار می گیرند.

آریا محسنی مطلق: هر اندازه ما زودتر و بهتر جهان را بفهمیم و خود را با ضوابط و قواعد علمی در جهان منطبق کنیم شانس بیشتری برای موفقیت داریم. در این حوزه وقتی تمام دنیا ایده های استعماری مردم شناسی را کنار می گذارد، می بینیم که ما به این ایده ها بازگشت می کنیم، روشن است که در چنین شرایطی نباید انتظار داشته باشیم که بازار کار و فناوری های جدید استقبال خوبی از کسانی بکنند که حتی حاضر به دست شستن از اسامی صد سال پیش نیستند. چون این تمایل به حفظ سنت هایی که خود استعماری بوده اند، خبر از نوعی بی خبری از جهان و روندهای علمی موجود در آن می دهد...

شاید گروهی از ما فکر می‌کردیم کابوس عوام‌فریبی و عوام‌گرایی، خاص تندروترین سیاست‌پیشگان بود که کلمات غیرمتعارف آنها در سطح ملی و بین‌المللی به واژگان و مفاهیم رایج تبدیل شد و از این راه تا امروز میلیاردها دلار هزینه مالی و هزاران ساعت هزینه زمانی بر دوش مردم و بودجه کشور گذاشته‌اند. شاید فکرمان این بود با رفتن آنها این ماجراها نیز تمام شده؛ شاید خیال می‌کردیم این دشنام‌ها با این آدم‌ها آغاز می‌شود و با همان‌ها هم پایان می‌یابد؛ شاید تصور می‌کردیم مردم و تحصیل‌کردگان ما باید از این‌گونه رفتارها و الفاظ و اندیشه‌های نامناسب و استفاده از توهین و فحاشی به یکدیگر و دیگران، به‌مثابه ابزار فکری، مصونیت داشته باشند... اما همه این تصورات با اتفاقاتی که این‌روزها درحال تکرار است، نادرستی خود را نشان می‌دهند.

شاید برای همه ما بارها اتفاق افتاده‌باشد که موزیکی‌ خاص یا مکانی ویژه خاطرات دلنشینی را در گذشته‌ برای ما تداعی کند و برای یک لحظه ما را به دنیایی ارجاع ‌دهد که اغلب از آن با عباراتی چون «یادش بخیر/ افسوس که گذشت/ چه روزهایی داشتیم» یاد کنیم. برخی علت این امر را بازگشت‌ناپذیری زمان تعبیر می‌کنند و برخی همچون دکتر ناصر فکوهی این حالت را ناشی از تمایل ذاتی و بیولوژیک انسان برای حذف خاطرات بد و حفظ خاطرات مثبت می‌دانند.

مهسا رمضانی: برای کشورهایی که دارای تنوع قومی و دینی هستند، مسأله اقوام و اقلیت‌ها اهمیتی بسیار دارد. این مسأله برای جامعه ما که با تنوع قومی مواجه‌است، مسأله‌ای استراتژیک تلقی می‌شود. از این رو، انجمن جامعه شناسی ایران، 14 بهمن ماه، نشستی را با حضور حجت‌الاسلام علی یونسی، دستیار ویژه رئیس جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌ها، دکتر ناصر فکوهی، استاد انسان‌شناسی و فرهنگ دانشگاه تهران و دکتر حمید‌رضا‌جلایی‌پور استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران ترتیب داد تا سیاست‌های دولت تدبیر و امید را در این خصوص به بحث بگذارند.

دانشکده علوم‌اجتماعی دانشگاه تهران روز گذشته میزبان جمعی از فعالان حوزه اقوام و اقلیت‌های مذهبی و دینی بود. نشستی که با حضور علی یونسی، دستیار ویژه رییس‌جمهوری، حمید‌رضا جلایی‌پور، فعال اصلاح‌طلب و ناصر فکوهی، انسان‌شناس برگزار شد. علی یونسی با‌‌بیان‌اینکه «باید درک درستی از مشکلات اقوام داشت»، گفت: «دولت به مشارکت سیاسی همه اقوام تاکید دارد و معتقد است این بهترین راه برای مقابله با واگرایی‌ است.» دستیار ویژه رییس‌جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی راهکار دوم برای حل مشکلات را برقراری عدالت در مناطق کمترتوسعه‌یافته و محروم کشور دانست. او تاکید کرد که این مناطق، اغلب مناطقی هستند که اقوام ایرانی در آن زندگی می‌کنند. او گفت: «اولویت امروز دولت رفع محرومیت است.» به اعتقاد یونسی مشکل اصلی کشور‌ فقرفرهنگی و اقتصادی است.

نشست «چشم اندازهای جدید پژوهش و آموزش در نگاه بین رشته‌ای انسان شناختی» عصر سه‌شنبه (هفتم بهمن‌ماه) با سخنرانی دکتر ناصر فکوهی، استاد انسان‌شناسی دانشگاه تهران در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور برگزار شد.

نصیحت، نتیجه‌ای جز سقوط اخلاقی ندارد، زیرا مردم نه به نصایح بلکه به کنش‌های واقعی می‌نگرند. فسادهای مالی کلان در سال‌های اخیر نیز بر رفتار مردم بی تأثیر نبوده‌است. به خصوص که جزئیات پرونده‌های تخلفات مالی معمولا در هاله‌ای از ابهام فرو می‌مانند. مردم اعتماد خود را به سلامت مالی در رده‌های بالای مدیریتی از دست داده‌اند و تنها در صورتی این اعتماد را به دست می‌آورند که نتیجه محاکمه‌های قضایی برایشان روشن شود.

زمانی که از فردگرایی سخن می‌گوییم باید دقت داشته باشیم که آن را با خودمحورگرایی اشتباه نگیریم. آنچه شما به آن فردگرایی افراطی می‌گویید، بیشتر واژه‌ای عام و مبهم است. بهتر است ابتدا واژگانمان را روشن‌تر بیان کنیم. فردگرایی در فلسفه از دکارت و مفهوم کوجیتو او می‌آید که جمله معروفش: «فکر می‌کنم، پس هستم در لاتین cogito ergo sum» است و با مدرنیته از ابتدای قرن بیستم، هم در قالب همین واژه، هم در قالب واژه «سوژه» وارد علوم اجتماعی و انسانی هم شد.