اخبار

امروز شاخشانه یا شاخ و شانه کشیدن به معنی تهدید کردن است، و اصل آن را جهانگیری در فرهنگ خود (ذیل کنگر) چنین آورده است: «قسمی از گدایان باشد که شاخ گوسفندی بر دستی و شانۀ گوسفند بر دست دیگر بگیرند و بر در خانه و پیش دکان مردمان ایستاده و آن شاخ را بر شانه به عنوانی بمالند که آواز غرغری از آن ظاهر شود تا مردمان آن صدا را شنیده و به آنها چیزی بدهند. و اگر اهمالی در دادن واقع شود کاردی کشیده اعضای خود را مجروح سازند.

موضوع «زبان‌های بومی و محلی» در کشورهای آسیایی امروز یکی از مهم ترین مسائل روز شده و با تقسیم جهان به دو قطب «تولید‌کننده» و «مصرف‌کننده»، با سرنوشت تاریخی و شرایط زندگی اجتماعی کنونی و آینده مردم این سرزمین‌ها رابطه مستقیم پیدا کرده است. زبان می‌تواند وسیله رشد و ترقی ملتی باشد و می‌تواند موجب رکود و واپس ماندگی و انحطاط شود. ظاهر موضوع چیزی است و عواقب و نتایج آن چیز دیگر. موضوع زبان کلاً و طبعاً به آموزش‌های دانشگاهی و تعلیم و تعلم علوم جدید بستگی دارد و به آسانی نمی‌توان از کنار آن گذشت.

فتح‌الله مجتبایی می‌گوید: ابوالحسن نجفی زندگی پرباری داشته و امیدوارم زندگی‌اش سرمشقی باشد برای جوان‌ها که ببینند عمر را چگونه می‌شود صرف فرهنگ کرد.

روانشاد «ابوالحسن نجفی» را که وجودی قابل و ارزشمند برای فرهنگ ایران بود از 65 سال پیش می‌شناختم. نخستین دیدار به سال 1329 برمی‌گردد که ایشان دانشجوی زبان فرانسه بود و در بعضی کلاس‌ها مانند کلاس دکتر هوشیار و سعید نفیسی همکلاس بودیم و ارتباط داشتیم. سپس ایشان انتشارات نیل را پایه گذاشت و در آنجا هم با هم، همکاری داشتیم.

مراسم اهدای پنجمین دوره‌ی جایزه‌ی دکتر فتح‌الله مجتبایی روز سه‌شنبه پانزدهم دی‌ماه در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد. این جایزه همه‌ساله به بهترین پایان‌نامه‌های دوره‌ی دکتری در رشته‌های «زبان و ادبیات فارسی» و «ادیان و عرفان» اهدا می‌شود. فتح‌الله مجتبایی، ضیاء موحد، حسین معصومی‌همدانی، شهرام پازوکی، محمد دهقانی و علی‌اصغر محمدخانی هیات داوران این جایزه هستند که در این دوره علاوه بر دو پایان‌نامه‌ی برگزیده، دو پایان‌نامه را نیز مستحق تشویق دانستند.

مراسم اهدای پنجمین دوره‌ جایزه‌ دکتر فتح‌الله مجتبایی در روز سه‌شنبه پانزدهم دی‌ماه ساعت ۱۶:۳۰ با حضور اصحاب فرهنگ و اندیشه در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار می‌شود.

حاضران در این نشست که در روز یازدهم بهمن ماه سال 1393 برگزار شد، عبارت بودند از: آقایان سید کاظم موسوی بجنوردی رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی،، حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی یونسی، دکتر مجتهد شبستری، دکتر احمد پاکتچی، دکتر فتح الله مجتبایی، دکتر داود فیرحی، دکتر سید جواد طباطبایی، دکتر اسماعیل شمس، دکتر رضا داوری اردکانی، اصغر قریشی، علی موجانی ، مهندس علی اکبر رنجبر، دکتر علی بهرامیان،حسن موسوی بجنوردی، کرمانی و مسعود تاره تشکیل شد. متن زیر گزارشی است از آنچه که در این جلسه گذشت:

ایده «تاریخ جامع ایران» از همان بدو ایجاد مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی شکل گرفت تا آنکه ١٤ سال پیش کار تدوین و تألیف آن آغاز شد. در ابتدا شروع به جمع‌آوری اطلاعات و نوشتن مقالات کردیم، اما دریافتیم بسیاری از منابعی را که در اختیار ماست غیرایرانی‌ها نوشته‌اند و دیدگاهی غیر از آن، دیدگاه مطلوب ماست. از همان زمان به تدریج حس کردیم که احتیاج است تاریخ ایران از جهات فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی از نو نوشته شود و نگاهی تازه به آن شود؛ زیرا تمام چیزی که ما داشتیم، مربوط به ٧٠ تا ٨٠ سال پیش بود؛ مثلا درباره ایران پیش از اسلام، کتاب تاریخ نوشته مشیرالدوله پیرنیا در دست بود که ٧٠ سال از آن گذشته بود و منابعی که مرحوم پیرنیا استفاده کرده بود؛ دیگر کهنه شده بود و علاوه بر این، بعد از آن منابع جدید زیادی پیدا شده بود و حتی اکتشافات و تحقیقات تازه‌ای صورت پذیرفته بود که در این کتاب، خبری از آن نبود. نمونه دیگر، کتاب تاریخ دوره‌ مغول نوشته مرحوم عباس اقبال آشتیانی است که آن هم برای ٦٠ سال پیش است. کتاب‌هایی که ما داشتیم همه مربوط به زمان‌های گذشته بود. از تحقیقات و اکتشافات متأخرتر خبری نبود و باید برای موضوعات تازه، مقالات تازه‌ای نوشته می‌شد که کار مشکلی بود

معتقدم که تاکنون جای مجموعه‌ای چون تاریخ جامع ایران در فرهنگ ایران خالی بوده است. تاکنون به جز تاریخ ایران کمبریج، یک دوره کامل تاریخ ایران که دوره‌های پیش و پس از اسلام را دربربگیرد و یک بنیاد ایرانی سرچشمه شکل‌گیری و تالیف چنین پژوهشی بوده باشد، نداشته‌ایم. این جای خالی باید به وسیله دانشمندان ایرانی در عرصه تاریخ و فرهنگ پر می‌شد.

نشست خبری مجموعه «تاریخ جامع ایران» با سخنرانی سیدمحمدکاظم بجنوردی(رئیس مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی)، سیدصادق سجادی(معاون پژوهشی مرکز و سرویراستار بخش ایران بعد از اسلام مجموعه)، دکتر فتح‌الله مجتبایی(مشاور عالی بخش ادیان مرکزدایره المعارف بزرگ اسلامی)، دکتر محمود جعفری‌دهقی(سرویراستار بخش تاریخ پیش از اسلام این مجموعه) سه‌شنبه 19 خردادماه در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.