جایزه دکتر فتح‌الله مجتبایی هر ساله در دی ماه به بهترین پایان‌نامه دوره دکتری در زمینه‌های «ادیان و عرفان» و «زبان و ادبیات فارسی» با هدف ارتقاء علمی و تشویق دانشجویان دکترا در رشته‌های مذکور اهدا می‌شود.
یکی اشتمال «انوار سهیلی» بر شمار بسیار بیشتری از داستانهای گوناگون و دیگر، سازگارتر بودن زبان و عبارت‌پردازیهای آن با ذوق و فهم فارسی‌زبانان ترکیه و هند و اروپا، که زبان فارسی را از این گونه کتابها آموخته بودند. با این وصف، کلیله و دمنه بهرامشاهی و انشای نصرالله منشی در ایران و نزد پارسی‌زبانان صاحب ذوق و صاحب نظر از همان آغاز از کاملترین و پر ارج‌ترین آثار کهنسال این زبان به شمار می‌رفته و سرمشق کار و راهنمای بسیاری از بهترین نثرنویسان سده‌های ششم و هفتم بوده است.
در شماره پیش بخش نخست گفتگو با هندشناس و محقق نامدار، آقای دکتر مجتبائی از نظر خوانندگان گرامی گذشت و بحث به اینجا رسید که: «در اوایل سده دوم هجری ابن‌مقفع کلیلگ و دمنگ پهلوی را به زبان تازی ترجمه کرد و با این کار یکی از عالیترین و کاملترین نمونه‌های فصاحت و بلاغت را در این زبان پدید آورد.» اینک ادامه سخن.
در این گفتگو دکتر فتح‌الله مجتبائی، محقق نامدار معاصر، در مقام هندشناسی برجسته به جایگاه داستان‌سرایی و افسانه‌پردازی در آثار دینی و ادبی هند پرداخته‌اند و سیر انتقال این داستانها را به سرزمینهای دیگر به ویژه ایران زمین نشان داده‌اند. این گفتگو که پیشتر در ماهنامه «اطلاعات حکمت و معرفت» به چاپ رسیده، برای علاقه‌مندان و پژوهشگران در زمینه داستانهای هندی متضمن اطلاعات بسیار سودمند است.
«وقف میراث جاودانه و ماندگار است»؛ این شاید معروف‌ترین جمله‌ای باشد که در باب وقف شنیده‌ایم. سنت حسنه‌ای که عموماً به اشتباه در اذهان عمومی سپردن اموال متوفی برای ساخت‌وساز مدارس یا مساجد تداعی می‌شود. هر‌چند این‌گونه ساخت‌وسازها هم جزئی از وقف‌های ارزشمند رایج هستند اما دایره شمول موقوفات فراتر از این موارد است. «خدمت به اهل علم» یکی از همین موقوفات و سنت‌های حسنه و دیرینه‌ای است که در فرهنگ ایران وجود داشته و این اواخر فراموش شده است.
فتح‌الله مجتبایی گفت: علوم فنی‌و‌مهندسی ما، به اندازه علوم انسانی‌مان سقوط نکرده است و علتش جهانی شدنشان است. پزشکی‌و‌مهندسی ما با جهان ارتباط دارد ولی علوم انسانی‌مان ارتباطی با جهان بیرون ندارد.
در این مراسم ضمن معرفی برگزیدگان درباره‌ی وضعیت پژوهش‌ها و رساله‌های دکتری در این دو رشته، ویژگی‌های رساله‌های برگزیده بحث می‌شود.
نخستین جلسه هیات داوران چهارمین دوره جایزه دکتر فتح‌الله مجتبایی با حضور داوران این دوره برگزار شده و مشخص شد که اکثریت پایان‌نامه‌های مورد بررسی در این دوره با محوریت موضوع مولانا نوشته شده‌اند.
مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی میزگردی با حضور سید صادق سجادی، فتح‌الله مجتبایی و علی بهرامیان با موضوع هویت ملی برگزار کرده است که از قرار زیر است: علی بهرامیان: در خدمت استادان بزرگوار دکتر مجتبایی و دکتر سجادی هستیم در خصوص مفهوم ایران. استادان محترم! شما با تاریخ و ادب و فرهنگ و تمدن ایران عمیقاً آشنا هستید و در نظرتان بسیار غریب خواهد بود که مفهوم ایران قابل سؤال باشد،ولی در واقع،همین مسأله روشن،در روزگار مابه نظر برخی «مشکوک» است و کسانی هستند و آرائی را هم به عنوان ادلّه مطرح می کنند و می‌گویند: اساساً مرزها جعلی و جدیدند و به همین دلیل،مانند عراق و افغانستان و پاکستان و غیره،که همگی مقارن جنگ جهانی اول تشکیل و تأسیس شده اند،ایران هم کشوری است که مرزهای آن در زمان رضاشاه درست شد و کسانی هم که در ایران زندگی می‌کنند،اصالةً اهل ایران نیستند و نمی شود دست کم همه آنها را ایرانی شمرد و هر کدام فرهنگ و آداب و رسوم مخصوص به خود را دارند. می‌خواستم از استادان سؤال کنم که آیا واقعاً شما گمان می‌کنید ایران کشوری است که در عرض 70 یا 80 ساله مرزهای آن تعیین شده، یا وقتی به تاریخ و مأخذ تاریخی اصیل رجوع کنیم، نام ایران و سرزمین ایران هست؟ آیا واقعاً یک فرهنگ مستقل برای این سرزمین قابل شناسایی هست؟ آیا این فرهنگ از حیث زبانی یا محتوایی، فارغ از موضوع زبان،متشخص است یا نه؟ نام ایران اساساً از کجا پیدا شد؟ مسأله مرزها چگونه است و احیاناً چه تغییراتی کرده و آن تغیرات آیا ماهیت و مفهوم ایران را تغییر داده است یا خیر؟
امسال سی‌امین سال تاسیس مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی است و مقارن با انتشار بیستمین جلد دایره‌المعارفی که در آغاز انگیزه و مقصود اصلی تشکیل این مرکز بود. فعالیت‌های فرهنگی و انتشاراتی مرکز طی این سی سال از این حد و منظور اولیه به مراتب فراتر رفته و امروز چند دایرهالمعارف مهم دیگر در موضوعات مختلف در دست تهیه و تنظیم و انتشار است، ولی آنچه هنوز در کار این مجموعه علمی و فرهنگی مرکزیت دارد و اساس و بنیاد موجودیت تاریخی آن است، همین دایرهالمعارف بزرگ اسلامی است که امروز به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی منتشر می‌شود و در مجامع علمی و دانشگاهی جهانی و بین‌المللی اعتبار و مرجعیت تمام یافته است. جای خوش‌وقتی است که در این دوران در کشور ما سنت دایره‌المعارف‌نویسی که اشکال و صورت‌های مختلف آن سابقه هزار ساله دارد رواج و گسترش شایسته یافته و مراکز و موسسات دیگری نیز به این کار مهم پرداخته‌اند و در موارد بسیار مکمل یکدیگرند و این سنت دیرینه را به کمال نزدیک می‌کنند.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید