اخبار

به نقل از مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا، حمید طالب‌زاده، عضو هئیت علمی دانشگاه تهران، در چهارمین دوره طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی با عنوان «تاملی درباره امکان علوم انسانی» به ایراد سخنرانی پرداخت.

كاربردی‌سازی علوم انسانی همواره از دغدغه‌های دانشمندان و محققین این رشته از علوم در چند سال اخیر بوده است. اهمیت به علوم انسانی و كاربردی‌سازی آن از یك منظر توجه به شناخت انسان از بعد فكری، روانی و معنوی است و از منظر دیگر توجه به جایگاه او در سطح جامعه و شناخت آسیب‌ها و هنجارها برای رسیدن به تعالی و آرامش فردی و جمعی است.

علوم انسانی (humanities) یا چنان‌كه برخی از اهل اندیشه پیشنهاد می‌كنند، «انسانیات» در برابر «طبیعیات» برای «علوم طبیعی»، به مجموعه‌ای از علوم گفته می‌شود كه موضوع آنها فرهنگ انسانی است و از آنجایی كه مفهوم «فرهنگ» culture مبهم و دارای تعاریف متعدد و گاه متقابل است، در نتیجه ارایه تعریفی دقیق از علوم انسانی نیز دشوار و شاید بتوان گفت، غیرممكن است.

علوم انسانی به معنای مدرن و امروزی آن از چه زمانی وارد ایران شد؟ پاسخ به این سوال صرفا یك پاسخ تاریخی نیست بلكه دقیقا معطوف به جامعه امروز ما است. تجربه هیچگاه نمی‌تواند منقطع و بدون تكیه بر میراث تاریخی شكل بگیرد. به همین جهت آشنایی با اولین مواجهه ما با علوم انسانی مدرن می‌تواند به فهم موضع امروزی مان در قبال علوم انسانی كمك كند

از زمان مواجهه و آشنایی نخبگان ایرانی با علوم انسانی همیشه این پرسش و چالش مطرح بوده است كه جامعه ایران و نهادهای سنتی و مذهبی چقدر پذیرای این علوم شاخه‌ها و زیرمجموعه‌های آن هستند و چه پاسخی به شبهات آنها دارند؟ همچنین اینكه از لحاظ كاربردی علوم انسانی در كنار فرهنگ سنتی و مذهبی ایران چقدر می‌تواند تاثیرگذار بر سیاست‌ها و تصمیمات دولت و فرهنگ جامعه باشد، همیشه محل بحث بوده است.

برخلاف دوگانه‌سازی متعارف «علوم انسانی سکولار» در برابر «علوم انسانی دینی» در فضای آکادمیک ایران، به دوگانه «بود» در برابر «نبود» علوم انسانی در ایران معتقدم و باورم این است که ما در دوران ماقبل علوم انسانی در ایران به‌سر می‌بریم و از این بابت بین دو تلقی دینی و سکولار تفاوتی نیست

آنچه کتاب «علوم انسانی و اجتماعی در ایران؛ چالش‌ها، تحولات و راهبردها» بر پایه رویکردی کاملا دیگرگون و براساس روش خودمردم‌نگاری بیان کرده تلاشی برای پرکردن خلاء روش‌شناختی و غنابخشیدن به تحلیل‌ و نقدهای نظام آموزشی در کشور است.

کتاب «خدمات متقابل فلسفه و علوم‌انسانی در ایران معاصر» عنوان اثر جدید مالک شجاعی‌جشوقانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی به‌تازگی روانه کتابفروشی‌ها شده است.

حبیبی، پژوهشگر فلسفه اسلامی گفت: با اینکه در ۳۰سال گذشته کارهای زیادی درباره اسلامی سازی علوم انسانی انجام شده هنوز نتیجه ای از آن ندیدیم چون ما هنوز معنی اسلامی کردن را نمی دانیم.

از سلسله نشست های تخصصی علوم انسانی اسلامی، نشست جایگاه تعلیم و تربیت اسلامی در علوم انسانی معاصر برگزار می شود.