اخبار

مدیر بخش ادبیات عربِ دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، بیان کرد: حدود 850 ترجمه قرآنی به‌دست‌ آمده داریم که گاهی شاهکارهای ادبی هستند. بسیاری از نسخه‌هایی که اکنون در دست داریم، رونویس همان ترجمه طبری و به نوعی نسخه‌ای بدلی از آن هستند.

دغدغۀ بسیار اساسی وجود دارد و آن اینکه متون دینی و مذهبی را چگونه باید ترجمه کرد؟ آیا این متون قابل ترجمه هستند؟ این مسئله برای اروپاییان از این جهت اهمیت فراوان دارد که کتاب دینی آنها که همان تورات و انجیل است در اثر ترجمه های گوناگون از جمله از یونانی، عبری، آرامی به دست آنها رسیده است. در مورد شیوه‌های ترجمه در اروپا از حدود ۶۰ سال پیش گام بسیار بزرگی برای فهم متون دینی و ترجمۀ آن به زبانهای دیگر برداشته شد و این موضوع همچنان زنده است.

آذرتاش آذرنوش چهره ماندگار، استاد پیشکسوت و برجسته دانشکده الهیات در رشته ادبیات عرب و پژوهش‌های قرآنی دانشگاه تهران و از جمله استادان زبان و ادبیات قدیم عرب است که به ادبیات کلاسیک فارسی هم پرداخته و در آثارش به تعامل و ارتباط ادبیات عرب با ادبیات فارسی توجه ویژه داشته است، ویژگی اصلی کارها و آثار آذرنوش، فرا مرزی بودن آن‌هاست نه تنها در ایران، بلکه در خارج از کشور نیز علاقه‌مندان زبان و ادبیات عرب، مشتاق مطالعه آثار ایشان هستند.

همه‌چیز را با نامش شروع می‌کنیم. «آذرتاش آذرنوش قمى»……… متولد ۱۳۱۶. قم از ۱۸ سالگى در الهيات غرق‌شده است. نخستين ايرانى كه در رشته ادبيات عرب، دكترا گرفته است. تاكنون سه اثر از آثارش موفق به دريافت عنوان كتاب سال جمهورى اسلامى ايران شده است. اين سه كتاب عبارت‌اند از: ترجمه «موسيقى الكبير» اثر فارابى (۱۳۷۵)، ترجمه اطلس تاريخ اسلام، اثر حسين مؤنس (۱۳۷۶) و فرهنگ معاصر عربى ـ فارسى (۱۳۷۹). دكتر آذرنوش در سال ۱۳۷۹ و در اولين همايش چهره‌های ماندگار در رشته ادبيات عرب به‌عنوان چهره ماندگار معرفى و مورد تجليل قرار گرفت. از او تاكنون بيش از ۳۰ مقاله علمى به چاپ رسيده است.

موضوع این گفتگو، تاریخ ترجمۀ فارسی از قرآن کریم از زمان شکل‌گیری در قرون سوم و چهارم هجری و تحولات بعدی آن در نسخه‌های برجا مانده از قرآن‌های کهن است. موضوعات زیر در این گفتگو مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است. ماهیت ترجمۀ قرآن در نسخه‌های کهن چه بوده است؟ اهمیت و جایگاه ترجمۀ فارسی در ترجمۀ تفسیر طبری چیست؟ مخاطبان ترجمۀ قرآن در این دوره چه کسانی بوده‌اند؟ پیشینۀ شفاهی و غیر رسمی از ترجمۀ فارسی قرآن در قرون نخست چه اثری بر شروع ترجمۀ رسمی قرآن داشته است؟

دکترآذرتاش آذرنوش مشاور عالی بخش ادبیات عرب وعضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی صبح روز سه شنبه 18 اردیبهشت ماه از غرفۀ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران دیدن می کند. پژوهشگران و محققان می توانند برای دیدار و گفت و گو با دکتر آذرنوش، درغرفۀ مرکز واقع در شبستان، راهروی ۲۴، غرفۀ ۹ حضور یابند.

آذرتاش آذرنوش، در هشتاد سالگی سرزنده و قبراق به پژوهش و تدریس و دیگر فعالیت‌های علمی‌اش مشغول است. وزارت فرهنگ فرانسه، با بررسی سوابق علمی و پژوهشی این استاد دانشگاه او را شایسته عنوان شوالیه دانست و طی مراسمی در سفارت این کشور در تهران نشان «شوالیه نخل آکادمیک» به این پژوهشگر ایرانی اهدا و از او تجلیل شد. این برای نخستین‌بار است که پژوهشگری در زمینه ادبیات و فرهنگ عرب این مقام را کسب می‌کند. او کسب این افتخار را چندان «مهم» نمی‌داند و به گزارشگر «ایران» می‌گوید:«به آن معنا اتفاق مهمی نیست، هر سال جوایز و نشان‌های مختلفی را به کسانی می‌دهند که در حوزه زبان فرانسه به درجات علمی می‌رسند.»

دکتر آذرتاش آذرنوش؛ عضو شورای عالی علمی و مشاور عالی بخش ادبیات عرب مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، از طرف دولت فرانسه، نشان شوالیه پالم آکادمیک را دریافت کرد.

زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر آذرتاش آذرنوش، چهرۀ ماندگار ادبیات عرب، همزمان با برگزاری نکوداشت وی از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی منتشر شد.

سخنرانان در آئین بزرگداشت آذرتاش آذرنوش، وی را استاد مسلم زبان و ادبیات عرب دانستند و جایگاه بالای علمی و آثار استاد را در تبیین، ترویج و آموزش زبان عربی ستودند.