اخبار

به مناسبت اول اردیبهشت ماه (روز بزرگداشت سعدی) با دکتر حامد مهراد، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی درباره دلایل جهانی شدن برخی آثار و اشعار شیخ اجل گفت و گو کرده‌ایم

شعر «بنی‌آدم اعضای یک یکدیگرند» از سعدی، یکی از بلندترین قله‌های اندیشه انسانی در هم‌سرنوشتی و اخلاق اجتماعی است. گاهی بجای “یکدیگر” عبارت “یک پیکرند” استفاده می‌شود که هر دو شاخه‌های زیبایی از درخت اندیشه و خرد سعدی است و ما از هر دو عبارت استفاده می‌کنیم. اما پرسش این است: آیا این شعر تنها آرمان‌شهری اخلاقی را به تصویر می‌کشد یا می‌توان آن را به مثابه مدلی نهادی برای توسعه انسانی بازخوانی کرد؟

ملک‌الشعرای بهار (۱۶ آبان ۱۲۶۵ – ۱ اردیبهشت ۱۳۳۰) از کودکی در فضای شهر مشهد با فضای ادبی آشنا شد. نخستین شعرهای خود را در نوجوانی سرود و به سرعت توانایی خاصی در خلق مضامین بدیع و انتقادی پیدا کرد.اگرچه او به سنت‌های کلاسیک شعر فارسی وفادار بود، اما همواره آن‌ها را با مضامین اجتماعی و سیاسی زمانه خود تلفیق کرد.

زنده‌یاد دکتر حسین رزمجو که استاد دانشگاه و نویسندۀ بسیار توانمندی بود، در ستایش سعدی می‌گوید: «سعدی به ما آموخته که به‌گونه‌ای سخن بگوییم و بنویسم که هم زیبا و عوام فهم باشد و هم اینکه خواص آن را بپسندند.»

اردیبهشت که از راه می رسد، خیلی‌ها را سر ذوق می‌آورد تا از بهار و طبیعت وام گیرند و طبع وجودشان گرم ‌شود به شعر و شاعری. همه آنانی که با سعدی شیرازی و شعرش مأنوس بوده اند، زبان بیان احساس‌شان، از غم و شادی تا عشق و عاشقی را مدیون او هستند و به همین سبب در این ایام بازار سعدی‌خوانی و از سعدی‌گفتن و نوشتن، در محافل و فضای مجازی داغ است.

«هویت» وقتی به «زبان» گره می‌خورد به پدیده‌ه­ای پیچیده بدل می‌­شود. داستان هویت در آسیای مرکزی از ورود روس‌ها در ۱۸۶۰ شروع می‌شود. با سرنگونی امیر بخارا، امیرعالم خان منغیت، در ۱۹۲۰ به دست ارتش سرخ، چالش‌های هویتی وارد مرحله­‌ای جدید می‌­شود.

در این گفتار اولین خاستگاه‌ها و کانون‌های جوشان زبان و ادب پارسی در کشور همسایه، ازبکستان، را مورد بحث قرار می‌دهیم

همزمان با سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، چاپ عکسی کتاب «التفهیم لاوائل صناعه التنجیم» از سوی انتشارات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، روانه بازار نشر خواهد شد.

در شرایطی که زبان باشکوه فارسی به شکل های گوناگون مورد تهدید قرار گرفته است، جای خالی اتحادیه جهانی کشورهای فارسی زبان به شدت احساس می شود. دکتر یاحقی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در گفت وگو با خراسان ضرورت های تشکیل این اتحادیه‌ یا مجمع را تشریح می کند.

ایرج افشار قلم او را به «چسب آهو» تشبیه کرده است که مطالب مختلف را به‌طرز شگفت‌انگیزی به هم پیوند می‌دهد. عباس زریاب خویی نیز از مهارت او در کشاندن مخاطب به دنیای تاریخ از طریق حکایات و داستان‌ها سخن گفته است.