اخبار

با مشروطیت مردم ایران از اعماق تاریك و ساكت شده تاریخ سر بر آوردند و این امكان را یافتند كه از زیر چتر سركوب‌گر شاهان و امیران و سلاطین بیرون آیند و خواست‌ها و حقوق خود را در عرصه عمومی، بیان كنند. با این همه در سال‌های اخیر برخی ساز دیگری را كوك می‌كنند و از مضمون شكست مشروطه سخن می‌گویند؛ مفهومی كه آن طور كه داریوش رحمانیان نشان می‌دهد، سابقه‌ای طولانی در مطالعات مشروطه دارد. امسال پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سلسله نشست‌هایی پیرامون مشروطیت برگزار كرد. در جلسه دوم این سلسله نشست‌ها، داریوش رحمانیان، استاد تاریخ دانشگاه تهران و علیرضا ملایی توانی، استاد تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به بحث از مفهوم شكست مشروطه و ارزیابی آن پرداختند

نشست «زنان در عرصه قانونگذاری ایران» با سخنرانی الهه كولایی، زهرا شجاعی، فخرالسادات محتشمی‌پور، امیر طیرانی و منوچهر نظری

همزمان با یکصد و دهمین سالگرد انقلاب مشروطه ، نمایشگاهی از اسناد و نشریات این رویداد تاریخی، در موزه کتاب و میراث مستند ایران، برگزار می‌شود.

یکی از راه­های اثبات وجود خدا، اثبات از طریق مفهوم است. در این روش، تنها از طریق یک مفهوم ذهنی مثل مفهوم واجب­الوجود ، مفهوم کامل­ترین و مفهوم بزرگ­ترین، وجود واجب تعالی در خارج اثبات می­شود بدون این که به جهان خارج رجوع و از واقعیت­های عینی و موجودات طبیعت کمک گرفته شود. بر این اساس، برهان مفهومی یک برهان پیشینی و قبل از تجربه است. این برهان را در غرب اولین بار قدیس آنسلم (1033-1109) متکلم قرن 11 میلادی و اسقف کلیسای کانتربری مطرح کرد و از زمان کانت، «برهان وجودی» نامیده شد.

در این نوشتار، «ابرمرد» نیچه و «انسان آرمانی» سیداحمد فردید بررسی و مقایسه شده است تا وجوه افتراق و اشتراک آن ها هویدا شود. هر دو فیلسوف، رویکردی نو و بدیع به «انسان آرمانی» دارند. نیچه، از مطرح ترین فیلسوفان معاصر غرب در ایران و فردید، اولین فیلسوف مدرن در ایران است. «ابرمرد» و «انسان آرمانی»، دایرمدار و مشهورترین حاصل فکری آن هاست

روشنفکــــــــران ایرانی (از جمله نمایشنامه نویسان) پس از امضای فرمان مشروطه، در یافتند که با وجود فرمان مشروطه فضای اجتماعی سیاسی کشور در حال بازگشت به دوره استبدادی بوده و جامعه گام‌به‌گام در حال دور شدن از آرمان‌های انقلاب مشروطه است.

در اغلب رسائلی که درباره مشروطیت نگاشته شده است بویژه رسائلی که پیش از مشروطیت نوشته شده به موضوع ژاپن اشاره شده است. اخبار تحولات جامعه و نظام سیاسی ژاپن در این رسائل بازتاب قابل توجهی دارد. با این توصیف، با توجه به آشنایی ایرانیان با ژاپنی‌ها و تحولات جامعه و سیاست ژاپنی و با تأکید بر این نکته مهم که اصلاحات میجی دو دهه بعد از اصلاحات امیرکبیر انجام شد، اما هنوز این سؤال مهم در میان است که چرا جامعه ایران نتوانست نظیر آنچه در ژاپن اتفاق افتاد را در پیش گیرد.

اگر پیش‌برندگان انقلاب مشروطه ایران را منقسم بر دو قشر کنیم، روحانیون و روشنفکران بی‌تردید دو بال این حرکت اصلاحی در جامعه ایرانی بودند. روحانیون که نامداران‌شان در پایتخت، سید عبدالله بهبهانی، سید محمد طباطبایی و شیخ فضل‌الله نوری بودند و در نجف اشرف، مراجع ثلاث (آخوند ملا محمدکاظم خراسانی، شیخ عبدالله مازندرانی و میرزا حسین خلیلی تهرانی) هدایتگر این جریان بودند.

روشنگری قرن هجدهم یکی از مهم ترین بنیادهای فرهنگ مدرن است و می توان فلسفۀ معاصرغرب را دیالکتیک و گفت وگوی روشنگری و جریان های منتقد آن دانست.گرچه سابقۀ مضامین فکری روشنگری را در اواخر قرون وسطی و حتی قبل از آن ریشه یابی کرده اند، برای نخستین بار در جستار روشنگری چیست؟ (و البته به نحو تلویحی در نقد های سه گانه و آثار سیاسی ) کانت است که روشنگری و وضع مدرن صورت بندی فلسفی خود را می یابد.

ایران آشناترین نامی است که خواننده «شاهنامه» با آن روبرو می‌شود و بیش از هشتصد بار در سراسر شاهنامه تکرار شده است. این نام در شاهنامه به کجا اطلاق شده است؟ به یقین خوانندگان دقیق شاهنامه به ابهامی که از نظر جغرافیایی در کاربرد این واژه هست، توجه کرده و از خود پرسیده‌اند: ایران در شاهنامه با چه مرزهایی مشخص می‌شود؟ این ابهام در وهله نخست از آنجاست که در شاهنامه مانند دیگر حماسه‌های طبیعی و ملی زمان و مکان را ارج و اهمیتی نیست.