استادی دلبسته سرزمین ایران

1402/9/7 ۰۸:۱۸

مهرشاد کاظمی، تهران‌شناس گفت: یکی از دغدغه‌های ناصر تکمیل‌همایون، ایجاد خانه تهران بود و با او جایزه تهران را پایه‌ریزی کردیم.

مراسم نخستین سالگرد درگذشت ناصر تکمیل‌همایون به همت انجمن همگرایی مواریث تمدن ایرانی و با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

ناصر تکمیل همایون، عشق فوق العاده‌ای به ایران داشت

زهره زرشناس از زبان شناسان، ابراز داشت: هیچ آه و مرثیه‌ای جای خالی استاد را در فضای دانشگاه پر نخواهد کرد. یاد کردن خدمتگزاران علم و فرهنگ ایران زمین، سنتی پسندیده است، کسانی که به دور از هیاهو برای اعتلای فرهنگ این مرز و بوم کوشیده اند.

وی افزود: ناصر تکمیل همایون، دانشمندی فرزانه بود که جایگاهی ویژه در حوزه ایران‌شناسی و ایران‌پژوهی داشت. او عشق فوق العاده‌ای به ایران داشت و سال‌ها به میهن خویش خدمت کرد. او کتاب‌های علمی بسیاری تألیف کرد. او گنجینه‌ای از اطلاعات علمی از دوره‌های مختلف در ذهن داشت. تفکر انتقادی، صراحت لهجه، نقد پذیری، دانشجو پروری، شاگرد نوازی، فروتنی و مهرورزی از صفات او بود. هم چنین او ارتباطی تنگاتنگ با نهادهای علمی اروپایی داشت.

از دغدغه‌های ناصر تکمیل همایون، ایجاد خانه تهران بود

مهرشاد کاظمی، مدیر گروه تاریخ خانه اندیشمندان علوم انسانی، اظهار داشت: قصد دارم بخش از فعالیت‌های ناصر تکمیل همایون در حوزه تهران‌پژوهی را بیان کنم. در سال ۱۳۷۷ با راهنمایی او، ما موفق شدیم که نشریه خبری تهران را چاپ کنیم. تکمیل همایون باعث شد که به تهران علاقه‌مند شوم و با راهنمایی او پایان نامه‌های ارشد و دکتری‌ام را در مورد تهران کار کردم. یکی از دغدغه‌های او، ایجاد خانه تهران بود و با او جایزه تهران را پایه ریزی کردیم.

وی افزود: هنگامی که کتابخانه تخصصی تهران را راه اندازی کردیم و هفته‌ای یکی دو روز در خدمت تکمیل همایون بودیم. از دیگر کارها، تهران گردی بود که حدود ۱۱ سال روزهای جمعه برگزار می‌شد. در گذشته، تکمیل همایون به مناسبت دویستمین سال تهران، گروهی را تحت عنوان مطالعات تهران راه اندازی کرد.

تکمیل همایون، از اعضای هیئت موسس انجمن همگرایی مواریث تمدن ایرانی بود

نادر کریمیان سردشتی رئیس هیئت مدیره انجمن همگرایی مواریث تمدن ایرانی، بیان داشت: ناصر تکمیل همایون، دغدغه‌هایی گسترده و با یک نوع دوراندیشی عالمانه داشت. یکی از موارد مهم برای او، بحث ایران فرهنگی بود و در این زمینه کتاب‌هایی منتشر کرد. او یکی از پیشنهاد دهندگان تاسیس یک انجمن یا مرکز علمی برای دنبال کردن بحث ایران فرهنگی بود. هم چنین تکمیل همایون، یکی از اعضای هیئت موسس انجمن همگرایی مواریث تمدن ایرانی بود.

او ادامه داد: تکمیل همایون بر روی اقوام و ادیان تاکید داشت و تاکیدش این بود که بیشترین مطالعات بر روی اقوام و ادیان ساکن در این کشور صورت بگیرد. او معتقد بود که ایران فرهنگی آباد و آزاد را باید به پشتوانه علم رقم بزنیم.

ایران دوستی در آثار ناصر تکمیل همایون، مشهود است

حمید تنکابنی از اساتید دانشگاه، اظهار داشت: ناصر تکمیل همایون، دانشمندی برجسته بود که معلوماتی به وسعت اقیانوس داشت و ژرفای معلوماتش کم نظیر بود. از معدود کسانی بود که هیچ وقت تکراری نمی‌شد. او به فلسفه، ادبیات، تاریخ و جامعه‌شناسی مسلط بود.

وی افزود: الگوی سیاسی تکمیل همایون، محمد مصدق بود. ایران دوستی او از آثارش کاملاً مشهود است. او هویت ایرانیان در طول تاریخ را مرور کرد. به معنای علمی کلمه، اعتقاد به علم آوری داشت. نقدپذیری، تواضع و حق‌شناسی از دیگر صفات او بود.

او برای تشکیل اتحادیه کشورهای وارث تمدن ایرانی، ما را راهنمایی می‌کرد

کلثوم رمضانی خردمردی از اعضای انجمن همگرایی مواریث تمدن ایرانی ابراز داشت: از سال ۱۳۹۴ کانال مطالبه اتحادیه کشورهای وارث تمدن ایرانی را درست کردیم به امید آنکه این خواسته، تبدیل به یک مطالبه عمومی شود. زمانی که مسئله تشکیل این اتحادیه را با ناصر تکمیل همایون مطرح کردیم، او ابراز خوشحالی کرد و گفت این از تشکیل اتحادیه کشورهای فارسی زبان به مراتب بهتر است. الان هم ما دست همه ایرانیان را برای تحقق این آرمان می‌فشاریم.

تکمیل‌همایون به سرزمین اهورایی دل بسته بود

میرجلال‌الدین کزازی (استاد دانشگاه، شاعر، نویسنده، مترجم، شاهنامه‌پژوه و چهره ماندگار فرهنگ و ادب ایران) نیز در بخش دیگری از مراسم درباره زنده‌یاد ناصر تکمیل‌همایون سخنرانی کرد.

متن سخنان ایشان به شرح زیر است:

«پیام به نام او که جان می‌دهد و جان می‌ستاند

با درود گرم به همه شما دوستداران فرهنگ و شهرآیینی ایرانی

که در این بزم؛ بزم سوگ و اندوه، بزم یادبود و بزرگداشت، گرد آمده‌اید تا نام و یاد یکی از نام‌آوران ایران زمین را گرامی بدارید: روانشاد دکتر تکمیل همایون. او اندیشمندی دانا، پژوهنده‌ای توانا بود در فرهنگ و تاریخ ایران و یادگارهایی ارزنده از خویش بر جای نهاد؛ اما آن‌چه به ویژه در او از دید من بسیار والاست، من به پاس آن او را می‌ستایم و بزرگ می‌دارم، دلبستگی او بود به این سرزمین سپند اهورایی که همواره در درازنای روزگاران، سرزمین فر و فروغ و فرزانگی بوده است.

یکی از نشانه‌های این دلبستگی به ایران آن است که روانشاد دکتر تکمیل همایون هموند اتحادیه کشورهای وارث تمدن ایرانی بود. ما شاید از سر ناآگاهی بینگاریم که ایران همان ایرانی است که بسیار کسان می‌شناسند: ایران فرمانرانانه یا ایران سیاسی. اما به راستی ایران بسیار پهناورتر، دامان گسترتر از این ایران است. من برآنم که ما با چهار ایران می‌توانیم در پیوند باشیم. به آن‌ها بیندیشیم. بکوشیم که این ۴ ایران همواره بشکوه، والا و شگفت‌انگیز باشد. نخستین‌شان ایران فرمانرانانه است. دومینشان ایران تاریخی است. ایران تاریخی پهناورتر از این ایران است؛ زیرا کشورهایی را در بر می‌گیرد که در درازنای تاریخ ایران بخشی از جهانشاهی ایرانی بوده‌اند. سومین که از ایران تاریخی هم پهنایی بیشتر دارد، ایران فرهنگی است. در ایران فرهنگی ما کشورهایی می‌یابیم که هرگز بخشی از ایران تاریخی نبوده‌اند.

ایرانی چهارمین را هم من به این سه می‌افزایم. این ایران در روزگار نو، روزگار پس از اسلام، پدیدار شده است؛ ایران جهانشاهی زبان پارسی که آن نیز خود پهناور است. از کاشغر تا قیروان را در بر می‌گیرد. زبان پارسی به پشتوانه ادب گران‌سنگ و بی‌مانند آن توانسته است گونه‌ای از جهانشاهی را پدید آورد. پس کار ما، تلاش ما در پیوند با ایران، تلاش و کاری است بسیار دشوار؛ از سوی دیگر بسیار ارزشمند.

کسانی می‌توانند در این تلاش خجسته پیروزمند باشند به آماج و آرمان خود برسند که ایران را به بسندگی بشناسند. من بی‌گمانم بارها گفته‌ام، هر کس ایران را بشناسد، به‌ناچار حتی بر کامه خود بدان دل خواهد باخت؛ زیرا ایران دلرباست.

بسنده است که ما به شمار بسیار ایران‌شناسان در پهنه گیتی بیندیشیم که شکوفان‌ترین سالیان زندگانی‌شان را در کار شناختن و شناسانیدن ایران کرده‌اند. بر ما ایرانیان پیداست که بسیار بایسته‌تر است که سرزمین خویش را بشناسیم؛ بکوشیم که آن را به دیگران بشناسانیم. یکی از کوشندگان در این راه دراز نازشی روانشاد دکتر تکمیل همایون بود. از همین رو است که من او را بسیار گرامی می‌دارم که یاد او در سر و در دل همه ایرانیان راستین و سرشتین همواره زنده و پاینده خواهد ماند.

ایدون باد!.. بدرود.

حلقه اتصالم با ناصر تکمیل همایون، گروه همسفران بود

عباس سپاسی از دوستان ناصر تکمیل همایون، اظهار داشت: حلقه اتصالم با ناصر تکمیل همایون، گروه همسفران بود. گروهی که عده‌ای از فرهیختگان جامعه بودند و تکمیل همایون از بنیانگذاران آن بود. گروهی که معتقد بودند برای اینکه علل توسعه نیافتگی کشور بیابیم، باید کشور را خوب بشناسیم و برای من شانس بزرگی بود که در این گروه با تکمیل همایون ارتباط برقرار کردم.

سخن ناصر تکمیل‌همایون درباره ایرانیان، سراسر عاطفه و احساس بود

حسن باستانی راد از اساتید دانشگاه، ابراز داشت: نیمی از عمرم را با ناصر تکمیل همایون گذراندم و با او بودن جزء بزرگ‌ترین افتخارات زندگی من است. تکمیل همایون، نگرشی کلان به زندگی داشت. سخنش درباره تمام ایرانیان، سراسر عاطفه و احساس بود. وقتی از سخنی عصبی می‌شد، سکوت می‌کرد.

وی افزود: تکمیل همایون، برای ساده‌ترین اصطلاحات هم به فرهنگ لغت مراجعه می‌کرد. او فکر طبقه‌بندی شده و منظمی داشت و البته دربند کتاب بود. اولین کتاب او «ایران دوستی» نام داشت و آخرین کتابش هم «ایران جان» بود.

استاد میرجلال‌الدین کزازی در سخنرانی مراسم نخستین سالگرد درگذشت دکتر ناصر تکمیل همایون:

یاد ناصر تکمیل همایون در سر و در دل همه ایرانیان راستین و سرشتین همواره زنده و پاینده خواهد ماند

منبع: ایبنا