1402/7/10 ۰۸:۲۸
اشکال شگفت، نوین، نوآورانه و در عین حال آشنای هوشنگ سیحون، برای دوست‌داران و هنرمندان معماری شناخته شده است. آرامگاه میرزا احمد نی‌ریزی یکی از آثار زیبا و منحصربه‌فرد این معمار بزرگ معاصر است که بررسی آن می‌تواند ما را با دنیای دقیق و منظم معماری او بیش از پیش آشنا کند.
این بنا که در شهر نی‌ریز، محله سادات، خیابان نی‌ریزی جای گرفته است، در تاریخ بیست‌وپنجم اسفندماه ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۳۴۰۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. موزه خط و کتابت نی‌ریز نیز در این بنا واقع شده است. این موزه در بر گیرنده مرقعات خوشنویسی و کتب خطی و قدیمی‌ترین سنگ قبر تاریخ‌دار ایران است.
احمد بن شمس‌الدین محمد نی‌ریزی ملقب به سلطانی، از بزرگترین خوشنویسان خط نسخ و کاتبان قرآن در سده ۱۲ هجری (اواخر حکومت صفوی) است. او ابداع‌کننده شیوه خاصی در خط نسخ است که به «نسخ ایرانی» شهرت یافت و خوشنویسان پس از نیز از آن استقبال کردند.
الگوی معماری چهارطاقی با زبان نوین در آرامگاه احمد نیریزیفریدون فراهانی، معمار و مدرس دانشگاه می‌گوید: آثار سیحون در عین معاصرگرایی، دارای هویت ایرانی است و آرامگاه میرزا احمد نی‌ریزی، نیز از این قاعده جدا نیست و بنای خاص و متمایزی است.
وی می‌افزاید: در نگاه اول، عناصر شناخته شده و آشنای معماری مانند قوس پنج و هفت، قوس تیزه‌دار یا منحنی ایرانی و کاشی را در این بنا نمی‌بینیم، اما الگوی این بنا چهارطاقی با زبان نوین و معاصر است.
این معمار و مدرس دانشگاه می‌گوید: آرامگاه احمد نی‌ریزی فضای معماری کهن‌تری دارد زیرا در آن کاشی حضور ندارد و آجر به عنوان مصالح قدیمی و کویری، امضای معماری کویر را پای این بنا نقش زده است.
فراهانی تصریح می‌کند: نکته جالب توجه، نوآوری و بدعت این بنا است که یادآور احمد نی‌ریزی به عنوان خوشنویسی نوآور می‌باشد، زیرا هر هنرمند سنت‌گرایی در زمان خود نوآور بوده است و اکنون از نظر ما سنتی به نظر می‌آید؛ احمد نی‌ریزی هم به دلیل اعتبار و نوآوری‌هایش، ناسخ نسخ‌نویس جهان اسلام نام گرفت.
وی می‌افزاید: روحیه جسارت در طراحی این بنا زیاد است و معماری پرشوری دارد که آرام نیست، انگار با نوک تیز خود رو به آسمان اشاره می‌کند و خودش را در هفت‌آسمان شاخص می‌داند.
این معمار و مدرس دانشگاه می‌گوید: معاصرگرایی معماری آرامگاه احمد نی‌ریزی بیشتر از سنت‌گرایی آن است، اما الگوی آن سنتی با هندسه ناب و شناخته شده ایرانی است.
فراهانی ابراز می‌دارد: ممکن است برخی از این طرح انتقاد کنند که باید با روحیات خوشنویس نسخ هماهنگی بیشتری می‌داشت اما از آنجا که هوشنگ سیحون در طراحی‌های خود به نکات ظریف توجه بسیار زیادی داشته، قطعاً این هندسه مثلثی نوین نیز ریشه در شناخت دقیق او از جایگاه نی‌ریزی و خط نسخ دارد.
وی می‌افزاید: سیحون خوشنویسی را بسیار خوب می‌شناخت و حتی در طراحی آرامگاه خیام هم از خط تعلیق برای نوشتن اشعار این شاعر استفاده کرده است، زیرا در دوران خیام هنوز خط نستعلیق یا شکسته نستعلیق ابداع نشده بود و این انتخاب خط، نشان از شناخت و دقت بالای سیحون دارد.
معمار و مدرس دانشگاه می‌گوید: از طرفی، نسخ خطی جدی و بسیار خوانا است که برای نسخه‌های اداری و متون رسمی استفاده می‌شده و درجه شاعرانگی‌اش کمتر است. معماری آرامگاه احمد نی‌ریزی هم بر اساس روحیه خط نسخ طراحی شده است.
وی می‌افزاید: سیحون در طراحی آرامگاه کمال‌الملک هم به همین روش الگوی چهارتاقی را با استفاده از کاشی و منحنی به شکل معاصر پیاده کرده است.
میرزا احمد نی‌ریزی به عنوان بزرگترین خوشنویس خط نسخ شهرت دارد، اما شکسته و نستعلیق را هم خوش می‌نوشته است. موزه خط و کتابت نی‌ریز در این بنا واقع شده است؛ این موزه در بر گیرنده مرقعات خوشنویسی و کتب خطی و قدیمی‌ترین سنگ قبر تاریخ‌دار ایران است.
منبع: ایمنا
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید