جهاد، تروریسم، تصوف در گفت‌وگو با دکتر نصرالله پورجوادی

1400/1/25 ۱۳:۰۵

تصوف و «جهاد اصغر» متعلق به جامعه‌ای دینی و قرون وسطايی است. نقش انسان در جامعۀ جدید با نقش او در جامعۀ قدیم به‌کلی فرق کرده است. جنگ و جهاد هم در جامعۀ جدید معنای دیگری پیدا کرده است. در جامعۀ جدید، شما نمی‌توانید جمع شوید و سرِ گردنه جلوی ماشین‌های کفار را بگیرید و آنها را لخت کنید و بعد هم خمس آن را به آیات عظام بدهید و با بقیۀ آن مال زندگی کنید. غزوات صدر اسلام مگر چگونه بود؟

تصوف و «جهاد اصغر» متعلق به جامعه‌ای دینی و قرون وسطايی است. نقش انسان در جامعۀ جدید با نقش او در جامعۀ قدیم به‌کلی فرق کرده است. جنگ و جهاد هم در جامعۀ جدید معنای دیگری پیدا کرده است. در جامعۀ جدید، شما نمی‌توانید جمع شوید و سرِ گردنه جلوی ماشین‌های کفار را بگیرید و آنها را لخت کنید و بعد هم خمس آن را به آیات عظام بدهید و با بقیۀ آن مال زندگی کنید. غزوات صدر اسلام مگر چگونه بود؟ به آن نوع اعمال حتی در حکومت اسلامی هم می‌گویند راهزنی. امروز، اگر کسانی، در هر حکومتی، سرِ گردنه‌ها بایستند و مردم را لخت کنند و بگویند كه ما محض رضای خدا این کار را می‌کنیم، می‌گیرند به جرم راهزنی زندانی‌شان می‌کنند، و اگر هم آدم بکشند و بگویند اینها مثلاً یهودی یا مسیحی یا کمونیست بودند، در هر حال، اعدام‌شان می‌کنند. در جامعۀ جدید، اشخاص را به کافر و مسلمان تقسیم نمی‌کنند و مسلمانان را نمی‌توانند به جان نامسلمانان بیندازند و بگویند جهاد است. در جامعۀ جدید، ما نمی‌توانیم همه‌چیز را از دیدگاه یک دین خاص در نظر بگیریم. هندوها نمی‌توانند در جامعه بگویند که هر کس که هندو نیست، دشمن ماست و ما باید با او بجنگیم، مسیحی‌ها هم نمی‌توانند، مسلمانان هم نمی‌توانند. الان شما در اکثر کشورهای اروپايی و آمریکايی مسلمانانی دارید که در اقلیت به سر می‌برند. هیچ‌کس به اکثریت اجازه نمی‌دهد که به جان اقلیت بیفتد و آنها را بکشد؛ مسلمان‌ها هم همین‌طور. دین‌داران باید از این تقسیم قرون وسطايیِ جامعه به مؤمن و کافر دست بردارند. و وقتی شما جامعه را به مسلمان و کافر تقسیم نکردید، آن وقت جنگ با کفار و قتال هم نمی‌توانید داشته باشید. هر نوع جنگی که بخواهد رنگ دینی و مذهبی به خود بگیرد، مثل کاری که ترک‌ها با ارمنی‌ها کردند، و هیتلر با یهودی‌ها کرد، جنایت و نسل‌کشی محسوب می‌شود. کار آنها را پاکسازیِ نژادی (ethnic cleansing) می‌خوانند، ولی، در واقع، کار آنها همان چیزی بود که در قرون وسطی رایج بود، یعنی جنگ برای عقاید مذهبی با کسانی که عقایدشان با عقاید شما فرق دارد.

منبع: فصلنامۀ هوای بیداری، شمارۀ 11، زمستان 1399

متن گفت و گو را در فایل زیر بخوانید:

دریافت فایل