تجلیل از زنده‌یاد دكتر قیصر امین‌پور در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی

1393/8/18 ۱۰:۱۸

دكتر مهدی محقق رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در مراسم نكوداشت مرحوم قیصر امین‌پور كه دیروز در این انجمن برگزار شد، گفت: من این اواخر با مرحوم قیصر امین‌پور آشنا شدم چون از سال 61 كه از دانشكده ادبیات بازنشسته شدم، به واسطه دوستان بزرگوار از شكوه و جلال او اطلاع یافتم. او جنبه‌های شخصیتی متفاوتی داشت تدریس زبان فارسی را در دانشكده ادبیات برعهده داشت و استاد گرامی دكتر تجلیل، شاهد ویژگی‌های برجسته قیصر امین‌پور در تدریس و مماشات با شاگردان خود بود. یعنی نه فقط علم را منتقل می‌كرد بلكه شیوه و سیرت انسانی را هم كه مهم‌تر از درس معمول بود یاد می‌داد. سپس در فرهنگستان ادب با ایشان آشنا شدم. او همیشه متواضع بود و افسوس كه مرگ ایشان فرا رسید. شاعری به معنای واقعی متعهد بود و شاعر شعرفروش نبود.

دكتر مهدی محقق رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در مراسم نكوداشت مرحوم قیصر امین‌پور كه دیروز در این انجمن برگزار شد، گفت: من این اواخر با مرحوم قیصر امین‌پور آشنا شدم چون از سال 61 كه از دانشكده ادبیات بازنشسته شدم، به واسطه دوستان بزرگوار از شكوه و جلال او اطلاع یافتم. او جنبه‌های شخصیتی متفاوتی داشت تدریس زبان فارسی را در دانشكده ادبیات برعهده داشت و استاد گرامی دكتر تجلیل، شاهد ویژگی‌های برجسته قیصر امین‌پور در تدریس و مماشات با شاگردان خود بود. یعنی نه فقط علم را منتقل می‌كرد بلكه شیوه و سیرت انسانی را هم كه مهم‌تر از درس معمول بود یاد می‌داد. سپس در فرهنگستان ادب با ایشان آشنا شدم. او همیشه متواضع بود و افسوس كه مرگ ایشان فرا رسید. شاعری به معنای واقعی متعهد بود و شاعر شعرفروش نبود.

به تعبیر ناصر خسرو،

ای شعر فروشان خراسان بشناسید

این ژرف سخن‌های مرا گر شعرایید

یك شاعر پیدا می‌شد مثل فرخی سیستانی كه سلطان محمود را مدح می‌كند، سلطانی كه 200 دانشمند را با كتاب‌هایشان آتش زد یكی هم فردوسی بزرگ بود كه خود را آلوده مدح نكرد. شعر امین‌پور مورد استقبال نسل جوان قرار می‌گرفت و آثارش حاكی از شور انقلابی جوانان این سرزمین برای دستیابی به استقلال و آزادی بود.

سپس دكتر محمدرضا تركی استاد دانشگاه تهران گفت: می‌خواهم در اینجا پرسشی را مطرح كنم و امیدوارم پاسخی درخور كسب كنم.

چرا امین‌پور همچنان كه در حیات خویش محبوب بود در مرگ نیز چنین است؟ چه رازی و نكته‌ای در كار امین‌پور بود كه چنین محبوب شده است. همیشه از دوربین و تریبون و مصاحبه می‌گریخت.

قهرمان سلیمانی، معاون پژوهشی و آموزشی سازمان فرهنگ و ارتباطات گفت: در محیط دانشگاه، انتشارات سروش و روابط خانوادگی با او دمخور بودم. آنچه می‌توانم درباره او بگویم این است كه قیصر سخنگویی برای نسل جوان بود. دانشگاه همیشه دچار محافظه‌كاری است ولی قیصر از معدود استادانی بود كه این دیدارهای محافظه‌كاری را برداشت. قیصر جامعه‌شناسی خوانده بود و این امر به او كمك كرد كه جامعه را به ادبیات پیوند بزند.

دكتر حداد عادل رئیس فرهنگستان ادب فارسی نیز با خواندن شش شعر كهن و نیمایی دكتر قیصر امین‌پور مانند یادداشت‌های گمشده، روز مبادا و حسرت همیشگی و ... گفت: نسلی كه ما متعلق به آن بودیم، نزدیك به پنجاه سال گرفتار دعوای نو و كهنه بود.

آن موقع كه جوان بودیم در انجمن‌های ادبی، در جراید تا حتی شب نامه‌ها یك عده شعر كهن را محكوم می‌كردند و دیگران شعر نو را. نو پردازان می‌گفتند كهنه‌سرایان یك مشت مضمون تقلیدی را تكرار می‌كنند و شعر دیگر جان و خون ندارد. باید شعر هم به لحاظ زبان و نیز قالب عوض شود درست هم می‌گفتند. به گزیده اشعار اواخر دوران قاجار كه بنگرید، مثلاً عبرت نائینی در دو دفتری كه از شاعران آن زمان گردآوری كرده، 90 درصد آن شاعران را امروز نمی‌شناسید مگر بهار و ایرج را. از سویی نوپردازان می‌گفتند شعر كهنه‌پردازان از مضامینی اجتماعی و طبیعت خالی است و كهنه سرایان در پاسخ می‌گفتند: شعر نو فاقد وزن و قافیه است. موسیقی ندارد. وجد و شور و حال ایجاد نمی‌كند و شعر بی‌قافیه، بدقیافه است و دل‌نشین نیست. بر این اساس شعر شما در ذهن عامه مردم نمی‌نشیند و ایرادی كه به شعر نو می‌گرفتند این بود كه مضامین شعر شما به اعتقادات مردم لطمه می‌زند و خیلی از آثار شما بی‌ایمانی و بی‌اخلاقی را ترویج می‌كند. این دعوا، خوراك 40ـ30 سال درگیری بین شاعران و ادیبان بود تا اینكه انقلاب شد.

اما در شعر امین‌پور هیچ‌گونه از ایرادهایی كه نوپردازان از سویی و كهنه‌سرایان از سوی دیگر مطرح می‌كردند دیده نمی‌شد. شعر نوی او زبان مبتذل كوچه و بازار نبود و شعر كهن او نیز شما را به هزار سال پیش‌ نمی‌برد. تقلید كوركورانه شعر قدما در شعر او دیده نمی‌شود.اهمیت قیصر را در اوایل پیروزی انقلاب كه كتاب‌های درسی را مزین به شعر می‌كردم، فهمیدم. قیصر در آن روزها مثل بارانی بود كه بر تشنه‌ای ببارد. با آنكه خیلی جوان بود در نومیدانه‌ترین اشعار او رگه‌ای از بی‌ایمانی نمی‌بینید. ولی تعالی در همه اشعار او دیده می‌شود. نگاهش را به آسمان هیچگاه قطع نكرد.

اگر چه در چهل و هشت سالگی فوت كرد، جوان‌ترین عضو فرهنگستان ادب فارسی بود. زمانی كه او را به اعضای فرهنگستان برای عضویت پیوسته پیشنهاد كردم، همه رأی موافق دادند.

سپس جواد محقق با یادآوری خاطره تصادف او در راه شمال گفت: او نقش‌های دیگری را نیز درك كرده بود. نقاشی‌هایی كه در مجلات دانش‌آموزی می‌كشید، خطاط خوبی هم بود. حتی در زمینه داستان نویسی هم با ذوق بود.

همچنان كه استاد دانشگاه و روزنامه‌نگاری سرآمد بود. علت محبوبیت قیصر تعادل او در رفتار و گفتار بود كه امروز كمیاب‌ترین كیمیاست. قیصر با مجله سروش نوجوان توانست به كودكان و نوجوانان این دیار بی بال پریدن را بیاموزد. سپس دكتر موسوی گرمارودی شعری عاشورایی از قیصر امین‌پور خواند و در پایان با اهدای لوحی به همسر آن مرحوم ،از دكتر قیصر امین پور تجلیل شد.

روزنامه اطلاعات