شرح دکتر استعلامی، تذکره الاولیاء را به کتابی خواندنی بدل کرد

1393/7/26 ۱۱:۳۱

شب محمد استعلامی صد و هفتاد و دومین شب از شب های مجله بخارا بود که سه شنبه 22 مهر 1393 در کانون زبان فارسی موقوفات افشار برگزار شد. آنچه در پی می آید گزیده ای از سخنرانی دکتر علیقلی بختیاری و سپس دکتر سیروس علی نژاد در این مراسم است.

شب محمد استعلامی صد و هفتاد و دومین شب از شب های مجله بخارا بود که سه شنبه 22 مهر 1393 در کانون زبان فارسی موقوفات افشار برگزار شد. آنچه در پی می آید گزیده ای از سخنرانی دکتر علیقلی بختیاری و سپس دکتر سیروس علی نژاد در این مراسم است.

علیقلی بختیاری استاد زبان شناسی با ذکر خاطراتی درباره ی آشنایی خود با دکتر محمد استعلامی گفت: 'من با دکتر از سال 1334، یعنی با عیدی که می‏آید می‏شود شصت سال آشنا بوده‏ام. شاید کمتر دو نفری بتوانند این قدر با هم دوست باشند و این قدر خوب هم این دوستی را ادامه داده باشند. اما اگر بخواهم درباره آثاری حرف بزنم که دکتر استعلامی کار کرده، شاید بهتر باشد به سراغ هفت جلد کتابی بروم که ایشان درباره مثنوی کار کرده‏‎اند. وقتی شما به این کتاب‏ها نگاه می‏کنید، اگر هر مشکلی درباره مثنوی دارید حل می‏شود. خیلی ها مثنوی را شرح کرده‏اند و شاید کتابشان نیز چندین بار به چاپ رسیده باشد اما هیچ یک چون مثنوی دکتر استعلامی کامل نیست.

دکتر استعلامی در مثنوی خود تمام دشواری‏ها را آسان کرده است. و بعد وقتی به قصاید خاقانی می‏‎رسیم که قصایدی است بسیار دشوار، دکتر استعلامی باز هم با پشتکار فراوان به این قصاید پرداخته و با دو جلد کار را بر خواننده آسان کرده است. وقتی به تذکره‎الاولیاء می‎رسیم، می‏بینیم که کتابی دشوار که شاید هرگز نمی‎توانستیم به کسی توصیه بکنیم آن را بخواند اکنون به کتابی خواندنی بدل شده است. '

سپس سیروس علی نژاد از خاطرات دوران دانشجویی خود و آموخته هایش نزد دکتر استعلامی یاد کرد و گفت: « پیش از هر چیز باید من تجربۀ خودم را در دانشکده ارتباطات باز کنم تا شما متوجه شوید آن موقع آقای دکتر استعلامی چه نقشی داشتند. مؤسسه عالی علوم ارتباطات که بعدها شد دانشکده علوم ارتباطات ، مدرسه‏ای بسیار نو بود. خب دانشگاه باید اساساٌ نو باشد. و همه هم به مقدار لازم نو بودند اما حقیقتاٌ مدرسه عالی علوم ارتباطات وضع دیگری داشت.

دکتر اردلان که یکی از بی‎نظیرهای ما در وزارت امور خارجه بود وحقیقتاٌ یکی از افراد شاخص این مملکت بود، آمده بود در یک مؤسسه کوچکی که فی‎المثل 300 دانشجو داشت رئیس دانشکده شده بود. همین آقای دکتر بختیاری نمونه درخشانی است از آدم‎هایی که آنجا به تدریس دعوت می‎شدند. هر کسی در آنجا به تدریس دعوت نمی‏شد. آقای پرویز صانعی به تدریس دعوت می‎شد، و آن موقع آقای دکتر بختیاری و آقای دکتر استعلامی بسیار جوان بودند، در کنار اینها عبدالرحمان فرامرزی را دعوت می‎کرد. این دانشکده اساساٌ فضای دیگری داشت، اساساٌ نو بود. ما در آن روزها استادی داشتیم که الان من نمی‎دانم کجاست، دکتر حسن ثقوی، او حقیقتاٌ آدم امروزی بود، بسیار آدم معاصری بود، یا دکتر ناصر رحیمی. با وجود این من فکر می‎کنم دکتر استعلامی جوان‎ترین استاد ما بود.

و در جایی که دکتر ناصر رحیمی، دکتر اردلان و دکتر عبدالرحمان فرامرزی و علیقلی بختیاری تدریس می‎کردند جای آسانی نبود که هر کسی بیاید مدیر گروه بشود. دکتر استعلامی آن موقع مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی بود. یعنی مهم‎ترین درس‎هایی که می‎شد به یک روزنامه‎نویس داد .

اهمیت دیگرش این بود که آقای دکتر استعلامی تنها مدیر گروه نبود، خودش تدریس می‎کرد و در تدریس حقیقتاٌ این شخص نوگرا بود. به ما ادبیات معاصر درس می‎داد. آن موقع اصلاٌ ادبیات معاصر رسم نبود که در دانشگاه تدریس بشود. اما آن دانشکده با آن فضایی که من برای شما گفتم این میدان را باز می‎کرد که دکتر استعلامی بیاید آنجا و به دکتر استعلامی این اجازه را می‎داد تا راجع به ادبیات معاصر صحبت کند.

علی نژاد در بخشی دیگر از سخنانش افزود: مقصودم این است که دکتر استعلامی در کنار ادبیات معاصر که وی بسیار بر آن تسلط داشت و به همه شاگردانش می‎آموخت، به ادبیات کلاسیک هم بیش از آن مسلط بود و در کارهای بعدی خود بیشتر رفت سراغ ادبیات کلاسیک. به هر حال وقتی به دکتر استعلامی نگاه می‎کنم یک جهت نوگرایی اوست که همیشه مایه غبن است چون خیلی‎ها در آن زمان به این چیزها نمی‎پرداختند و دیگر سو همین چیزی است که دکتر بختیاری توضیح دادند. آدم وقتی کارنامه دکتر استعلامی را امروز نگاه می‎کند، می‎بیند که این مرد یک لحظه وقتش را تلف نکرده ، تمام عمرش با خواندن و با تحقیق سر و کار داشته است و امروز ما می‎توانیم از کتاب‎های ایشان به اندازه حضور ایشان در زمانی که دانشجو بودیم استفاده کنیم. من برای شما عمر دراز آرزو می‎کنم.

در این مراسم پس از قرائت یادداشت دکتر احمد کریمی حکاک ، استاد دانشگاه مریلند آمریکا، وسخنرانی دکتر محمد استعلامی ، سید عبدالله انوار، علیقلی بختیاری، سیروس علی نژاد ، گروه موسیقی ارکستر گل‎های نوین ، کیوان مؤثر ( ویلون)، رامبد لطیفی ( تار) و فربد لطیفی ( تنبک)، قطعاتی را در مایه اصفهان بداهه نوازی کردند و علی دهباشی از رضا مریوند قدردانی کرد.

خبرگزاری ایرنا