1397/4/11 ۱۱:۲۸
ورزش پهلوانی و زورخانه ای تبلوری از فرهنگ ایرانی و اسلامی به شمار می رود که با خُلق و خوی مردانگی و صفت های پسندیده اخلاقی همراه است و با کمک به همنوعان و مستضعفان پیوندی عمیق دارد. از این رو ترویج این ورزش ملی و مذهبی سبب می شود تا بسیاری از آسیب ها و مشکلات در جامعه کاهش یابد.
به مناسبت روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای
ورزش زورخانه ای، آداب خاصی دارد که با پیروی از پهلوانان و دلاوران افسانه ای دوره باستان و تاسی از پیشوای نخستین شیعیان و جوانمردان، خُلق و خوی مردانگی و مروت و جوانمردی را در ورزشکاران برمی انگیزد و نیرو می بخشد.
پهلوانان در این ورزش باستانی علاوه بر داشتن قدرت جسمانی، صفات اخلاقی را سرلوحه زندگی خود قرار می دهند. این ویژگی های نیکو در قالب شعرها و داستان هایی به صورت آهنگین و به همراهی «ضرب زورخانه» که مهمترین ساز این نوع موسیقی است، برای برانگیختن ورزشکاران در هنگام ورزش از طرف «مرشد» خوانده می‌شود. ورزشکاران هماهنگ با موسیقی و نوای مرشد، حرکت های زیبای گروهی و فردی را به نمایش می‌گذارند.
در این ورزش، میل نماد گرز مبارزان، کباده نشانه کمان تیراندازی، سنگ نماد سپر و تخته شنو نشانه شمشیر است که ورزشکاران با آن حرکات ورزشی را انجام می دهند. مرشد، آوازی خوش دارد و هنگام ورزش با آهنگ های گوناگون، ضرب می گیرد و شعرهای رزمی که بیشتر از شاهنامه فردوسی برگزیده می شود، می خواند.
ورزش زورخانه ای در طول تاریخ در میان ایرانیان اهمیت بسیاری داشته است. از این رو در 25 آبان 1389 خورشیدی برابر با 16 نوامبر 2010 میلادی در فهرست میراث معنوی یونسکو به ثبت جهانی رسید. دانشنامه «بروک هاوس» آلمان با استناد به تحقیق های دانشگاه ورزش کلن، ورزش زورخانه ای را قدیمی ترین ورزش بدنسازی جهان معرفی کرده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در مسیر بین المللی کردن ورزش زورخانه ای و آشنایی جوانان و نوجوانان با این ورزش تلاش های بسیاری صورت گرفت و فدراسیون بین المللی ورزش های زورخانه ای در 20 مهر 1383 هجری خورشیدی با مشارکت 22 کشور جهان تشکیل شد که هدف هایی همچون «پشتیبانی و ارایه کمک های فنی به کشورهای در حال توسعه، مشارکت در گسترش روابط دوستی میان تمامی ورزشکاران و فدراسیون های ملی» را در چارچوب برنامه های خود قرار داد.
ارزش و اعتبار ورزش زورخانه ای و فرهنگ پهلوانی در کشور سبب شد تا 17 شوال سالروز نبرد حماسی امام علی (ع) با عمر بن عبدود در جنگ خیبر در گاهشمار رسمی کشور به عنوان «فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای» نامگذاری شود.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت روز «فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای» با «عباس صباغی» رییس هیات پهلوانی و زورخانه ای تهران به گفت وگو پرداخت.
**پیوند ناگسستنی ورزش زورخانه ای با جوانمردی و کمک به همنوع
ورزش زورخانه ای از دوره باستان در ایران رواج داشته و با مرام، مسلک و فرهنگ پهلوانی عجین بوده است. اساس این ورزش با کمک به مستمند، مستضعفان، یتیمان و گره گشایی و کمک به همنوعان پیوندی ناگسستنی دارد. در طول تاریخ تمام افرادی که به عنوان عیاران، پهلوانان و جوانمردان شناخته شده اند همه از این قشر بوده اند. به همین سبب امروزه با شنیدن نام پهلوان، گود زورخانه و صدای زنگ آن در ذهن افراد تداعی می شود. از این رو آن را باید علاوه بر یک ورزش، نوعی فرهنگ نیز دانست که در طول تاریخ با مردم این مرز و بوم همراه بوده است.
**زورخانه ها؛ مسجدهای دوم جامعه
ورزش زورخانه ای پس از ورود اسلام به ایران توانست در اندک زمانی فرهنگ ایرانی را با اسلامی تلفیق کند و ماندگار شود. به این صورت که تمام اجزا و قسمت های این ورزش همه با نام و یاد خدا و ائمه(ع) همراه است. برای نمونه تمام شعرهایی که در اجرای آن خوانده می شود حماسی و مذهبی است. همچنین اینکه در آخرین مرحله ورزش زورخانه ای دعا کردن وجود دارد که هنگام اجرای آن هیچ فردی نمی تواند نه بیرون برود و نه داخل شود و اگر به هر دلیلی این قسمت اجرا نشود، این ورزش معنی نخواهد داشت. همچنین یکی از مهمترین اجزای آن ذکر هایی به شمار می رود که هنگام اجرا بیان می شود و اگر این ذکرها از آن حذف شود ساختار این ورزش به هم خواهد خورد.
امروزه ورزش زورخانه ای به عنوان یک ورزش ملی، مذهبی و باستانی در جامعه شناخته می شود. زورخانه ها به نوعی مسجد دوم به شمار می روند زیرا هنگام ورزش کردن در این مکان ها بیشترین ذکرهای مذهبی عنوان می شود.
** زورخانه ها و فرهنگ اسلامی
در ورزش زورخانه ای امتیازهای خاصی وجود دارد که با توجه به سابقه حضور افراد و خصوصیت های اخلاقی آنها متفاوت است. این امتیازها پیوندهای ناگسستنی با اسلام دارد زیرا با ذکر نام ائمه(ع) این امتیازهای به آنها داد می شود. برای نمونه یکی از قسمت های ورزش زورخانه ای چرخیدن پیش از دعا است که اگر فرد سابقه پنج ساله داشته باشد هنگام چرخیدن، برای او صلوات فرستاده می شود و در صورت برخورداری از پیشینه 10 ساله، هنگام رفتن و خارج شدن از گود، افراد دیگر برای وی صلوات خواهند فرستاد.
** آسیب های جامعه نتیجه کم رنگ شدن فرهنگ و اخلاق پهلوانی
روز فرهنگ پهلوانی را نباید مختص ورزش زورخانه ای دانست بلکه باید در همه رشته های ورزشی و قشرهای مختلف جامعه این فرهنگ درونی شود زیرا امروزه جامعه با نوعی نبود و بدفهمی از فرهنگ اصیل ایرانی روبرو شده است و بسیاری از آسیب هایی که در جامعه وجود دارد نتیجه کم رنگ شدن فرهنگ و اخلاق پهلوانی به شمار می رود. از این رو برای درمان این آسیب ها باید همه قشرهای جامعه به ویژه مدیران و مسوولان رفتار و اخلاق پهلوانی، گذشت و کمک به همنوع و راستی و درستی در کردار را سرلوحه خود قرار دهند. بنابراین روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای ویژه یک روز نیست بلکه تمام لحظه های زندگی افراد باید با این فرهنگ عجین شده باشد.
**حمایت دولت از ورزش های زورخانه ای
ورزش زورخانه ای جزو قدیمی ترین ورزش های ملی است که با توجه به کارکردهای مثبتی که می تواند در جامعه کنونی داشته باشد آن طور که باید به آن توجه نمی شود. در تهران 90 زورخانه وجود دارد که تنها پنج زورخانه به صورت شخصی اداره می شود. از این رو دولت باید با خرید خدمات این رشته ورزشی به افراد فعال در آن کمک کند. این انتظار نمی رود که دولت زورخانه به وجود آورد و نظارت مستقیم داشته باشد بلکه اگر این کار هم انجام می دهد باید با قیمت مناسب و یارانه ای به بخش خصوصی واگذار کند و سپس خدماتی را که از طرف این ورزشکاران ارایه می شود، خریداری کند. برای نمونه می توان با دعوت از ورزشکاران زورخانه ای، ورزش های صبحگاهی در پارک ها را با ضرب و زنگ زورخانه انجام داد.
**رشد معنویت در زورخانه ها
جایگاه امروزی ورزش های زورخانه‌ای نسبت به دوره های گذشته تغییر زیادی کرده است. هر چند اکنون ورزش باستانی رونق کمتری دارد اما هنوز هم این ورزش برای افرادی که در گودهای زورخانه پیر شده‌اند، خاطره انگیز است. باید تلاش کرد تا بهتر از پیش و با توجه به نیاز روز این ورزش را ترویج داد. همین که بتوان تبلیغات مؤثری داشت تا جوانان در زورخانه قدم بگذارند و با حضور استادان اخلاق(مرشدها و پیشکسوت‌ها) جاذبه ایجاد کرد و فرهنگ سازی خود به خود انجام خواهد شد زیرا در زورخانه ذکر صلوات و ذکر مولا علی(ع) است و فردی که در زورخانه حضور پیدا می کند بدون تبلیغات مستقیم و به دور از اجبار به طرف معنویت و اسلام پیش خواهد رفت.
منبع: ایرنا
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید